Wat is het het precies?
Botox is de merknaam voor het middel botuline toxine, een eiwit dat door bacteriën gemaakt wordt en op de zenuwcellen inwerkt. Botox werkt als een spier-ontspanner: het zorgt ervoor dat spierbewegingen in je gezicht, die rimpels veroorzaken, verminderen. Botox is na drie tot vier maanden uitgewerkt, maar het resultaat is langer zichtbaar.
Een filler is een gel die volume geeft aan de huis, het vult rimpels en lijntjes op waardoor ze minder zichtbaar zijn. Filler is gebaseerd op hyaluronzuur, dat lijkt op het hyaluronzuur dat van nature in het lichaam voorkomt. Fillers zijn zes tot negen maanden zichtbaar. De algemene aanname is dat het hyaluronzuur vanzelf door je lichaam wordt afgebroken.
Wat kost het?
De kosten voor een behandeling met Botox worden berekend per zone. Populaire zones zijn bijvoorbeeld de fronsrimpel, kraaienpootjes en voorhoofdrimpels. Een zone behandeling met botox start gemiddeld bij € 200,-. Hoe meer zones je laat behandelen, hoe lager de prijs per zone.
De kosten voor fillers worden per milliliter berekend. Voor een prik van 0.55 ml betaal je gemiddeld € 125,- ; voor 1 ml € 250,-. Fillers worden onder andere gebruikt om wallen tegen te gaan, volume aan jukbeenderen te geven, lijntjes rondom de mond op te vullen en om lippen voller te maken.
Zijn fillers gevaarlijk?
Bezoek een willekeurige website van een beautykliniek en je leest dat de risico’s van fillers minimaal zijn en dat ze vanzelf na verloop van tijd door je lichaam worden afgebroken. Denken aller artsen er zo over?
Cosmetisch arts Dr. Tom Decates deed onderzoek naar de complicaties van filler behandelingen in Nederland. Decates: ‘Kort door de bocht klopt dit. Maar zoals bij iedere medische ingreep, kunnen er bacteriën met de behandeling mee naar binnen gaan en kan er een bacteriële infectie optreden. Ook kan een bloedvat bekneld raken en/of het eigen afweersysteem van de patiënt abnormaal heftig reageren. Maar wanneer je kijkt naar het aantal filler behandelingen wereldwijd (tientallen miljoenen per jaar), gaat er relatief weinig fout. Over de lange termijn effecten kunnen we nog niet veel zeggen, want fillers worden pas sinds 25 jaar ingespoten!’
De Australische cosmetisch arts Dr. Gavin Chan is voorzichtiger. Hij benadrukt dat MRI scans – die niet vaak gebruikt worden in verband met fillers – laten zien dat filler-gel soms na jaren nog aanwezig is in het gezicht. De gel vloeit uit onder de huid en veroorzaakt jaren na dato ophopingen in het gezicht. In een filmpje op youtube licht hij zijn bevindingen toe: ‘Ons wordt verteld dat fillers na zes tot twaalf maanden worden afgebroken. Maar wij zien regelmatig patiënten die jaren geleden fillers hebben ingespoten en nu ‘onverklaarbare’ zwellingen in het gezicht hebben. Ze denken niet aan de fillers want die is toch allang opgelost? Toch lost de zwelling meestal met een filler-dissolver vrijwel meteen op: de ophoping was filler-gel dat jarenlang in het gezicht aanwezig was gebleven. Sindsdien kijken we vaker met een MRI scan en zien we dat filler vaak veel langer blijft zitten dan we denken…’
‘Hoe meer fillers we als dokters inbrengen, hoe meer we verdienen’
Dr. Gavin Chan benadrukt een aantal gevaren. Ten eerste vergeet je vrij snel hoe je eruit zag voor een behandeling. Hierdoor ben je sneller geneigd om voor een ‘top op’ te gaan. Chan: ‘Je raakt binnen een paar dagen gewend aan je nieuwe lippen en na zes maanden denk je: er kan wel wat bij, of misschien zelfs wat meer dan de vorige keer. Maar de filler zit er nog in, de gel is alleen door de bewegingen van de mond omhoog bewogen. Zo ontstaat bij herhaaldelijk vullen van de lippen, die duckface met omhoog gekrulde lippen. Een goede arts behoort je hiervoor te beschermen. Helaas worden veel cosmetische artsen gedreven door geld: hoe meer fillers we als dokters inbrengen, hoe meer we verdienen. We verkopen per milliliter.’
