Een kleine rekensom. Stel dat alle vrouwen in Nederland 1 onderbroek per jaar kopen bij de HEMA. Nederland heeft 17 miljoen inwoners, waarvan ongeveer de helft vrouw, dus het gaat om 8,5 miljoen onderbroeken. Die 8,5 miljoen onderbroeken komen met een plastic kleerhanger van een paar gram, laten we zeggen drie. Als elke Nederlandse vrouw dus een keer per jaar een onderbroek aan een hangertje koopt bij de HEMA, betekent dit 8,5 miljoen keer 3 gram is 25.500 kilo onnodig weggooi plastic! En dit is een zuinige schatting want we kopen natuurlijk veel meer slips met zijn allen…
Wat is er mis met weggooi plastic?
Een ander woord voor weggooi plastic is SUP: Single Use Plastic. Plastic dat een of hooguit twee keer keer gebruikt wordt en daarna bij het afval beland. Denk aan plastic koffiebekers, plastic bestek, plastic rietjes, plastic tasjes, plastic verpakkingen en … plastic kleerhangers voor onderbroeken. Single Use Plastic heeft een enorme impact op het milieu en onze gezondheid. SUP vormt samen met vissersnetten 70 procent van al het zwerfvuil in en rondom de Europese zeeën.
Plastic wordt toch recycled?
In Nederland wordt op veel plekken plastic afval gescheiden. Veel gemeentes werken ook met na-scheiding. Afvalverwerker AVR bijvoorbeeld, die jaarlijks 430.000 ton restafval verwerkt van ongeveer 1,7 miljoen inwoners uit Den Haag, Utrecht, Leiden en Rotterdam. Bij AVR passeert ongescheiden afval langs verschillende installaties waarbij plastic uitgefilterd wordt. AVR zegt op deze manier 50 tot 75 procent van het plastic uit afval te kunnen scheiden.
Helaas is maar 15 tot 20 procent van het ingezamelde plastic geschikt voor recycling. Dit komt door de technische diversiteit van plastic en vervuiling van het afval. Plastic is een verzamelnaam voor diverse kunststoffen (die niet allemaal geschikt zijn voor recycling) en in ons afval zit het allemaal door elkaar. Hierdoor is het heel lastig om een goed een nieuwe bruikbare grondstof te maken van recycled plastic.
Hoewel steden dus hun best doen om plastic uit het afval te scheiden voor recycling, is maar een heel klein deel van het recyclede plastic bruikbaar. In Europa wordt heel veel plastic verbrand of het eindigt op zogenoemde ´landfills´. Plastic dat terechtkomt op landfills eindigt uiteindelijk vaak in zee, waar het onder invloed van licht uit elkaar valt in kleinere deeltjes. Plastic verdwijnt niet, het blijft altijd bestaan. Het vervuilt onze oceanen en rivieren.
Plastic Soep
De grotere plastic-deeltjes klonteren in de oceanen samen tot enorme drijvende vuilnisbelten van plastic zooi. De bekendste ‘plastic soep’ drijft in de het noorden van de Grote Oceaan en is bijna 34 keer zo groot als Nederland. In totaal zijn er vijf enorme plastic soepen: twee in de Grote/Stille oceaan, twee in de Atlantische oceaan en één in de Indische oceaan. Samen vormt dit drijvende plastic afval meer dan 20 procent van het aardoppervlak.
Plastic dat in zee terecht komt, fungeert ook als voertuig van vervuiling. Niet alleen door wat het zelf is (onafbreekbaar plastic) maar omdat allerlei chemicaliën (o.a. PCB’s) hechten aan het plastic. Een deel van het plastic zinkt naar de bodem, een deel komt terecht in een plastic soep, een deel wordt gegeten door vissen die weer gegeten worden door grotere vissen en andere dieren. Schildpadden, walvissen en vogels raken op die manier vol met plastic.
Plastic op je bord
Plastic deeltjes zijn niet verteerbaar en hopen zich op in de dieren die het per ongeluk binnenkrijgen. Dit leidt niet alleen tot sterfte, maar ook tot interne vervuiling want de vervuilende stoffen die eerst aan het plastic gebonden zaten, binden zich nu aan het weefsel van het dier. Als je vis eet, eet je niet direct plastic, maar krijg je wel het gif binnen dat aan het plastic gebonden zat.
