De balans is zoek, zo stelt psychiater Menno Oosterhoff keihard in het gezaghebbende Medisch Contact. Op 25 april 2016 schrijft hij naar aanleiding van een stroom van negatieve berichten in de media over antidepressiva (quote) …En verder zou ik nu eindelijk weleens een programma willen waarin niet op een verontwaardigde en beschuldigende manier over antidepressiva wordt gepraat. Deze verzuchting van Menno Oosterhoff verdient meer dan alleen een instemmend knikje. Veel burgers keren zich letterlijk en figuurlijk af van het nieuws. Het is steeds maar narigheid wat de klok slaat. Is er wellicht een relatie te leggen met de huidige neergang in de journalistiek?
Kruising tussen journalistiek en gedragswetenschappen
Befaamd Deens journaliste Cathrine Gyldensted signaleert iets dergelijks. Zij beschrijft dat in haar onlangs uitgegeven (Engelstalige) boek. Berichtgeving dient een kruising te worden tussen journalistiek en gedragswetenschappen. De titel From Mirrors to Movers zegt het duidelijk. De journalistiek heeft een missie. De nieuwsjournalistiek meent een beeld te geven (weerspiegeling te zijn) van de maatschappij. Maar juist dat bestrijdt Gyldensted. De balans is zoek, dit ten nadele van het goede nieuws dat er wel degelijk is. Sterker, door daarop te attenderen wordt de journalistiek een dienst bewezen en dat heeft impact op de samenleving. Het aloude concept van Yin en Yang. Gyldensted introduceert het begrip constructieve journalistiek. Dat is overigens niet hetzelfde als positieve journalistiek (pag.13) waarvan de relevantie beperkt is. Alsjeblieft geen ‘feel good’ journalistiek!
Kill your victims
Bij constructieve journalistiek is er wel degelijk een spanningsveld. Het begrip constructieve journalistiek onderscheidt zich door meerdere sleutelkenmerken, die steeds elk nader worden uitgewerkt in enkele hoofdstukken. ‘Kill your victims’, oftewel geen standaardverhaal met standaard rolverdeling (held of boef). Maar een nieuwe benadering op meerdere terreinen tegelijk.
Gastcollege
Ik was in de gelegenheid een gastcollege in Zwolle bij te wonen van Gyldensted voor een groep internationale studenten. Daarbij viel mij op dat veel studenten zich tamelijk sceptisch opstellen ten opzichte van een meer brede gebalanceerde (lees constructieve) benadering. Sterker, ik heb de indruk dat deze aanpak voor velen een schokkende ervaring is. Ze leven in de veronderstelling dat journalistiek een waakhondfunctie heeft. Ik denk dat Cathrine Gyldensted nog veel zending dient te bedrijven. Constructieve Journalistiek biedt mijns inziens een aantal interessante ingangen: Het voegt een oplossingsgericht aspect toe; Toekomstgerichte oriëntatie; Kritisch maar nooit cynisch; Stelt nieuwe vragen t.a.v. de usual suspects (slachtoffer, machthebber, expert); Incidenten in context plaatsen (data, Infographics); Co-creatie met de lezer (publiek)
Welkom
Menno Oosterhof zou ik willen aanraden om een praatje te maken met Cathrine Gyldensted. Menno, je bent welkom in Zwolle. Zal ik een afspraak regelen? Misschien bereiken we een doorbraak!
