Kauwgom bestaat uit vier hoofdingrediënten die in ongeveer gelijke verhoudingen worden gemengd. Wassen (vergelijkbaar met bijenwas), gommen en harsen (vergelijkbaar met dennenhars), rubberachtige elastomeren (vergelijkbaar met ingedikt bandenplakmiddel) en vulmiddel (denk aan krijt). Dit smakeloze, onverteerbare mengsel is wat overblijft na langdurig kauwen. Om de kauwgom lekker te maken hebben de fabrikanten honderden verschillende, geheime recepten.
Kauwgom kauwen is een eeuwenoude, universele gewoonte. De oude Grieken kauwden op hars van de mastiekboom, en toen Columbus in 1492 Amerika ontdekte, schreef hij over de indianen die op sparrehars kauwden. Eskimo’s kauwen op walvishuid, indianen op cocabladeren, Chinezen op ginsengwortel en bij fossiele overblijfselen van mensen uit het Stenen tijdperk zijn stukjes uitgespuugde harskauwgom gevonden. Kauwgom, zoals wij die nu kennen, vindt zijn oorsprong bij de Maya indianen. Vierduizend jaar geleden haalden zij de rubber uit sapodillabomen om erop te kauwen. Kauwgomproducenten gebruiken nog steeds gom vergelijkbaar met het sap uit deze sapodillabomen. In 1870 werd in Amerika voor het eerst geëxperimenteerd met smaken. Een jaar later produceerden de eerste kauwgomfabrieken heerlijk zoete, keurig gevormde kauwgompjes.
Binnen de kortste keren was kauwgom kauwen niet meer weg te denken uit het straatbeeld.
Halverwege de vorige eeuw, werd kauwgom in Europa geïntroduceerd door de Amerikaanse soldaten die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog tijdens de bevrijdingsfeesten kauwgom uitdeelden.
In eerste instantie werd kauwgom uitsluitend gemaakt met suiker. Pas in 1981 kwam het eerste suikervrije kauwgompje op de markt, een grote hit. Sindsdien is merendeel van de kauwgom suikervrij. De laatste jaren zien we ook allerlei toevoegingen zoals vitaminen en mineralen. Hoewel kauwgom kauwen sociaal niet altijd wenselijk is, is het wel een gezonde gewoonte. Kauwgom kauwen zet aan tot speekselvorming. Speeksel spoelt etensresten weg, houdt de keel vochtig en onderhoudt het tandglazuur. Je kunt kauwgom ook gewoon doorslikken. Het passeert het maagdarm-stelsel onverteerd, komt terecht in het rioolslib en wordt uiteindelijk verbrand.
Wat zeggen deskundigen over kauwgom?
Is kauwgom wel/niet goed voor de tanden?
Wilfred Moorer is microbioloog en universitair docent preventie tandheelkunde aan het academisch centrum tandheelkunde in Amsterdam. Moorer: “Alleen kauwgom die gezoet is met xylitol is niet slecht voor de tanden. De werking van xylitol berust op verschillende principes. Het heeft een remmende werking op bacteriën omdat het de opname van suiker blokkeert, zodat het niet omgezet kan worden in zuur. Dit blokkerende systeem houdt enige tijd aan, zelfs nadat de xylitol uit de mond is. Xylitol heeft ook een frisse, prikkelende smaak wat de speekselproductie op gang brengt. Dit zorgt voor de aanvoer van mineralen en zouten en ook het tandplaque krijgt hierdoor een grondige chemische wasbeurt. Tot slot is er ook het vervangingseffect: iedere keer als je suikervrije kauwgom kauwt met xylitol, kauw je geen suikerhoudend snoepgoed…”
Witte tanden door kauwgom. Zin of onzin?
Ellen Bol-van den Hil is directeur van de Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten.
Bol-van den Hil: “Onzin. Dat zou betekenen dat er een bleekmiddel in de kauwgom zou moeten zitten en dat is niet zo. Tanden worden onder andere gebleekt met carbamide-peroxide dat gedurende een aantal uren in een speciaal daarvoor gemaakte bleekmal op de tanden moet zitten. Het bleken op die manier moet altijd onder begeleiding van een mondhygiënist of tandarts. Het effect van kauwgom zou kunnen zijn dat er een soort reflecterend laagje op het glazuur komt waardoor ze witter lijken. Maar het is geen blijvend effect, de tanden worden niet daadwerkelijk witter.”
Kan kauwgom gaatjes voorkomen?
Cor van Loveren is deskundige in het Academisch Centrum Tandheelkunde van de Universiteit van Amsterdam. Van Loveren: “We kunnen stellen dat suikervrije kauwgom met xylitol en overige toevoegingen, een beperkt therapeutisch effect heeft en dat het de ontwikkeling van cariës vertraagt. De kauwgom moet dan wel een aantal keer per dag gedurende een aantal minuten worden gebruikt. Kauwgom zorgt niet voor het versterken van het gebit, het helpt hooguit de ontstane schade door zuuraanvallen te herstellen. Toegevoegde stoffen zoals natriumcarbonaat en ureum beïnvloeden de PH (zuurgraad) zodat een zuuraanval na suikerconsumptie snel wordt geneutraliseerd. Het ontkalkingproces duurt dan korter en relatief gezien verlaagt ook dit de kans op gaatjes. In Scandinavische landen wordt ook fluor toegevoegd aan kauwgom. Dit helpt, ook al is het maar een beetje, bij het versterken van het tandglazuur.”