Zwerfplastic in onze oceanen vervuilen dus niet alleen het milieu, ze vervuilen uiteindelijk ook ons voedsel. Daarom heeft de Europese Unie per juli 2021 een verbod doorgevoerd op de productie en verkoop van eenmalig gebruikt plastic zoals wattenstaafjes, bestek, borden, rietjes en roerstaafjes. Het verbod geldt ook voor bepaalde soorten plastic bekers, voedsel- en drankverpakkingen en producten gemaakt van oxo-biologisch afbreekbaar plastic.
Eerder werd via regelgeving het gebruik van plastic tasjes aan banden gelegd. We gebruiken in Nederland gemiddeld tweehonderd lichtgewicht plastic tasjes per jaar. Nog steeds kun je in de meeste supermarkten op de groente- en fruit afdeling appels en peren afwegen in een gratis weggooi plastic zakje. In de schappen liggen de meeste producten soms wel driedubbel verpakt in plastic. En zelfs onze onderbroeken worden verkocht met plastic weggooi hangers!
Het enige dat helpt: minder plastic kopen
Hoewel het plasticprobleem in de wereld geen geheim is, gebeurt er weinig in de politiek of de industrie om het aan te pakken. De overheid maakt amper strenger verpakkingsbeleid en de industrie gaat gewoon door met plastic verpakkingen zolang er geen regels zijn. Daarom moeten wij als consumenten de industrie een handje helpen. Want de klant is nog altijd koning(in). Als wij andere verpakkingen eisen, zal de industrie ons uiteindelijk tegemoet komen.
Dus wil jij dat jouw onderbroeken niet langer bijdragen aan meer plastic afval in zee? Boycot dan onderbroeken met plastic hangertjes. Bel de HEMA of stuur een e-mail en vraag om andere verpakkingen. Als we het plastic afval in zee willen verminderen, is de beste en enige oplossing ook het meest voor de hand liggend: minder plastic kopen en minder plastic produceren. Want het enige plastic dat je niet hoeft weg te gooien, is het plastic dat je niet koopt of in huis haalt…
HEMA klantenservice: 020-224 2424
https://www.hema.nl/on/demandware.store/Sites-HemaNL-Site/nl_NL/Contact-CSWebForm
PLASTIC MINDEREN:
*Drink (gefilterd) kraanwater ipv water uit plastic flessen
*Gebruik een jute of (organische) katoenen boodschappentas: ze zijn stevig en niet belastend voor de natuur
*Koop groenten en fruit zoveel mogelijk op de markt en bij de (biologische) groenteboer waar ze producten nog verpakken in papier. Neem je eigen tas mee!
*Vermijd ‘handige’ deelverpakkingen bij koekjes en lekkernijen: allemaal extra plastic
*Neem een mok mee als je de deur uit gaat voor take away en koffie en thee op het werk
WAT IS PLASTIC?
De grondstof voor het meeste plastic wordt door chemische processen uit ruwe aardolie gemaakt. Ongeveer 8% van de totale olieopbrengst wordt gebruikt voor plastic. De helft van deze hoeveelheid wordt gebruikt als energie om plastic te maken, de andere helft dient als grondstof voor het plastic zelf.
MICRO PLASTIC
Veel plastic is nauwelijks zichtbaar, het zogenoemde micro plastic. Kleine plastic bolletjes worden bijvoorbeeld gebruikt om body te geven aan vloeibare producten zoals cosmetica, verf en schoonmaakmiddelen. Plastic kan zelfs zo klein zijn dat je het in kunt ademen. Denk maar aan die speciale geur van een nieuwe auto of een net geverfd huis. Sommige van die hele kleine, onzichtbare plastic deeltjes zijn bekend onder de naam ´weekmakers´. Onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat weekmakers zoals Biphenol A (BPA) onze hormoonbalans beïnvloeden en de gezondheid schaden.
PLASTIC IN CIJFERS
*Plastic werd uitgevonden in 1860
*Rond 1920/1930 werd ontdekt hoe je plastic kunt vervaardigen uit aardolie
*In de 21e eeuw is al meer plastic geproduceerd dan tijdens de hele 20e eeuw
*21% van het aardoppervlak wordt bedekt door de plastic soep
*We dumpen jaarlijks zo’n 20.000 ton plastic afval in de Noordzee
*Het kost een kwart liter olie om een plastic literfles te maken
* Een plastic fles heeft een duurzaamheid van 300 tot 500 jaar
* 15% van de totale Nederlandse afvalberg bestaat uit plastic afval van burgers
(bron: 5gyres.org, seathetruth.nl, cleansea-project.eu)
Foto: Anne Bakker
