In Aantocht: het Egypte-kanaal van Ester Meerman

De Egyptische revolutie begon in januari 2011 en sindsdien is het land politiek en sociaal in een wervelstorm terecht gekomen. In nog geen drie jaar tijd is inmiddels het derde nieuwe regime aan de macht en moet de inkt op weer een nieuwe grondwet nog drogen. De economie staat op de rand van de afgrond en van de drie basiseisen van de revolutie - brood, vrijheid en sociale gerechtigheid - is helemaal niks terecht gekomen. Journaliste en fotografe Ester Meerman woont in Cairo, om de hoek van het iconische Tahrir-plein, en houdt u - al dan niet gewapend met gasmasker en kogelvrijvest - voor TPO Magazine op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Zou u een abonnement nemen?

Vindt u dat het Egypte-kanaal van Ester Meerman er moet komen? Laat dan hier uw e-mailadres achter!

Egyptische studenten willen ‘gerechtigheid voor de slachtoffers van Rabaa’

'Hier is Mohammed neergeschoten.' Youssef Ahmed (21) wijst naar een nietszeggende plek achter de hoofdingang van de faculteit Ingenieurswetenschappen van de Universiteit van Cairo. Even verderop staat een ijzeren paaltje met gaten. ‘Daar zit de rest van de kogels in’, weet Youssef. 'Mohammed liep zelf nog naar de ingang van dat gebouw daar, maar zakte voordat hij binnen was in elkaar. Hij overleed even later in de gang.’

Na een onrustige zomer is Egypte de laatste weken in de ban van studentenprotesten. Niet alleen aan de Universiteit van Cairo, maar ook bij de Al-Azhar Universiteit, een van de belangrijkste religieuze autoriteiten binnen de Islam, en andere universiteiten door het hele land laten studenten hun ongenoegen blijken over het nieuwe regime.

‘Er zijn iedere week wel een paar demonstraties op het universiteitsterrein, en die verlopen altijd vreedzaam’, legt Ayman Essam (22), student Ingenieurswetenschappen, uit. Op 28 november liep het echter volledig uit de hand. De campus werd bestormd door veiligheidsdiensten en de demonstranten werden beschoten met traangas. Veertig studenten werden gearresteerd. Mohammed Reda werd volgens zijn medestudenten die dag neergeschoten door een agent van de oproerpolitie.

‘Hij was niet eens aan het protesteren’, aldus Ayman. ‘Hij rende alleen maar naar het hek om te kijken wat er aan de hand was en toen werd hij neergeschoten.’

Er circuleren op YouTube video’s van die bewuste donderdag waarop duidelijk te zien is dat de oproerpolitie wapens heeft. Het ministerie van Binnenlandse Zaken beweert echter dat er die dag alleen met traangas geschoten is. Volgens de openbaar aanklager is Reda door ‘aanhangers van de Moslimbroederschap’ neergeschoten. Een patholoog van het mortuarium zegt dat Reda door drie schoten hagel om het level is gekomen.

Zitstaking

De studenten van de faculteit Ingenieurswetenschappen hebben een zitstaking opgezet achter het hoofdgebouw van de faculteit en gaan niet meer naar hun colleges. ‘We willen gerechtigheid voor Mohammed. Het ministerie van Binnenlandse Zaken moet toegeven dat zij een student op universitaire grond doodgeschoten hebben en de agent die het gedaan heeft moet worden vervolgd.’ Een levensgrote banner van de vermoedelijke dader hangt aan een van de faculteitsgebouwen. ‘Ministerie van Binnenlandse Zaken’ en ‘criminelen’ staat in bloedrode letters op het spandoek.

Gaber Nassar, hoofd van de Universiteit van Cairo, heeft opheldering geëist en de acties van de veiligheidsdiensten streng veroordeeld. De decaan van de faculteit, Sherif Mourad, heeft zijn ontslag aangeboden. 'Ik kan mijn studenten niet beschermen. Ik heb gefaald in mijn werk', laat hij in een verklaring weten.

Rabaa

Behalve de zitstaking worden ook andere protesten georganiseerd. Op nog geen honderd meter afstand van de faculteit, bij de hoofdingang van Cairo University, verzamelen zich iedere dag rond de klok van 3 uur een paar honderd studenten. Ze noemen zichzelf 'Rabaa-aanhangers', als verwijzing naar de zitstaking die de Moslimbroeders afgelopen zomer hielden op een Caireens plein, en die met bruut geweld opgebroken werd. 

Er wordt Rabaa-parafernalia verkocht, zoals ringen, buttons en stickers, en gezwaaid met vlaggen met daarop het Rabaa-symbool met de vier vingers en opdrukken als ‘All Cops Are Bastards’. Het is inmiddels al een paar keer uitgelopen op gevechten met de politie. 

Gerechtigheid

De 18-jarige Aisha Mohammed, gekleed in een knalgeel shirt dat inmiddels de bepalende kleur van Rabaa is geworden, vertelt hoe ze een paar dagen eerder bijna flauw viel van het traangas. 'Maar we geven niet op', weet ze. 'We willen gerechtigheid voor de mensen die bij het ontruimen van de zitstaking in Rabaa zijn omgekomen. We willen dat het leger opstapt en dat Mohammed Morsi zijn termijn als president af mag maken.'

Haar vriendin Asmaa Sherif is het met dat laatste niet helemaal eens. 'Er is teveel weerstand tegen Morsi onder de rest van het volk. Misschien moeten er nieuwe verkiezingen komen. Je zult zien dat de Moslimbroederschap dan opnieuw als winnaar uit de bus zal komen.' 

Verwarrend

Ayman Essam kijkt het ondertussen vanachter de poort van zijn faculteit hoofdschuddend aan. 'Ik waardeer het dat mijn medestudenten ook voor hun rechten opkomen, maar dit is verwarrend, een universiteit met twee protesten', legt hij uit. 'Ik ben geen Moslimbroeder en wil daar ook niet mee geassocieerd worden. Tuurlijk, die mensen hadden nooit zo als schapen afgeslacht mogen worden, maar op deze manier worden we – zeker in de Egyptische media – allemaal op een hoop gegooid. Dat is slecht voor beide protesten.' 

Ayman heeft zijn statement nauwelijks gemaakt als er plotseling drie journalisten van staatskrant Al Ahram naast hem staan. 'Ben jij van het protest?' wil er een weten. Als Ayman bevestigend knikt krijgt hij vervolgens van het drietal een preek over verstoring van de openbare orde en schikken naar 'de wil van het land' om 'Egypte weer op het juiste pad te krijgen'. De jonge student kijkt hen meewarig aan. 'Voor Rabaa moet je moet je daar zijn', zegt hij al wijzend naar de hoofdingang. 'Wij demonstreren voor de rechten van Mohammed Reda en onze eigen veiligheid.' Hij heeft die laatste zin nog niet afgemaakt of het trio journalisten is al op weg naar het andere protest. Ayman blijft hoofdschuddend achter. 

Vindt u dat het Egypte-kanaal van Ester Meerman er moet komen? Laat dan hier uw e-mailadres achter!

Mijn gekozen waardering € -

Ester Meerman is een Nederlandse journaliste.
Van januari 2011 tot mei 2016 verslag werkte ze vanuit Cairo onder meer voor de NOS, EenVandaag, NRC Handelsblad, De Standaard, Het Parool, CTV News Canada en vele andere media.

Geef een reactie