Lale Gül is de nieuwe Ayaan Hirsi Ali. Echter: veel feministes blijven wegkijken

Ze is inmiddels een schandvlek in haar familie en wordt uitgekotst door religieuzen. Na alle beledigingen en bedreigingen kan Lale de straat niet meer op. Ik moet enorm denken aan ruim 15 jaar geleden. Toen werd een andere vrouw van moslim-huize bedreigd om wat zij openbaar maakte over vrouwen in de Islam. Ik heb het over Ayaan Hirsi Ali.

En opnieuw overvalt me droevenis over het feit dat veel van mijn feministische zusters niet of nauwelijks van zich laten horen. Ja misschien na vandaag, omdat een aantal prominenten middels een manifest steun betuigen aan de 23-jarige studente aan de VU. Ik krijg meer duimpjes omhoog als ik schrijf over de misogynie van nieuw rechts in Nederland dan als ik de vrouwonderdrukkende cultuur van de islam aan de orde stel.

Van koranschool naar de universiteit

Tot haar 17e ging Lale Gül (1997) elk weekend naar de Koranschool van Milli Görüs. In haar debuutroman ­beschrijft ze hoe ze zich ontworstelt aan dit strenge islamitische regime. Zo schrijft ze o.a.: ‘Moet ik leven als een kamerplant? Moet ik in een huwelijk treden waar alle seks uit is geramd nog voordat het begonnen is, omdat mijn verwekkers een volstrekt humorloze, bloedeloze en Koranvaste lul voor mij hebben uitgekozen? En dan veranderen in een broedkip zoals alle vrouwen om me heen? Is dat waarvoor ik leef? Is God dan blij met mijn tragedie?’ Hele gezonde woorden voor een jonge vrouw die haar Leven nog moet gaan leven en vormgeven.

Vrouwen als prooi

Een paar weken geleden verscheen het nieuwe boek van Ayaan Hirsi Ali, getiteld ‘Prooi’. Hoe toepasselijk is dit op de situatie van Lale. De oud politica trekt daarin fel van leer. “Ik wilde onderzoeken waarom vrouwen zich in sommige wijken uit de openbare ruimte terugtrokken”, zegt Hirsi Ali (die al 15 jaar in de VS woont) in een interview met De Telegraaf. “Mijn vermoeden was dat ze dat opgaven in ruil voor de eigen veiligheid. Zo is het leven ook voor veel vrouwen in landen met een islamitische meerderheid.”

Seksuele intimidatie en geweld

Volgens haar zet immigratie vanuit islamitische landen de zwaarbevochte vrijheden van Europese vrouwen onder druk. Hirsi Ali heeft voor het boek gesproken met veel Europese vrouwen over wat zij meemaken. Intimideren, na-sissen, aanranding: het zijn de vele problemen waar zij mee te maken krijgen. “De oplossing voor veel van hen is verhuizen naar een andere wijk. Dat is de omgekeerde wereld.”

Doodsbedreigingen

Lale Gül wilde laten zien hoe het toegaat in de wereld van Turken en Marokkanen in Nederland. Dat is blijkbaar zo treffend goed gelukt dat heel veel moslims woedend op haar zijn en (ja, sinds Salman Rushdi in 1988 is dat het lot van islam-critici) sommigen van hen zouden haar gaarne een kopje kleiner maken. Dat zij een vrouw is maakt het dubbel zo erg in deze kringen. Daar worden ook de ouders op aangekeken omdat ze hun dochter zogezegd geen goede moslimopvoeding hebben gegeven.

Zij is een ho•r

Het gezin, waar ze nog deel van uitmaakt, is ook hard geraakt. Haar moeder is er letterlijk ziek van. Zij wordt door iedereen gebeld uit de gemeenschap, zelfs uit Turkije. Alleen Lale’s broer steunt haar. Die is het inhoudelijk ook niet met het boek eens, maar “omdat iedereen tegen me is, neemt hij het voor me op”, vertelt Lale Gül in NRC. “Mijn zusje moet elke dag huilen door het zien van mijn moeder. Bij de weekendschool praat ook iedereen over haar zus: dat is een geloofshater, een hoer etcetera.” Haar vader was eerst ook heel boos, maar nu maakt hij zich vooral zorgen om zijn dochters veiligheid. “Hij heeft geen sociale reputatie meer in de buurt. Hij kan geen buren meer groeten of het gaat erover, hij kan ook niet meer naar de moskee.”

