Varkens in Nood, een Nederlandse dierenwelzijnsorganisatie die zich inzet voor het welzijn van varkens in de vee-industrie, onthult opnieuw ernstige overtredingen in Nederlandse slachthuizen. Ook in slachthuizen met vrijwillig cameratoezicht en inspecteurs van de Nederlands Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), gaat het regelmatig mis. Het grootste probleem zijn de controles die moeten vaststellen of varkens daadwerkelijk bewusteloos of dood zijn, voor ze gevild worden in het hete water (59°C) van de zogenaamde ‘broeibak’.
In Nederland zijn er in totaal zo’n 22 grote slachthuizen voor ‘roodvlees’: koeien en varkens. Tien daarvan zijn gespecialiseerd in varkens. Dierenarts en directeur van Varkens in Nood Frederieke Schouten: ‘Gemengde slachthuizen waar varkens, koeien en kalfjes worden geslacht, zijn sowieso niet bevorderlijk voor het dierenwelzijn omdat ze groot zijn en ingericht op verschillende soorten dieren. Kleinschalige slachterijen hebben in de regel meer individuele aandacht voor het dier. Helaas verdwijnen de kleine slachterijen snel waardoor ook kleine veehouders met bijvoorbeeld scharrelvarkens, gebruik moeten maken van de grote slachterijen.’
Het slachtproces
In Nederland worden per jaar ongeveer 17 miljoen varkens geslacht. Het slachtproces is aan allerlei regels gebonden. Zo is het wettelijk verplicht dat de dieren voor ze geslacht worden, eerst bedwelmd worden en buitenbewustzijn zijn, ofwel door een elektrische stroom door hoofd en lijf, óf door vergassing in een gaskelder met CO2, koolzuurgas. ‘Dit duurt ongeveer 30 seconde en is een pijnlijke, benauwde dood. Vrij afschuwelijk,’ vertelt Frederieke Schouten, ‘maar nog afschuwelijker is het als dit niet goed gaat en het dier de volgende stappen in het slachtingsproces bij volle bewustzijn moet ondergaan.’
Na het bedwelmen behoort het varken buiten bewustzijn te zijn. Nu vindt het daadwerkelijke slachten plaats. De zogenaamde ‘steker’ brengt messteken aan in de hals om de halsslagader door te snijden. Daarna bloedt het dier uit en als het goed is uitgebloed, volgt de dood. Soms worden de varkens eerst aan een poot opgehangen voor ze gestoken worden, soms worden de varkens eerst gestoken en daarna aan een poot opgehangen om uit te bloeden. Dit wisselt per slachthuis.
Na het verbloeden – het uitbloeden van de dieren – worden de dieren overgebracht naar de broeibak. Daar worden de varkens ondergedompeld in water van ongeveer 60 graden Celsius. De broeibak is bedoeld om huid en haar soepeler te maken, de haren worden losgeweekt. Dit vergemakkelijkt de verdere verwerking. De varkens gaan door meerdere schrobmachines en uiteindelijk door een laatste oven, die de grens vormt tussen de ‘ vuile’ en ‘ schone’ slachthal.
Geen controle op bewusteloosheid
Waar het fout gaat, is bij de controle na bedwelming en bij het steken zelf. Ten eerste blijkt dat er vaak helemaal niet gecontroleerd wordt of de varkens daadwerkelijk buiten westen zijn, terwijl het bedwelmen lang niet altijd goed gaat. Een NVWA inspecteur constateerde dat de steker, die de varkens dood steekt, de varkens niet controleerde op bewusteloosheid. Binnen een half uur zag de inspecteur twee varkens op de band liggen die knipperden met de ogen. Dit betekent dat de bedwelming niet goed gegaan was: de dieren waren nog bij bewustzijn. De medewerker die de controle op bewustzijn moest uitvoeren, was afwezig…
Ook bleek uit steekproefsgewijze controles van NVWA dat sommige varkens helemaal niet gestoken waren. Zo werden varkens aangetroffen in de laatste oven – als de varkens al doodgemaakt horen te zijn en door meerdere schrobmachines en de eerste oven zijn gegaan – zonder steekgat in de nek en met hevige bloedwonden aan de oren. Dit betekent dat de dieren voor ze de oven in gingen, niet gedood waren door een messteek in de hals en dat ze nog niet doodgebloed waren voor ze de broeibak in gingen.
Zerotolerancebeleid
Varkens in Nood wil dat de regering een ‘zerotolerancebeleid’ invoert voor deze overtredingen in de varkensslachthuizen. Want de NVWA rapporten van 2021 hebben niet geleid tot sancties of veranderingen inde slachthuizen. Varkens in Nood pleit nu voor een verplichte controle die garandeert dat een varken verdoofd is voor de slacht. Daarna moet een aanvullende controle vaststellen dat het dier echt dood is voordat het de broeibak ingaat. Ook wil Varkens in Nood veel strengere straffen voor slachthuizen die de fout ingaan.
Als een slachthuis een ernstige overtreding maakt, zou bijvoorbeeld om te beginnen de slachtsnelheid verlaagd moeten worden. Ook zouden bovengenoemde overtredingen moeten gelden als dierenmishandeling. Volgens artikel 2.1 van de Wet dieren is het onnodig veroorzaken van pijn of letsel bij dieren strafbaar. Iemand die een hond verwaarloost of mishandelt riskeert een boete van maximaal 16.000 euro of drie maanden cel. Het levend doden of villen van een varken zou op eenzelfde wijze strafrechtelijk vervolgd moeten worden, aldus de dierenwelzijnsorganisatie.
Het moet zo snel en goedkoop mogelijk
Feit is dat het vreselijk mis gaat in de slachthuizen, dat varkens onnodig lijden en dat de overheid weinig tot geen actie onderneemt om dit dierenleed te stoppen. Frederieke Schouten, directeur van Varkens in Nood: ‘Het is volstrekt onacceptabel dat slachthuizen nog steeds niet in staat zijn om simpelweg te controleren of een varken daadwerkelijk dood is voordat het de broeibak ingaat. Het slachten moet allemaal zo snel en goedkoop mogelijk, want slechte controles in de hand werkt met afschuwelijke gevolgen voor de dieren.’
Het is niet de eerste keer dat de NVWA dit soort ernstige overtredingen vaststelt in Nederlandse varkensslachthuizen. Soortgelijke misstanden werden al eerder gemeld in 2018, 2020 en 2022. Daarom is het nu de hoogste tijd voor actie, vindt Varkens in Nood. De organisatie geeft duidelijke punten van verbetering: betere controles tijdens het slachtproces en de wettelijke mogelijkheid op sancties bij overtredingen.
Vind jij ook dat deze misstanden in de vee industrie snel en constructief moeten worden aangepakt? Onderteken dan de brandbrief van Varkens in Nood. De brandbrief wordt aangeboden aan de minister van landbouw, Piet Adema, en aan de tweede kamer commissie.
Kader
Als het lot van (vee)dieren jou ook aan het hart gaat, stem dan diervriendelijk. Er zijn partijen met hart voor dieren en partijen voor wie dierenwelzijn geen belangrijke rolt speelt. Lees hier meer over diervriendelijk stemmen: https://www.dierenrecht.nl/nieuwsartikelen/diervriendelijk-stemadvies-provinciale-staten-2023
Foto: Varkens in Nood