Als je kiest voor een filler-behandeling, is het dus heel belangrijk om een goede arts uit te kiezen die je kunt vertrouwen. De Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde (NVCG) is een door de overheid erkende wetenschappelijke vereniging voor cosmetische geneeskunde. Op de website van de NVCG vind je een overzicht van de cosmetisch arts die zijn aangesloten bij KNMG, de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Deze club maakt zich sterk voor de kwaliteit van de medische beroepsuitoefening en de volksgezondheid. Check dus voor je in zee gaat met een kliniek of de artsen gekwalificeerd zijn.
Nieuwe trend: getting back to natural
Steeds meer celebs laten hun fillers oplossen. Ze vinden hun uiterlijk niet meer mooi, onnatuurlijk en/of krijgen na verloop van tijd last van bobbels en zwellingen. Fillers kun je eenvoudig laten oplossen met speciale vloeistof, dit heet een hyalase behandeling.
Yolanda Hadid en Monica Geuzen kozen ervoor om hun fillers te verwijderen. En ook Friends actrice Courtney Cox liet haar cosmetische fillers oplossen, ze noemde het nemen van fillers haar ‘biggest beauty regret.’
Waarom beginnen we steeds eerder en vaker met fillers?
Vrouwen gebruiken niet alleen fillers om verschijnselen van ouder worden te maskeren, jonge meiden gebruiken ze ook om hun uiterlijk te veranderen. Wat zegt deze trend over ons? Zijn we tegenwoordig ontevredener over ons uiterlijk dan vroeger of is het gewoonweg makkelijker geworden om iets aan ons uiterlijk te veranderen?
Dr. Anne-Mette Hermans is docent bij de Universiteit van Tilburg en doet onderzoek naar cosmetische praktijken. Hermans: ‘Cosmetische praktijken zijn natuurlijk van alle tijden, maar de beeldcultuur waarin we nu leven legt wel extra nadruk op ons uiterlijk. We worden vaker geconfronteerd met ons uiterlijk op allerlei schermen – denk aan sociale media maar ook aan Zoom/Teams op het werk. Bedenk daarbij dat camera’s een beeld altijd vervormen, waardoor bijvoorbeeld je neus groter lijkt dan ze daadwerkelijk is.’
‘We bewerken onszelf als een Sims-poppetje’
‘Ook de mogelijkheid om foto’s te bewerken speelt mee. Door gebruik van filters en apps kun je je eigen lichaam bewerken alsof het een soort Sims-poppetje is. Dit benadrukt de maakbaarheid van je lichaam; het idee dat we onszelf kunnen veranderen naar wens wordt normaler. Uit onderzoek dat ik samen met Dr. Sophie Boerman en Dr. Jolanda Veldhuis heb uitgevoerd, blijkt dat er onder jongvolwassenen een relatie bestaat tussen het editen van eigen foto’s, een hogere acceptatie van cosmetische ingrepen, en ook de bereidheid om zelf ingrepen te ondergaan.’
Een behandeling is zo gepiept
‘De toegankelijkheid van cosmetische ingrepen zorgt ook voor normalisatie: non-invasieve ingrepen zoals Botox- en filler behandelingen kunnen snel uitgevoerd worden, hebben weinig ‘downtime’ nodig en worden voor (een paar) honderd euro aangeboden. De drempel is laag. Sociale en traditionele media spelen ook een rol: als je bijvoorbeeld een influencer volgt die open is over cosmetische ingrepen, is de kans groter dat je er zelf ook voor kiest. En vergeet het domino-effect niet: meer mensen ondergaan ingrepen waardoor je eerder iemand kent die iets heeft laten doen, waardoor je zelf ook sneller geneigd bent iets laten doen…’
Wat zeggen cosmetische ingrepen over jou?
Volgens Psycholoog Liesbeth Woertman, schrijfster van het boek ‘De Psychologie van het Uiterlijk’ zijn vooral mensen die geld verdienen met hun uiterlijk, mensen die veel tijd op social media doorbrengen, mensen die hun identiteit opgehangen aan hun uiterlijk en mensen die zich niet geliefd voelen gevoelig voor cosmetische chirurgie.
