Als het boek In het spoor van Bernhard een ding pijnlijk duidelijk maakt, is het dat de mensen die oorlogsverhalen willen optekenen van de mannen aan het front, moeten opschieten. De veteranen van toen zijn nu diep in de tachtig, zo niet in de negentig. Zo ook Pieter Wondergem, waarvan de Arnhemse journalist Herman Spinhof het oorlogsverhaal optekende.
Spinhof interviewde Wondergem, deed onderzoek samen met de kleinzoon van Wondergem maar het verschijnen van het boek, in het voorjaar 2013, heeft Wondergem niet meer mogen beleven. Die stierf in 2012, 89 jaar oud.
Herman Spinhof ontmoette de lijfwacht en chauffeur van Bernhard tijdens een interview voor de Bevrijdingskrant en begreep dat Wondergems verhaal moest worden bewaard. Het boek geeft een beeld van de oorlogstijd van iemand die later een tijd tot de hofhouding van een van de voor Nederland belangrijke figuren van de tweede wereldoorlog zou behoren. Met als bron meerdere interviews, aangevuld met literatuuronderzoek schreef de journalist het verhaal van Wondergem op.
Het boek leest als een spannend jongensboek, hoe de in 1923 geboren Wondergem tot zijn verbazing in de oorlog terecht komt, als jongen de bombardementen meemaakt, de Arbeitseinsatz ontloopt en in het verzet terecht komt.
Wat het boek verder interessant maakt, is hoe ontwikkelingen elders, Market Garden in Arnhem, ontwikkelingen in Eindhoven het hoofdkwartier van Bernhard later in de oorlog te Brussel, de levensloop van Wondergem beïnvloeden. En hoe Wondergem de Mercedes 770K met kenteken RK-1 – RK staat voor Reichskommissar – vordert, Amerikaanse witte sterren aanbrengt en het voertuig naar Bernhard brengt. Die er vervolgens plezier in schepte met de auto voor te rijden bij onderhandelingen met Seyss-Inquart, om Herr Reichskommissar flink te jennen.
Spinhof stipt ook de duistere kanten aan van het oorlogsverleden van Bernhard: heeft hij wel of niet opdracht gegeven om Nederlandse SS’ers te executeren iets dat overigens geweigerd werd door de commandant? Hoe zat het met de stadhoudersbrief van de prins? Nieuw licht werpt het boek niet op deze materie.
Vervolgens komt Wondergem na de oorlog terecht in Nederlands-Indië waar hij mee ziou doen aan een missie van Bernhard. Die missie is afgeblazen en na een jaar keerde de oorlogsvrijwilliger uit Nederlands-Indië terug. Daarna houden de prins en Wondergem nog regelmatig contact met elkaar, op de overlijdensdag van de prins, 1 december 2004, zocht Bernhard nog contact.
Het boek geeft een gedegen beeld over hoe de oorlog het leven van een bijzondere Eindhovenaar beïnvloedt en hoe iemand uit de entourage van een spraakmakend figuur de oorlog beleeft. Verder is prettig dat de journalist Spinhof er een lekker leeswaardig verhaal van heeft gemaakt, aangevuld met degelijk bronnenonderzoek van de socioloog Spinhof en het verhaal van co-auteur Marco van Doeland, de kleinzoon van Pieter Wondergem.
Herman Spinhof en Marco van Doeland – In het spoor van Bernhard; Het verhaal van lijfwacht Pieter Wondergem – Regioboek/BDU Boeken 2013