Ayaan vogelvrij

En zelf ziet Lale ook de parallellen, vertelt ze in TV-programma ‘De Vooravond’., waar ze met haar terecht trotse uitgever Mai Spijkers te gast is. “Ik word gezien als een soort nieuwe Ayaan Hirsi Ali. Dat zou ik zelf niet snel zeggen, want ik vind haar echt een held. Zij is besneden, dat is niet te vergelijken met mijn situatie. Zij is echt vogelvrij verklaard in de hele islamitische wereld. Ik hoop niet dat ik dat over mezelf afroep.” Er is ook al sprake van een verfilming van haar boek. Theo van Gogh werd als regisseur van ‘Submission’ met teksten van Ayaan Hirsi Ali in 2004 in koele bloede doodgestoken door de Nederlandse Marokkaan Mohammed Bouyeri. Lale realiseert zich dat beelden nog heftiger zijn dan woorden. “Als het al zover komt, want de filmproducent vindt het ook heel moeilijk om ­acteurs te vinden die hieraan willen meewerken. Maar stel dat die film er komt, dan krijg ik weer zo’n shitload over me heen en gaat iedereen me uitkotsen.” Maar Lale is moedig en wil graag het verhaal vertellen van vrouwen in het verstikkende, gesluierde wereldje. “Ik krijg zo veel steunberichten van mensen die zeggen: ‘ik heb precies hetzelfde meegemaakt als jij, dankjewel dat je je verhaal doet. Je ­bewijst hier de ex-moslims echt een dienst mee’. Daar doe ik het voor.”

Vrouwen betalen de prijs

Ayaan Hiris Ali vertelt in TROUW: “Wij zijn een land dat openstaat voor alle soorten immigratie en we accepteren de prijs in de vorm van wat problemen. Maar nu blijken die problemen eruit te bestaan dat de rechten van vrouwen, hun veiligheid, hun bewegingsvrijheid, worden opgeofferd. Mensen migreren omdat het bestaan in hun land zwaar en onveilig is en omdat ze weten hoe groot de welvaart elders is. Wie slagen erin naar Europa te komen? Degenen die jong en sterk zijn, voornamelijk mannen. Zij komen uit een omgeving met een bepaalde attitude jegens vrouwen en meisjes, dat is de culturele component. Bovendien hebben ze vaak geleerd te overleven in een situatie van geweld en zullen ze geweld blijven zien als als de enige strategie.”

Te rechts

Het boek van Ayaan Hirsi Ali heeft tot nu toe nog niet zoveel aandacht gegenereerd in de media. Dat kan natuurlijk nog komen, maar veel mensen (ja helaas ook feministen) denken bij het horen van haar naam: ‘Dat weten we nu wel.’ Ook recensies over Lale Güls boek ‘Ik ga leven’ zijn er tot haar verbazing nog niet verschenen. Wat aan haar kleeft is dat ze in najaar 2019 verscheen bij het omstreden videokanaal ‘Café Weltschmerz’ en in een podcast van Jan Roos. Ze werd, net als ieder ander in Nederland die niet expliciet uitspreekt ‘links’ te zijn, weggezet in de ultrarechtse hoek. “Ik was zeker een tijdje heel boos en heel rancuneus over alles wat te maken had met islam, en toen ben ik inderdaad in die theorieën gaan geloven. Maar daar ben ik wel van teruggekomen, ik ben nu juist constructief. Ik maak wel duidelijk dat massa-immigratie misschien niet zo handig is.”

Feminisme & Verzet

De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat dit ook door feministen bijna nooit genoemd wordt. Veel van hen zijn ook bang om in de rechtse hoek te worden weggezet, ook al is Thierry Baudet net zo vrouwvijandig als gelovige moslims, zij het dat de Forum-man er een sjiek sausje overheen giet. Zo hebben Nederlandse vrouwen zich tevens schuldig gemaakt aan het vergoelijken van pressiemiddelen op vrouwen door moslims. Liever wezen en wijzen zij met de beschuldigende vinger naar de bevindelijk gereformeerden. Echter: de scheve genderverhoudingen vormen de rode draad door alle patriarchale geloven heen en de wereldwijde tweede feministische golf van de jaren ’70 was de aanleiding voor het gewelddadige antiwesterse islamistische offensief van de afgelopen decennia.

