Eetbuien zijn geen copingmechisme voor ingewikkelde emoties, persoonlijkheidsproblemen of andere levenskwesties. Eetbuien zijn een disfunctionele, ingesleten gewoonte van de hersenen die uitgedoofd kan worden zonder (langdurige) therapie. Dat is in een notendop de boodschap van Kathryn Hansen, die zelf jarenlang aan boulimia leed en een eenvoudige manier ontdekte om te stoppen met eetbuien.
Boulimia nervosa is een eetstoornis waarbij je terugkerende eetbuien hebt, waarin je controle verliest, grote hoeveel voedsel tot je neemt en niet meer kunt stoppen met eten. Vaak worden eetbuien gecompenseerd met braken, periodes van niets of minder eten, laxeren of overmatig sporten.
Boulimia of eetbuistoornis is een emotioneel, fysiek en mentaal uitputtende aandoening die schaamte, angst, depressie, sociale terugtrekking en een laag zelfbeeld veroorzaakt. Mensen met boulimia lijden vaak jarenlang in stilte en schaamte zonder dat de omgeving doorheeft wat er aan de hand is.
Binnen de reguliere therapie wordt cognitieve gedragstherapie aanbevolen als de meest onderzochte en effectieve psychologische behandeling van boulimia. Deze reguliere benadering van boulimia gaat ervan uit dat eetstoornissen in stand gehouden worden door een aantal onderliggende factoren, zoals lichaamsobsessie, laag zelfbeeld en trauma’s uit het verleden.
Een algemene aanname binnen de reguliere psychologie is ook dat eetstoornissen fungeren als copingmechanisme. Met andere woorden: de eetbui is een manier om om te gaan met het leven en ingewikkelde emoties. In therapie leer je op een andere, positieve manier om te gaan met het leven, zodat je de eetbuien niet meer nodig hebt.
Feit is alleen dat slechts een klein deel van de mensen met boulimia baat heeft bij deze reguliere benadering van boulimia. Ongeveer de helft van de mensen geneest met reguliere psychologische therapie van boulimia en de vooruitzichten zijn vooral goed voor jonge mensen die nog niet zo lang last hebben van boulimia. Voor mensen die langdurig lijden aan boulimia of eetbuistoornis, zijn de vooruitzichten een stuk minder goed.
Ook Kathryn volgde jarenlang therapie waarbij ze in haar verleden en haar persoonlijkheid dook met therapeuten. Tevergeefs. In haar boek Brain over Binge legt ze helder en duidelijk uit waarom deze reguliere benadering haar niet hielp, hoe ze haar boulimia op een nieuwe manier leerde begrijpen – als een functie van haar hersenen – en hoe ze vervolgens de kracht van haar hersenen gebruikte om snel en permanent te herstellen.
Kathryn hanteert een eenvoudige, duidelijke kijk op boulimia. Ze zet het probleem van boulimia in een nieuw licht. Niet allerlei trauma’s uit het verleden of een ingewikkelde persoonlijkheid zijn het probleem, het probleem van boulimia is sec het niet kunnen weerstaan of negeren van de drang om een eetbui te hebben. Het herstelplan van Kathryn is dan ook precies daarop gericht: het leren negeren van die drang.
Als je de drang om een eetbui te hebben, kunt negeren, zul je geen eetbuien meer hebben en dus ook geen boulimia. Met een eenvoudig stappenplan leer je in Brain over Binge hoe je die ‘urges’ kunt negeren. Voorwaarde is wel dat je voldoende eet, want alleen als je voldoende eet en geen honger hebt, terwijl je leert de ‘urges’ te negeren, zullen ze minder worden en uiteindelijk verdwijnen.
Kathryn begint haar boek met uitleggen waarom mensen eetbuien hebben. Eetbuien helpen je niet om om te gaan met het leven (copingmechanisme) zoals reguliere behandelingen vaak zeggen. Eetbuien maken in de regel het leven alleen maar lastiger. Je hebt eetbuien niet omdat ze je helpen, je hebt eetbuien omdat je de drang om een eetbui te hebben niet kunt weerstaan. De vraag is dus: waar komt die drang vandaan en hoe kun je die drang leren negeren?
In plaats van duiken in de psychologie, duikt Kathryn in de werking van hersenen om boulimia te begrijpen en genezen. De drang tot het hebben van eetbuien (urge to binge) ontwikkelt zich gewoonlijk om twee eenvoudige redenen: (1) als overlevingsinstinct – eetbuien zijn een normale reactie op het volgen van een dieet. Calorierestrictie brengt je lichaam en hersenen in een overlevingsmodus, waarin je hunkert naar (grote hoeveelheden) voedsel. Dit is een normale reactie, een symptoom van gezonde hersenen.
En (2) als gewoonte (conditionering) – als je eenmaal regelmatig eetbuien hebt, raken je lichaam en hersenen geconditioneerd om de eetbuien te verwachten en te eisen, je hersenen gaan de urges automatisch uitzenden, alsof eetbuien noodzakelijk zijn om te overleven. Het vormen van gewoontes is een normale en vitale hersenfunctie.
Wat Kathryn eigenlijk zegt is: er is niet met je aan de hand, je bent niet kapot of gebroken. Je hersenen hebben slechts een verkeerde gewoonte aangeleerd en geautomatiseerd. Ze legt uit hoe deze automatische signalen geactiveerd worden door het reptielenbrein en dat je met aandacht en nieuwe inzichten vanuit je hogere brein, de prefrontale cortex, kunt leren de urges te negeren waardoor ze uiteindelijk vanzelf uitdoven.
Kathryn legt met dit inzicht ook uit waarom reguliere cognitieve therapie vaak niet of minder goed werkt. Cognitieve therapie is gericht o het bewuste persoonlijke brein, onze prefrontale cortex. Maar de urges komen voort uit het reptielenbrein, ze zijn automatisch en onbewust. Ze komen voort uit een ingesleten gedrag dat geen functie meer heeft, het is eigenlijk ‘neurologisch junk’ waar je naar luistert.
Door de urges in een nieuw daglicht te zien en te oefenen met niet reageren op de urges, maak je nieuwe gedragspatronen (zenuwbanen) aan in je hersenen. Je traint je hersenen als het ware anders of niet te reageren op de automatische urges. De technieken in het boek lijken op boeddhistische meditatietechnieken waarbij je observeert zonder te reageren.
Brain over Binge geeft een framework en stappenplan voor herstel. Het geeft heldere informatie over de werking van de hersenen en inzicht in het hoe en waarom van je eetbuien en urges door het stellen van persoonlijke vragen. Aan de hand van praktische oefeningen en tips leer je om de urges anders te bekijken en anders te benaderen. Je leert om niet langer te luisteren naar de automatische stem van je reptielenbrein maar bewust niet te handelen vanuit je prefrontale cortex. Je leert, kortom, de urges te negeren.
Dat de methode van Brain over Binge werkt, wordt bevestigd dooor diverse co-auteurs die allemaal ervaringsdeskundig zijn en door de methode van Kathryn herstel hebben gevonden van boulimia of eetbuistoornis. Van Brain over Binge is inmiddels een tweede editie uitgekomen en er zijn ook podcasts en een nieuwsbrief.
Al met al werpt Kathryn met haar boek een totaal nieuw licht op wat boulimia is en hoe je ervan kunt genezen. Brain over Binge is een pleidooi voor een veel eenvoudiger kijk op wat boulimia feitelijk is en een geïnspireerd stappenplan om voor eens en altijd te herstellen van boulimia. Een aanrader voor iedereen die worstelt met deze aandoening.
Meer info: brainoverbinge.com
