Bezielde stiltes tussen de noten

"Door het coronavirus is voor de komende tijd onze concertagenda leeggeveegd en zijn veel van onze plannen in duigen gevallen. Maar de studio induiken, dat kan nog wel!" Aldus violist Pieter van Loenen en pianist Tobias Borsboom, respectievelijk winnaars van de Dutch Classical Talent Award 2019 en 2015. Samen bogen ze zich over die raadselachtige uitspraak, toegeschreven aan Debussy: "De muziek zit niet in de noten, maar in de stiltes ertussen." Op hun album The Silence Between verkennen ze mogelijke betekenissen.

‘Le Baiser de la Fée’ van Stravinsky is een arrangement voor viool en piano uit 1932 (door de componist zelf en Samuel Dushkin) van de oorspronkelijke balletmuziek voor orkest. Het vierdelige Divertimento bevat zoveel snelle, nerveuze noten dat je nauwelijks iets hoort wat op stilte zou kunnen lijken. Wat je wel hoort, is het tiptop synchrone samenspel en de altijd bezielde melodielijnen van Pieter van Loenen.

Meer stilte ervaar je in de impressionistische droomklanken van ‘Distance du Fée’ van Japanner Toru Takemitsu (1930-1996); een zangerige, bijna omfloerste viool met daaronder bedachtzaam neergevlijde, flonkerende pianoakkoorden. Als vanzelfsprekend volgt hierop ‘Beau Soir’ van Takemitsu’s grote voorbeeld Debussy, in een arrangement van Jascha Heifetz.

Heiligenstadt

Tot dusver speelt Borsboom een ogenschijnlijk meer aanvullende rol, namelijk die van ‘begeleider’ − een métier dat vaak wordt onderschat. Maar vanaf hier treedt de piano prominenter naar voren, zowel in de Vioolsonate (1934) van Francis Poulenc als in Unterwegs nach Heiligenstadt (2014) van de Oostenrijkse componist Kurt Schwertsik.
Heiligenstadt is voor muziekkenners een beladen plaatsnaam. In dit dorpje maakte de toen 31-jarige Ludwig van Beethoven tijdens de herfst van 1802 een existentiële crisis door; hier schreef hij ook zijn Heiligenstädter Testament, als hartenkreet van een door doofheid geïsoleerde en onbegrepen ziel.

De muziek van Schwertsik kent intens emotionele momenten, beurtelings dramatisch of teder en troostrijk; je hoort hoe de componist Beethovens epistel aandachtig heeft bestudeerd. En te oordelen naar de intens doorvoelde spanningsopbouw geldt dit eveneens voor beide jonge musici. Een veelbewogen album.

The Silence Between
Pieter van Loenen (viool) & Tobias Borsboom (piano). TRPTK

Mijn gekozen waardering € -

Van Friese afkomst, maar geboren en getogen op de Veluwe. Na het gymnasium deed ik één semester Nederlandse taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna belandde ik op het conservatorium in Zwolle (nu ArtEZ) en begon als muziekstudent met het recenseren van concerten en cd's. Na mijn eindexamen verbreedde dit schrijfwerk zich naar meerdere genres en opdrachtgevers.
Van 1991-1998 studeerde ik daarnaast psychologie in deeltijd aan de Universiteit Utrecht.
Journalistieke aandachtsgebieden: human interest, cultuur, zingeving.