Zwarte prinses

Ook de pogingen om Ayaan Hirsi Ali de mond te snoeren kwamen niet alleen uit moslimkringen. Het vaakst gehoorde argument van autochtone Nederlanders was notabene dat ze niet zou weten wat er leefde onder moslima’s. M’n neus! Hirsi Ali wist heel goed waarover ze het had uit eigen, pijnlijke ervaringen. Omdat ze een boodschap bracht die de multiculturele gedachte niet ten goede zou komen, werd ze consequent verdacht gemaakt, tot ‘getraumatiseerd geval’ bestempeld, weggezet als ‘willoos werktuig van de xenofobische krachten’, als ‘jullie zwarte prinses’.

‘Vrouwenbesnijdenis is maar een klein sneetje’

Ayaan Hirsi Ali streed tegen o.a. tegen de gruwelijke praktijken van vrouwenbesnijdenissen. Jolande Withuis, één van de feministische wetenschappers die zich wél over de precaire moslim-vrouwenzaak durft uit te spreken, memoreerde een aantal jaar geleden tijdens een speech: “Een feministisch antropologe aan de VU propageerde in de jaren ’80 een ‘klein sneetje’. Als we niet een tikje clitoridectomie toestonden raakten ‘die’ vrouwen hun positie op de huwelijksmarkt kwijt, luidde haar arrogante argument.” Ook sociologe Withuis ziet het gebrek aan steun door Nederlandse vrouwenrechten-strijders als reden voor de ‘vlucht’ van Hirsi Ali in 2006.

Jaja de sharia

Vrijdag liet Gül weten dat ze de intimidaties ‘mentaal niet meer trekt’ en een mediapauze inlast. De radicale islamitische groep Sharia4Holland meldde op Instagram dat ze ‘grote plannen hebben met Gül’ en ‘overal in Amsterdam actief zijn’. Een onbekende man toonde via Instagram een vuurwapen, vergezeld met smileys van doodshoofden en een zwarte islamitische vlag. Binnen de Amsterdamse gemeenteraad leidde de situatie tot een confrontatie tussen burgemeester Femke Halsema en Numan Yilmaz, fractievoorzitter van DENK in de hoofdstad. Die laatste keurde de vele bedreigingen en intimidaties tegen Gül weliswaar af, maar voegde er direct aan toe dat de schrijfster ‘islamofoob’ is, dat zij Amsterdammers ‘stigmatiseert’ en bezig is aan een ‘voor haar mooie pr-campagne’.

Tot in de Turkse kranten

Een paar dagen eerder had DENK in de Turkse onlinekrant Son Haber een advertentie geplaatst waarin de partij stelt vijanden van de islam aan te pakken, recht boven een artikel waarin Lale Gül als moslimvijandin wordt bestempeld. Dat Turkse media haar zo bestempelen, is volgens Lale Gül niks nieuws. Maar zij roept DENK op daar afstand van te nemen. “Dus je mening geven en daar een boek over schrijven is vijandschap?”, vraagt zij zich daarbij hardop af. Later tracht lijsttrekker Kuzu een en ander nog wat af te zwakken, maar dan is het kwaad al geschied.

Geen respect voor mensen met vrouwenhaat

Ayaan Hirsi Ali heeft daar een uitstekend antwoord op en zij kan het weten. In TROUW zegt zij: “Als je wilt verdedigen dat vrouwen in jouw cultuur minderwaardig zijn en binnen moeten blijven, dan moeten we daar geen respect voor hebben. Integendeel, de persoon die het land binnenkomt, zou moeten beloven daar afstand van te doen.”

Lale Gül, ‘Ik ga leven’, Uitgeverij Prometheus, €20,-
Ayaan Hirsi Ali, ‘De Prooi’, Uitgeverij Atlas Contact, €23,-

Beeld: Wikipedia.org. ‘Vriendinnen’ van Tony van de Vorst, Den Haag Sokkelplan Beeldengalerij van P. Struycken