Vier vrouwen uit één familie – twee volwassenen en twee tieners – sloten destijds een waar pact om hun tegenstander uit de weg te ruimen. Maar wat zette de vrouwen tot hun daad aan? Wraak of angst?
Wraak mag vrouwen in thrillers inspireren tot bloedige misdrijven, in werkelijkheid is het vooral een ‘mannenmotief’. Vrouwen die hun slachtoffers uit wraak ombrengen zijn een zeldzaamheid, concludeerden Australische criminologen van de Queensland University tijdens een eerder onderzoek. De resultaten daarvan zijn volgens de onderzoekers representatief voor alle Westerse landen.
“Er zijn wel zaken waarbij vrouwen uit wraak, haat of jaloezie zijn gaan moorden, maar veel vaker is gewin – financieel of bijvoorbeeld op het liefdesvlak – hun drijfveer”, zei de Australische criminoloog Belinda Parker vorig jaar in een kranteninterview.
Seriemoordenaars
Ook vrouwelijke seriemoordenaars laten zich zelden aansporen door wraakzucht, blijkt uit de Amerikaanse studie ‘Female Serial Killers in the United States; means, motives and makings’ (Marissa A. Harrison et al.) die in 2015 in werd gepubliceerd. Van de 63 onderzochte zaken vormde in amper acht procent van de gevallen wraak het motief om te moorden, ontdekten de onderzoekers in de VS destijds.
Terug naar Schagen, achttien jaar geleden.
Als Erica en Rita K. (destijds respectievelijk 26 en 23 jaar oud) tijdens de feestdagen naar Bella Mafia kijken, is het zonneklaar. Precies zoals het slachtoffer in deze Amerikaanse thriller om zeep wordt geholpen, zullen de twee uit Hongarije afkomstige Roma-zussen zich ontdoen van Rita’s sadistische vriend. De tirannie van Abdel Benlamine (26) moet voor eens en voor altijd stoppen, vinden ze.
“Toen we de film zagen wisten we het opeens. Zo moest het gebeuren”, vertellen de zussen later tijdens een verhoor aan de politie.
In 1990 waren Erica en Rita nog met hun moeder naar Nederland gevlucht om aan terreur en gewelddadigheden in hun thuisland te ontkomen. Met ellende kregen de zussen echter opnieuw te maken in Schagen, tijdens de zes jaar durende relatie tussen Rita en de illegale, Marokkaanse drugsdealer Abdel.
Drama
“Dat moest onafwendbaar tot een vreselijk drama leiden. Het was hij of zij”, zegt Erica’s toenmalige advocaat Els Hertoghs in die tijd tegen De Telegraaf.
Om de haverklap verkracht, mishandelt en bedreigt de Marokkaan zijn vriendin Rita met wie hij een zoontje heeft.
“Een gebroken neus en een gebroken kaak liep ik zelfs op”, verhaalde Rita destijds bij de recherche. “Dan sloot hij me op met ons zoontje. Ik mocht niet naar een dokter en als ik naar de politie wilde gaan, dreigde hij mij en mijn andere familieleden lachend met nog meer geweld. Abdel had altijd een mes of zelfs een pistool op zak. Iedereen was doodsbang, we konden geen kant op. Het ergste was dat hij me ook tot prostitutie wilde dwingen.”
Haar oudere zus Erica is evenmin veilig voor Abdel. De crimineel beschouwt deze vrouw eveneens als zijn bezit. Zelfs Erica’s Macedonische partner Sinan, met wie ze twee kleine kinderen heeft, is niet tegen Abdels dominantie en agressie opgewassen.
Bloedband
Maar dan gaat Abdel een stap te ver en rekent hij buiten de sterke bloedband van de Hongaarse Roma-familie. Als hij in september dat jaar na een celstraf wordt vrijgelaten en niet – zoals was aangekondigd – wordt uitgezet, komt het twaalfjarige halfzusje van Erica en Rita in zijn blikveld. Het meisje met de koosnaam ‘Happy’ is de lieveling van de zussen. Tot hun verbijstering horen ze Abdel zeggen: “Een heel mooi meisje. Zij wordt straks ook van mij.”
Met die uitspraak tekent de Marokkaan zijn doodsvonnis. Erica en Rita hebben er genoeg van, ze vrezen bovendien dat de kleine Happy al snel in zijn klauwen zal vallen. Vanaf dat moment vormen ze een hechte clan waarbij ook andere familieleden betrokken zullen worden.
Bij de apotheek in Schagen informeren de vrouwen naar het gif uit de Bella Mafia-film. Dat heeft de apotheker niet in zijn assortiment. Dus plunderen Erica en Rita het medicijnkastje van hun moeder en nemen ze een vleesmes uit haar keuken mee naar Rita’s eengezinswoning aan de Jacob Marisstraat. Abdel wordt vervolgens telefonisch door het tweetal uitgenodigd voor een feestelijk etentje. Omdat hij Tweede Kerstdag niet kan, komt hij vrijdagavond 28 december naar Schagen. Hij neemt de laatste trein vanuit Den Helder.
Laatste avondmaal
De twee jonge kinderen van Erica en Rita’s zoontje liggen al in een diepe slaap in hun slaapkamertjes, als Abdel zich aan tafel zet voor een late maaltijd met de zussen. Dat wordt meteen zijn laatste avondmaal.
Een bak sterke, vergiftigde koffie en een omelet met veel kruiden en hetzelfde, toxische mengsel van ruim tweehonderd fijngestampte antidepressiva-pillen en medicijnen tegen epilepsie en hartkwalen doen snel hun werk. Even na middernacht strompelt Abdel zwaar versuft naar bed. Rita gaat met hem mee en bindt, als ze denkt dat ze veilig is, zijn polsen en benen vast met touw.
