Op de nieuwe boulevard langs de Mekhong in hoofdstad Vientiane – met aan de overzijde ´rijk´Thailand´- spreken we een groepje enthousiaste studenten. Ze zijn openhartig. Mag eigenlijk niet ten opzichte van buitenlanders.
In Vientiane, tot voor kort ’s werelds meest landerige hoofdstad, verrijzen overal in en rond het Frans-koloniale centrum nieuwe gebouwen.
Een Vietnamese ziekenhuis. Australische en Amerikaanse scholen. Thaise hotels. Chinese winkels.
Voorlopig hoogtepunt is shoppingmall annex bioscoopcomplex Vientiane Center. De trots van de 200.000 stedelingen. Ze hoeven voor westerse producten en een luxe dagje-uit niet meer naar Thailand.
Thai kijken op laotianen neer
‘De Thai kijken op ons neer’, zeggen twintigers die elkaar hartje oude stad ontmoeten op de nieuwe boulevard langs de Mekong-grensrivier.
‘Vooral op vrouwen’, zegt de Engels studerende Vanh. ‘Ze lachen om onze traditionele zijden jurken. Maar onze vrouwen willen die blijven dragen. Ook mensen van mijn leeftijd. Op school. Later op het werk. Tijdens officiële bijeenkomsten. ’
Shoppingmall is nieuw begin
‘De mall is een nieuw begin voor Laos’, zegt IT-student Humlae.
Op de boulevard wapperen fier grote rode vlaggen met hamer en sikkel. De volksrevolutionaire eenheidspartij zit met de unanieme verkiezing van premier en president weer stevig in het zadel.
Maar de jeugd droomt van de nieuwste smartphones en merkkleding. Van reizen naar Europa. En naar Amerika – de voormalige aartsvijand.
Miljard kilo aan bommen met granaten
De VS gooide tussen 1964 en 1973 een miljard kilo aan clusterbommen op Laos – meer dan de helft van het aantal bommen dat wereldwijd werd afgeworpen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doel tijdens de toen niet erkende oorlog – vandaar de naam ‘Secret War’ – waren de Vietnamese bevoorradingsroutes.
Zo’n 80 miljoen door clusterbommen verspreidde granaten liggen onontploft overal in Laos. Veel landbouwgrond is daardoor onbruikbaar.
Humlae: ‘Vorige week nog moest het hele dorp van mijn familie evacueren nadat niet ver van de huizen een bom werd gevonden.’
Arm Laos lang in zich zelf gekeerd
Laos is lang onderontwikkeld, armoedig en – zeeloos ingesloten door vijf buurlanden – in zichzelf gekeerd. Hulp uit DDR en Sovjetunie valt weg. Contact met Thailand is lastig zonder rivierbruggen. Hulporganisaties zijn mondjesmaat welkom.
Pas als de VS in 2004 de handelsboycot beëindigt, accepteert het regime westerse toenadering. De eerste toeristen zorgen voor geld voor riolering en een bescheiden landelijk wegennet.
Inwoners van Vientiane mogen bedrijfjes beginnen en profiteren mee. Toerisme-student Chanh: ‘Ik betaal mijn studie door te helpen in mijn tantes restaurant. Ook goed voor mijn Engels.’
Laos ligt opeens in centrum Aziatische EU
Nu komt het geld van alle kanten. Regiolanden investeren fors, want Vientiane ligt opeens in het centrum van de nieuwe Zuidoost-Aziatische economische unie. China kan niet om Laos heen voor de gewenste snelle spoorverbinding met Singapore. Thailand snakt naar elektriciteit opgewekt via dammen in hoger gelegen Laos.
En de VS belooft in september 2016 – 0 jaar na beëindiging van de bombardementen – 90 miljoen dollar voor hulp bij het opruimen van de granaatbommen. Plus hulpprogramma’s voor voedingproductie, scholing en gezondheidszorg.
Toeristen kloppen ongeduldig op de deur
Ook de toeristenindustrie klopt ongeduldig op de deur: Nog zijn vanuit toeristenhub Bangkok op Vientiane alleen vluchten van dure nationale airlines toegestaan. Maar vanaf augustus zijn prijsvechters welkom. Dan opent ook het westerse Crown Plaza Hotel – een concurrent voor het Oostblok-achtige Lao Plaza Hotel.
Chanh: ‘Het wordt het enige echte 5 sterrenhotel in de stad. Ik kijk elke dag hoe ver ze met de bouw zijn, zo trots ben ik!’
(Verkorte versie gepubliceerd in De Groene Amsterdammer)
