In Zomergasten van zondag 4 augustus is de journalist en schrijver Joris Luyendijk , ooit correspondent in het Midden-Oosten, de interviewer. Zijn boek over die periode heet ‘Het zijn net mensen’. Het centrale thema in Khader’s werk is de dunne scheidslijn tussen leven en dood. Sakir Khader weet waar hij over spreekt, want hij heeft veel gefotografeerd en gefilmd in oorlogsgebieden als Palestina, Irak, Syrië en Afghanistan.
Motivatie
Sakir begint met zijn keuze film ‘Cinema Paradiso’ over een oude projectionist in een Italiaanse bioscoop en een klein jochie Toto genaamd. Sakir identificeert zich met het joch. Als jongen opgegroeid in Vlaardingen, was hij ook rebels, gevoelig en heel nieuwsgierig. Op school zagen zijn leraren weinig in hem. Het wordt niks vertelden zij zijn moeder. Onbewust is dat zijn grootste motivatie geweest om wat van het leven te maken. In 2002 wordt zijn neef en beste vriend gedood door Israëlische soldaten. Sakir was toen 12 jaar oud. Hij zag zijn vader toen voor het eerst huilen, wat Khader diep raakte. De moord op zijn neefje is voor Sakir de belangrijkste reden om te gaan fotograferen.
Palestijnse zaak
Na het zien van een fragment ‘A World Not Ours’ over wanhoop en uitzichtloosheid in een kamp voor drie generaties vluchtelingen in Zuid-Libanon. Khader: ik heb een bepaald talent gekregen en moet dat aanwenden voor de Palestijnse zaak.‘ Ik heb zoveel mensen zien omkomen, ik heb geen tranen meer over. Het onrecht is diep geworteld in ons DNA.’
Na het zien van een fragment uit ‘God Forbid’ van de Australische televisie serie, volgt er een stevige discussie tussen Luyendijk en Khader. Luyendijk kijkt droevig en zegt dat hij hier tegen op heeft gezien, hij heeft zowel Joodse als Palestijnse vrienden. Luyendijk probeert Khader het lijden van de andere kant te laten zien en niet partij te kiezen. Khader zegt dat in het Westen er vaak wordt gesproken over een conflict tussen Israël en Palestina, maar dat er helemaal geen conflict is, omdat Palestina al sinds 1948 bezet wordt door Israël. Sakir zegt dat hij een Palestijn is, er dagelijks mensen worden vermoord en het voor hem onmogelijk is om objectief te zijn.
Subjectief
Dat is het verschil tussen een journalist en een filmmaker. Een journalist wordt geacht hoor en wederhoor toe te passen en professionele afstand te houden. Beide kanten te laten horen. Een filmmaker hoeft niet perse objectief te zijn. Op de Journalistiek Academie in Tilburg, leerde ik al dat objectiviteit niet bestaat, alleen in theorie. Een journalist is ook een mens en ieder mens is subjectief. Het is beter om duidelijk te laten zien waar je staat.
Naar aanleiding van een scène uit ‘La redoutable ‘over Jean Luc Godard verwoordt Luyendijk het mooi: Hoe vertel ik verhalen die mensen niet willen horen, op zo’n manier dat zij ze toch tot zich nemen.
Geen slachtoffer
Later komen zij er nog op terug Luyendijk zegt dat hij best jaloers is op filmers/ fotografen, omdat zij met enkele beelden veel kunnen uitdrukken. Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Luyendijk zegt dat er veel pijlen op Khader afgevuurd worden. Als Sakir in 2020 naar Turkije gaat mag hij het land niet in en wordt linea recta teruggestuurd naar Nederland. Een Israëlische commandant zegt hem, dat hij moet ophouden met wat hij doet, anders is hij zijn leven niet zeker. Sakir Khader : ‘ik wil geen slachtoffer zijn, mijn huid wordt dikker.’
Gesprek
Het is goed van de VPRO dat een programma als Zomergasten gemaakt wordt. Niets is zo boeiend als een gesprek tussen twee mensen, die écht iets te vertellen hebben. Zoals hier. Zowel Sakir Khader als Joris Luyendijk zijn te prijzen dat zij een gecompliceerd onderwerp op integere wijze bespreken. De kijkcijfers schijnen niet zo hoog te zijn, maar juist de publieke omroep moet daar niet zo zijn oren naar laten hangen.
Na vele scenes uit oorlogssituaties, is het hoopvol dat Sakir Khader afsluit met een fragment uit de film ‘De Smaak van Kersen’, van de grote Iraanse filmmaker Abbas Kiariostami (1940-2016). Een man wil zelfmoord plegen, maar wordt er van weerhouden als hij zich door een passagier in een auto bewust wordt gemaakt van de kleine, maar o zo belangrijke, geneugten van het leven.