De twee vrouwen hebben Happy en hun eveneens twaalfjarig nichtje al op de hoogte gebracht. Ze bellen de meisjes in het holst van de nacht op om te komen helpen.
Met bevende handen probeert Rita eerst om Abdel met een kussen te smoren, maar totaal onverwacht verzet de Marokkaan zich hevig. Ondanks de touwen om zijn lijf kan Abdel haar met kracht tegen de grond werken.
Gilt
“Erica, nu”, gilt de angstige Rita naar haar oudere zus die met het vleesmes de trap op komt stormen. Terwijl het nichtje op Abdels benen zit, Happy in de deuropening staat en Rita zijn armen in bedwang houdt, steekt Erica negentien keer op het slachtoffer in. Abdel is machteloos tegen het geweld van de Roma’s en blaast ter plekke zijn laatste adem uit.
Nog diezelfde nacht dumpt de vrouwelijke moordbrigade het lichaam van hun slachtoffer met behulp van Sinan in het kanaal tussen Schagen en Kolhorn. Daar wordt het al snel gevonden. Het gezelschap had er geen rekening mee gehouden dat het water door de strenge vorst is dichtgevroren. Het ijs is dik genoeg om het stoffelijk overschot van Abdel deels te dragen.
De recherche weet de vrouwenclan rap te traceren en in de boeien te slaan. Voor de rechtbank in Alkmaar beroepen de zussen zich op psychische overmacht. “Het gaat om een zeldzaam misdrijf waarbij de vrouwen geen andere uitweg zagen dan moord”, voert raadsvrouw Els Hertoghs aan.
Daar komt bij dat de zussen eerder vergeefs naar de politie waren gestapt en daar niet serieus waren genomen. Ook het feit dat Erica als twaalfjarige slachtoffer werd van een groepsverkrachting in Hongarije en daarna bijna drie maanden in coma lag, was volgens de advocaat bepalend voor de aard van het misdrijf.
Overmacht
De rechtbank in Alkmaar gaat mee met de zienswijze van psychologen en psychiaters dat Erica en Rita handelden uit psychische overmacht en veroordeelt het duo op 9 juli 2002 tot twee jaar cel. Sinan krijgt eveneens twee jaar vanwege zijn assistentie bij het wegwerken van het lichaam.
Het gerechtshof in Amsterdam is een jaar later in het hoger beroep stukken strenger en kijkt met meer afstand naar de emoties en doodsangst van de vrouwen.
De drie vrouwelijke rechters baseren hun oordeel volledig op het juridische aspect van voorbedachten rade: een weken eerder uitgedokterd plan dat strikt werd opgevolgd en uitgevoerd. Het hof neemt het Erica en Rita bovendien zeer kwalijk dat ze hun jonge halfzusje en nichtje bij het traumatische gebeuren hebben betrokken.
Het levert de twee zussen op 10 februari 2003 zeven jaar en Sinan vijf jaar cel op. Ook de tienermeisjes krijgen straf: vijf maanden jeugddetentie.
Advocaat Els Hertoghs is inmiddels met pensioen maar de Bella Mafia-moord van Schagen staat haar ook nu, inmiddels achttien jaar later, nog scherp voor de geest.
Angst
“Het was waanzinnig en bizar, deze zaak. Jonge vrouwen die zwaar geterroriseerd werden en een zeer begrijpelijke angst ontwikkelden. Die vervolgens een moordplan afkeken van een speelfilm en dat gingen naspelen. De koffie en omelet smaakten wel erg vreemd, had Abdel nog gezegd. De zussen hielden hem voor dat ze ditmaal speciale kruiden hadden gebruikt, waarop hij het eten braaf op at.”
“De moordpartij – erg bloederig – was wellicht niet zo uitzonderlijk te noemen”, vervolgt Els. “Maar daarna waren er weer spectaculaire ontwikkelingen. Ik weet nog dat ze Abdel in een tapijt hadden gerold en hem via het steegje achter de woning naar een auto brachten. De groep is toen gezien door getuigen die vanwege het opgerolde kleed dachten dat er een verhuizing aan de gang was.”
Het lichaam paste niet in de auto, ook daar moesten de vrouwen iets op verzinnen. Els Hertoghs: “Toen ze eindelijk zover waren en het lichaam ergens over een brugrand kieperden, bleef het half steken in het ijs. Kortom; het is niet vreemd, denk ik, dat ik me veel van dit dossier herinner. Dit verzin je allemaal niet.”
Naïef
Als Abdel niet in hun leven was gekomen, hadden de zussen het misdaadpad hoogstwaarschijnlijk nooit bewandeld. “Erica en Rita, en ook hun moeder, waren aardige en ook vrij gelovige mensen”, vervolgt de gepensioneerde advocaat. “Als buitenlanders zaten ze alleen niet in een goede omgeving met veel sociale contacten. De zussen, die geen criminele inborst hadden, waren naïef, wilden helemaal geen strafblad maar kampten met het probleem dat de politie Abdel niet te pakken kon krijgen. Erica en Rita zaten in een fuik en werden gedreven door angst.”
Els heeft haar cliënte later nog bezocht in de vrouwenbajes in Nieuwersluis. “De zussen waren daar allebei gedetineerd. Rita was, zelfs terwijl ze vastzat, alweer op vrijersvoeten en had een nieuwe vriend. Erica die behoorlijk goed Nederlands sprak, volgde een studie. Met het verstrijken van de tijd verwaterde het contact. Ik hoop eigenlijk dat het Erica en Rita gelukt is om ergens een nieuwe start te maken.”