Woertman: ‘Het idee dat er na cosmetische chirurgie van je wordt gehouden, is het meest venijnig. Het geloof dat als je mooi en aantrekkelijk bent, je meer kans hebt op geluk en liefde. We zien dagelijks om ons heen onrealistische beelden die suggereren dat er pas van ons gehouden wordt als we er perfect uitzien. Hoe meer beelden van gemanipuleerde schoonheid we zien, hoe ontevredener we worden. Want met perfect en beeldschoon zijn, heeft tevredenheid niet zoveel te maken. Uit onderzoek blijkt juist dat jonge, witte adolescente meisjes die biologisch gezien het dichtst bij het huidige westerse schoonheidsideaal staan, het meest ontevreden zijn…’
Woertman: ‘Hoe we ons lichaam ervaren, is geen objectief gegeven is. Innerlijke gevoelens en ideeën over uiterlijk beïnvloeden ons gevoel over onszelf. We kijken niet naar onszelf, we oordelen. We vergelijken wat we zien in de spiegel met ideaalbeelden die steeds digitaler en onnatuurlijker worden. De kloof wordt steeds groter. Je kunt je dus afvragen wat meer zin heeft: jezelf mooier maken met cosmetische ingrepen of jezelf mooier voelen?’
Woertman: ‘Uiteindelijk wil je bemind worden als geheel, niet alleen om je uiterlijk. Vrouwen die aan de buitenkant met veel geld en energie een bepaald uiterlijk tonen, kunnen vanbinnen onzeker blijven. Hoe kun je ervoor zorgen dat je je mooier voelt in je natuurlijke uiterlijk? Loskomen van onrealistische ideeën over uiterlijk. Minder vergelijken. Minder oordelen. Minder televisie kijken, weinig reclames zien en de glossy’s links laten liggen… ‘
Doen we het echt voor onszelf?
Vraag mensen naar het waarom van cosmetische ingrepen en negen van de tien keer is het antwoord: ik doe het voor mezelf. ‘Onzin,’ zegt psycholoog Liesbeth Woertman: ‘We kijken naar onszelf in de spiegel door een filter van eerdere ervaringen, emoties en verwachtingen. Ook emoties beïnvloeden sterk hoe wij naar onszelf kijken. Voelen we ons blij, dan is de kans groot dat wij ons uiterlijk aantrekkelijk vinden. Kijken we met een onzekere blik in de spiegel, dan zullen we over datzelfde uiterlijk een negatiever oordeel hebben. Het lichaamsbeeld zit in ons hoofd, en hoe wij onszelf zien hangt af van hoe wij denken dat anderen ons zien. Wij nemen niet waar, we oordelen. Uiteindelijk kijken we met de ogen van een ander.’
Body Dysmorphic Disorder
Ongeveer twee procent van de bevolking lijdt aan ‘Body Dysmorphic Disorder’; ze hebben een heel negatief lichaamsbeeld, terwijl ze niet lelijk zijn. Deze mensen zijn extra vatbaar voor cosmetische behandelingen.
Psychiater dr. Nienke Vulink werkt met mensen met negatief zelfbeeld. Vulink: ‘Het hoofdkenmerk van het ziektebeeld is dat mensen een extreem sterke overtuiging hebben dat een bepaald lichaamsdeel of soms meerdere lichaamsdelen afwijkend zijn. Ze vinden dat deel van hun lichaam heel lelijk, walgelijk of zelfs monsterlijk. Mensen met body dysmorphic disorder hebben daarnaast vaak een laag zelfbeeld.
Zo’n 70 procent van de mensen met BDD heeft een ernstig trauma meegemaakt: van seksueel misbruik tot pesten. Ook persoonlijke eigenschappen zoals perfectionisme lijken bij te dragen aan het ontstaan van BDD, net als genetische aanleg. In de ggz is helaas weinig kennis over BDD. Patiënten worden behandeld met een combinatie van medicatie en cognitieve groepstherapie.
Zijn fillers verslavend?
Fillers zijn niet fysiek verslavend. Je ervaart geen lichamelijke ontwenningsverschijnselen zoals bij een drugs,- of alcoholverslaving. Maar je kunt wel degelijk psychisch verslaafd raken aan cosmetische behandelingen. Bij een psychische verslaving hunker je naar het effect van iets en voel je je zonder onzeker, onrustig of slecht. Geestelijke afhankelijkheid van een middel, gedrag of specifieke bezigheid is vaak nog moeilijker te doorbreken dan fysieke afhankelijkheid. Hunkering en drang naar bepaald gedrag, kan heel moeilijk zijn om te doorbreken. Heb jij het gevoel dat je verslaafd bent aan het gebruik van fillers en botox? Neem dit dan serieus en zoek hulp!
