Amsterdam wilde al in de jaren zestig het WK allroundschaatsen weer eens organiseren

Het WK allroundschaatsen wordt dit weekend gereden in het Olympisch Stadion in Amsterdam. Na precies 125 jaar keert dit evenement terug naar de hoofdstad. In de jaren zestig probeerde de stad dit ook al twee keer, maar tevergeefs.

Op 13 en 14 januari 1893 was achter het Rijksmuseum in Amsterdam het eerste officiële WK allroundschaatsen, met Jaap Eden als winnaar. Dit weekend is in het Olympisch Stadion opnieuw het WK allround, precies 125 jaar later. In die tussenliggende periode is dit evenement nooit meer in Amsterdam geweest.

Na onderzoek blijkt nu dat deze stad eerder ook al eens probeerde om opnieuw het wereldkampioenschap te organiseren. Het was in de jaren zestig toen het langebaanschaatsen in ons land enorm populair was geworden door de successen van Ard Schenk en Kees Verkerk bij de mannen en Stien Kaiser en Carry Geijssen bij de vrouwen.

Jaap Edenbaan

In december 1961 was de opening van de Jaap Edenbaan in Amsterdam, de eerste 400 meter-kunstijsbaan van ons land en vernoemd naar de wereldkampioen van 1893. Al tijdens de bouw ontstond de behoefte om daar een wereldkampioenschap of Europees kampioenschap te organiseren.

De Waarheid schreef op 23 februari 1961, bijna een jaar vóór de opening van de nieuwe ijsbaan, dat de stad hiervoor serieuze belangstelling had. ‘Voor het komende seizoen is dat niet meer mogelijk, omdat deze tournooien reeds zijn toegewezen aan Moskou en Oslo. Maar in april komt het congres van de internationale schaatsenrijdersbond bijeen om de plaatsen aan te wijzen, waar in 1963 en 1964 de kampioenschappen gehouden zullen worden. Zijn wij goed ingelicht, dan zal de Nederlandse Bond een poging doen om een van beide grote tournooien dan in Amsterdam te mogen organiseren.’

Er is alleen nooit meer iets van vernomen. Het eerste EK allroundschaatsen in Nederland was in 1966 in Deventer, de tweede 400 meter-kunstijsbaan van ons land. Het was meteen het eerste schaatskampioenschap dat rechtstreeks op de Nederlandse tv werd uitgezonden en waar Schenk en Verkerk definitief doorbraken als het legendarische schaatsduo Ard en Keessie.

Het WK van 1969

De Jaap Edenbaan merkte dat de publieke belangstelling vanaf dat EK van 1966 explosief steeg. Voor het NK allround van 1967 meldden zich 12.000 toeschouwers, twee keer zoveel als het NK van twee jaar eerder. Als vanzelf ontstond opnieuw het idee voor de organisatie van een wereldkampioenschap in Amsterdam.

Jo Jaspers was de voorzitter van de stichting Sport Initiatieven Amsterdam. Hij sprak op 9 januari 1967 met Het Vrije Volk: “We zouden graag de wereldkampioenschappen in 1969 willen organiseren. We weten natuurlijk wel dat er veel aan de accommodatie moet gebeuren, maar het moet mogelijk zijn om de zaak voor elkaar te krijgen.”

Met ongeveer driekwart miljoen gulden zou de Jaap Edenbaan verbouwd kunnen worden om aan de eisen te voldoen. In de kleedruimtes moesten moderne voorzieningen komen en ook de tribunes hadden aandacht nodig. “Er is overleg gaande met allerlei Instanties,” zei Jasper, waarbij hij doelde op de gemeente en de NSF, de Nederlandse Sportfederatie. “Wij willen graag een deel van de kosten dragen, maar zonder hulp komen wij er niet.”

De beslissende vergadering van de Internationale Schaatsunie was in juni 1967 in Amsterdam, maar dit thuisvoordeel hielp niet. Het WK allround voor mannen van 1969 ging naar de kunstijsbaan in Deventer, net als dat van 1973. De vrouwen reden in 1969 in Grenoble.

Amsterdam raakte daarna definitief uit beeld door de komst van Thialf in Heerenveen, dat in 1972 voor de eerste keer het WK voor vrouwen organiseerde en vier jaar later het WK voor mannen.

Vrijdagavond wordt in het Olympisch Stadion dan eindelijk een einde gemaakt aan deze periode van 125 jaar zónder WK allround in Amsterdam. Met als eregast Jaap Eden III, de kleinzoon van de winnaar van dat vorige WK in die stad. Verder zijn alle nog levende wereldkampioenen uitgenodigd, die één ding met elkaar delen: niemand heeft zijn of haar titel in Amsterdam gewonnen.

Mijn gekozen waardering € -

Sporthistoricus. Auteur van de Bosatlas van het Nederlandse voetbal. De enige Amsterdammer, die is afgestudeerd op Feyenoord.