Bevlogen Dudok Quartet Amsterdam omhelst Brahms en triomfeert

Het Dudok Quartet Amsterdam viert op een nieuw dubbelalbum de muziek van Johannes Brahms met diens strijkkwartetten No.1 en No.2 Op.51, No.3 Op.67 en strijkkwintet No.2 Op.111.

Het Dudok Quartet Amsterdam is vernoemd naar de Nederlandse architect en stedenbouwkundige Willem Marinus Dudok (1884–1974), die een groot muziekliefhebber was. Hij kwam uit een muzikale familie en componeerde zelf ook in zijn vrije tijd.

Zoals Willem Dudok in zijn ontwerpen verschillende Nederlandse architectuurstromingen uit het begin van de twintigste eeuw tot één organisch geheel samenvoegde, zo maakt het Dudok Quartet muziek. Met eigen, unieke arrangementen maken ze werken van uiteenlopende componisten relevant in de moderne samenleving. Een treffend voorbeeld van de speciale aanpak van de Dudoks is hun nieuwe dubbelalbum met strijkmuziek van Johannes Brahms (1833-1897).

Spelen met Brahms

Voor de uitvoering van Brahms’ strijkkwartetten No.1 en No.2 Op.51, No.3 Op.67 en diens strijkkwintet No.2 Op.111 (met altvioliste Lilli Maijala) kozen de musici ervoor om te spelen met onomwonden darmsnaren. Hierover meldt het boekje bij het dubbelalbum: “Niet alleen omdat dit de snaren waren die Brahms tot zijn beschikking had, maar vooral vanwege de enorme klankrijkdom en de retorische mogelijkheden die deze snaren ons bieden.”

De musici verdiepten zich als voorbereiding in de uitvoeringspraktijk zoals die in de negentiende eeuw in zwang was. Ze experimenteerden met tempi en het gebruik van portamenti (het glijden van de ene toon naar een andere) en non-vibrato als expressiemiddelen. De Dudoks benaderden de muziek van Brahms speels, ze speelden ermee, letterlijk. Door de stukken maandenlang steeds opnieuw te spelen en te onderzoeken, ontdekten ze steeds meer hun eigen stem in de muziek van Brahms. Vergelijk het met een schilder die steeds weer vanuit een andere invalshoek, met een andere benadering, een schets opzet om uiteindelijk, als de vereenzelviging compleet is, het definitieve meesterwerk vast te leggen. Dit proces leidde bij de strijkers tot een nieuwe en zeer persoonlijke interpretatie waarvan dit dubbelalbum het resultaat is.

De Dudok-strijkers zijn hoorbaar gretig naar muziek maken.

Het Dudok Quartet ziet het publiek bij de opnamen van Brahms als ‘medespeler’. De musici huldigen de opvatting dat het aan de luisteraar is hoe die de interpretatie van de musici waardeert. Het is de luisteraar die vanuit de eigen impressie van de muziek een definitieve uitleg aan de uitgevoerde werken toekent. Op die manier, zo is de redenering, krijgt de muziek van Brahms een persoonlijke betekenis voor degene die er op dat moment naar luistert. Is dit nieuw? Nee, de luisteraar was altijd al vrij in de wijze waarop muziek wordt ervaren. Dat laat onverlet dat de muziek van Brahms in de uitvoering van het Dudok Quartet een openheid ademt, die de luisteraar inderdaad een grote ruimte tot interpeteren laat.

Goed dan, mijn vijf centen. Met de eerste noten van strijkkwartet No.1 in C minor Op.51 golven de lyrische klanken. Van de gedreven, opzwepende opening via een dromerig romanze en de prachtig ingetogen poëzie van het derde deel tot aan de zwierige finale houdt het Dudok Quartet de spanning erin met spel dat over de hele lengte van het stuk sprankelt van muzikaal plezier. Die aanpak zet zich door in de elektriserende dialogen van strijkkwartet No.2 in A minor Op.51. In strijkkwartet No.3 in B flat Op.67 vonken de strijkstokken in expressief schilderachtige muziek vol wisselende klankkleuren en met grote dynamische contrasten.

Intensiteit en geestdrift

De Dudok-strijkers zijn hoorbaar gretig naar muziek maken. En muziek maken doen ze, met grote intensiteit en geestdrift. Het afsluitende strijkkwintet No.2 in G Op.111 opent met een score die welhaast filmisch aandoet. Het kwartet krijgt hier assistentie van altvioliste Lilli Maijala. De onderhuidse tinteling in haar spel maar ook de stevige aanzetten sluiten perfect aan bij de hartstochtelijke bezieling van het kwartet, dat in de van levenslust zinderende klankkleuren een adembenemend gevoel voor nuance aan de dag legt. De vijf strijkers laten hier een briljantie horen, die ook in de rest van het stuk niet ophoudt te schitteren.

Dudok Quartet Amsterdam: Brahms – The String Quartets & String Quintet No. 2 is een dubbelalbum met bevlogen samenspel en technische virtuositeit samengebald in ruim twee uur lyrische muziek als een warme omhelzing. Wat wil je nog meer?

Foto Dudok Quartet Amsterdam © Marco Borggreve

Mijn gekozen waardering € -

Ex-muziekjournalist. Ruilde in de jaren 90 redactiestoel muziekblad OOR in voor een hangmat in de Amazone, Dancin' Fool.