Testimonials
Marianne (32, moeder van twee kinderen) gebruikt sinds vijf jaar fillers.
‘Ik weet nog goed dat ik voor de eerste keer filler in mijn lippen nam. Toen die naald erin ging, voelde ik de adrenaline door mijn lichaam pompen. Het was echt een soort kick. Ik voelde me ‘in control’. Eindelijk had ik de lippen die ik altijd al wilde: mooi gevuld. Ik heb ook mijn wallen laten doen en mijn kaaklijn. Elke paar maanden laat ik wat bijwerken. Het kost veel geld, maar ik moet het doen. Als ik het niet doe, voel ik me zo onzeker over mijn uiterlijk dat ik de deur niet uit durf. Vriendinnen zeggen dat ik te ver ga en dat mijn lippen er onnatuurlijk uitziet. Maar ik vind het mooi. In ieder geval mooier dan mijn eigen, natuurlijke lippen.’
Bianca (36, moeder van een dochter) kan niet zonder botox.
‘Ik liet mijn eerste botox-prik zetten toen ik 18 jaar oud was. Dat is de wettelijke minimum leeftijd voor een botox behandeling. Een vriendin had verteld dat botox preventief werkt tegen rimpels, en ik wilde alles doen om die diepe frons rimpels die mijn moeder heeft te voorkomen! Sindsdien ben ik ‘hooked’. Zodra ik een rimpel zie, plan ik een afspraak. Wat mij betreft is er geen verschil tussen botox en de kapper. Waarom zou je wel je grijze haren mogen verven elke paar maanden, maar niet je rimpels wegspuiten? Gek genoeg wil ik niet dat mijn dochter later aan de botox of fillers gaat. Ik vind haar perfect zoals ze is!’
Fiona (43, moeder van drie kinderen) gebruikt fillers en botox.
‘Ik doe het stiekem. Mijn vriendinnen weten het niet en zouden het afkeuren. Ik heb twee vriendinnen die een ooglidcorrectie hebben gedaan, maar iets in je gezicht spuiten gaat voor de meeste van mij vriendinnen te ver. Ik vind wel dat zij makkelijk praten hebben, want zij worden heel mooi oud. Ik niet! Ik heb diepe rimpels en groeven. Op mijn 35e heb ik voor eerst botox gedaan toen ik een groot feest had met een fotoshoot erbij. Inmiddels heb ik een vaste arts waar ik eens per jaar heen ga. Zij adviseert mij en ik vertrouw haar. Ik heb niet het gevoel dat ik verslaafd ben, maar ik zit er wel aan vast. Als ik nu na acht jaar stop, zie ik er ineens heel oud uit. Het verouderingsproces is immers gewoon doorgegaan…’
Cijfers
Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 41 vrouwen in ons land zich in de periode van 2016 tot 2019 liet behandelen met een filler. Dat aantal neemt jaarlijks toe. Botox en filler behandelingen zijn de meest voorkomende esthetische ingrepen. Bij 1 op de 8 ingrepen gaat het om een man. De gemiddelde leeftijd van de cliënt was 43 jaar.
Met 138.496 filler behandelingen in 2016 en 162.702 in 2019 is er een stijging van 17,5 procent. Op het complicatiespreekuur voor filler behandelingen in het Erasmus MC zien de artsen ook een toename van het aantal complicaties.
Uit onderzoek van Woertman en Van den Brink (2008) onder 30.947 vrouwen (leeftijdsrange 18-89 jaar) kwam dat Nederlandse vrouwen behoorlijk tevreden zijn over hun uiterlijk. 73 procent van de vrouwen was positief over hun uiterlijk: 31 procent redelijk positief, 42 procent erg positief. De resterende 27 procent van de vrouwen beoordeelde hun uiterlijk negatief: 20 procent redelijk negatief, 7 procent zeer negatief.
De meerderheid van de vrouwen (75 procent) was tevreden met haar lichaamsvormen; een kwart ontevreden. Driekwart van de vrouwen heeft dus een positief zelfbeeld!
Bronnen: medicalfacts.nl en nationalezorggids.nl
Foto van Sam Moghadam Khamseh on Unsplash