Is kauwgom gezond?
Arenda Breevaart is diëtist en heeft een eigen praktijk voor diëtiek en gezondheid. Breevoort: “Kauwen activeert de spijsverteringsenzymen in het mondslijmvlies, die de vertering in gang zetten. Ook zoetstoffen zoals xylitol en sorbitol worden in het lichaam opgenomen, weliswaar in kleine hoeveelheden. Xylitol en sorbitol behoren tot de zogenaamde Polyolen of Poly alcoholen, zoetstoffen die minder calorieën bevatten dan suiker. Ze worden niet in het lichaam opgenomen, en kunnen in grote hoeveelheden buikpijn en diarree veroorzaken. Kleur- en smaakstoffen moeten door het lichaam verwerkt en afgebroken worden. Dit doet met name de lever. Overmatig gebruik kan op de lange duur schadelijk zijn. Vitaminekauwgom? Een verkooptruck en nooit beter dan een volwaardige, gezonde voeding.”
Feit en Fabel
Kauwgom helpt bij afvallen
Feit. Kauwen kost energie, het vervangt een 9ander) tussendoortje en geeft een verzadigend gevoel, waardoor je minder eet.
Kauwgom vermindert stress
Feit. Stress zorgt ervoor dat je spieren zich spannen, ook de kaakspieren. Omgekeerd maken gespannen spieren ons weer gevoeliger voor stress. Een vicieuze cirkel dus. Daarom is het van belang om de spieren soepel te houden. Door te sporten bijvoorbeeld, maar ook kauwgom kauwen helpt om opgehoopte energie (spanning) vrij te maken. Je kauwt letterlijk de spanning weg.
Overmatig Kauwen leidt tot tand-slijtage
Fabel. Carioloog Cor van Loveren: “We raden mensen met pijn in kaakgewrichten of kauwspieren aan om te stoppen met het kauwen van kauwgom, maar tot op heden is er geen aantoonbaar verband gelegd tussen kauwgom kauwen en problemen in het kauwstelsel.”
Kauwgom helpt tegen oorpijn
Feit. Kauwgom kan helpen tegen verstopte oren door de druk te verminderen. Bij een oorontsteking bijvoorbeeld, maar ook tijdens het stijgen en landen in het vliegtuig. Kauwen zorgt ervoor dat de oren ‘ploppen’ en de druk wordt opgeheven.
Hoe verwijder je kauwgom uit:
Kleding
Leg het kledingstuk in de diepvriezer. Als de kauwgom na verloop van tijd hard en broos is geworden, is het gemakkelijk weg te krabben. Inwrijven met ijsblokjes heeft hetzelfde effect. Blijft er nog een vlek over, dan helpt deppen met terpentine, wasbenzine, alcohol of aceton. Kleding van kunststof (polyester, etc) alleen behandelen met wasbenzine.
Haar
Isoleer de pluk met kauwgom en smeer het in met pindakaas. Kneed de pindakaas door de kauwgom en deze valt vanzelf uit elkaar in stukjes. Het haar wassen met (veel) shampoo en eventueel crèmespoeling helpt ook. Door het warme water wordt de kauwgom zacht en de shampoo maakt het uitkambaar.
Leer
Kauwgom is gemakkelijk van leer te verwijderen met ontsmettingsalcohol en een wattenstaafje. Dompel het wattenstaafje in de alcohol en dep de kauwgom hiermee goed in.
Wist je dat:
* Wereldwijd eten we gemiddeld 100.000 ton kauwgom per jaar.
* Kauwgom kauwen zorgt dat het oorsmeer losser komt, zodat het makkelijk te verwijderen is.
* Smaken verschillen: Amerikanen zijn dol op kaneelkauwgom, Scandinaviërs op zoute salmiak, Zuid-Europeanen op zoete, fruitsmaken, Nederlanders en Belgen op pepermunt.
* Bubblegum wordt gemaakt met een speciaal soort rubber en veel suiker, waardoor je er bellen mee kunt blazen.
* In Japan produceren ze meer dan 150 verschillende smaken kauwgom waaronder bloemenkauwgom en kauwgom met augurksmaak.
* Kauwgom uitspugen op straat is strafbaar. In de recreatiegebieden van Friesland kan het je zomaar 20 euro kosten!
* In Singapore is kauwgom verboden, het is alleen verkrijgbaar bij apotheken op doktersvoorschrift.
(bronnen: AD, NRC, Elsevier, voorlichtingsfolder XyliFresh100, consumentengids)
Foto van Quinten de Graaf via Unsplash
