Met twee handen in de lucht maakt Jos van Rey een wegwerpgebaar naar het OM, net voordat hij boos de zaal verlaat. Twee keer vertrekt Van Rey tijdens het requisitoir, omdat hij ‘die leugens’ niet langer ‘kan aanhoren’. Het proces-Van Rey is goed voor flink wat theater.
Twee jaar cel
Vorige week eisten de officier van justitie twee jaar cel tegen Van Rey, volgende week voert zijn advocate Gitte Stevens het woord. Veel gehoord in de rechtszaal: ‘Barbertje moet hangen.’ Een andere Van Rey-klassieker: ‘Ik ben vermoord, maar ik leef nog.’
Van Rey-fanclub
Iedere procesdag zit er een forse Van Rey-fanclub op de tribune: familieleden en regionale en lokale politieke vrienden. De Roermondse oud-wethouder en oud-VVD-senator draait zich tijdens het proces om de haverklap naar hen om, met een knipoog of blik van verstandhouding. Of om demonstratief naar zijn keel te grijpen, en een pak Strepsils tevoorschijn te vissen uit zijn koffer met initialen ‘JVR’.
Het explosieve karakter van Van Rey paste tijdens de afgelopen weken wonderwel bij de nonchalante stijl van rechtbankvoorzitter Jacco Janssen, die de verhoren lardeerde met verhalen over zijn eigen sollicitaties, reizen en hockeyjeugd. Janssen is er duidelijk op uit om Van Rey zoveel mogelijk te laten praten, met zo min mogelijk ontploffingen. Op de eerste zittingsdag haalt citeert hij Van Rey, die zich in een interview had voorgenomen ‘niet de eerste vijf minuten’ al ruzie te maken met het OM. ‘Ik ga u daarbij helpen.’
Ik vind dat het heel prettig verloopt, dit gesprek
‘Ik vind dat het heel plezierig verloopt, dit gesprek’, constateert Janssen later die dag. ‘Soms rijst in de media het beeld…’ Van Rey: ‘Dat ik een wilde bruut ben? Dat is niet zo. Ik ben heel blij dat u dit zegt.’
Goede grap
‘Daar zitten meestal de stoorzenders’, bromt Van Rey, als een technische hapering afkomstig blijkt van de microfoons van de officieren. De zaal lacht. ‘Dat was echt een hele goede grap’, reageert Janssen. ‘Zelfs de officieren moesten lachen.’ Dan voorzichtig berispend: ‘Maar het is de vraag of ze blijven lachen als u dat nog een keer doet, zo’n grap.’ Na een korte stilte: ‘Het was echt precies goed getimed. Dat is belangrijk, dat de timing goed is. Niet veel mensen kunnen dat.’ Janssens aanpak werkt. De sfeer in de zaal is over het algemeen goed.
En dat ondanks de cultuur- en taalbarrière. De Limburger staat in Rotterdam terecht, omdat zijn zaak is aangebracht door het landelijk parket van het OM. Het zorgt ervoor dat rechter Janssen af en toe komt met verbaasde bespiegelingen over de Limburgse volksaard – al is de vraag of dat verstandig is, op basis van dit corruptiedossier.
Telefoontaps
Dapper worstelt de rechtbank zich door de uitgeschreven telefoontaps van Van Rey, vrijwel allemaal in plat Roermonds. Zoals de gesprekken rond de Roermondse burgemeestersbenoeming, waarmee Van Rey gesjoemeld zou hebben door te lekken aan kandidaten. Janssen: ‘Excuseert u mijn Limburgs, maar u zegt hier: ‘Houd oe mond, maar de vertrouwenscommissie is unaniem vur dich’.’ (‘Houd je mond, maar de vertrouwenscommissie is unaniem voor jou.’)
Ik zeg nog netjes: ‘houd je mond’
De grootste kloof tussen de rechtbank en Van Rey – die nog steeds geen kwaad ziet in het lekken -gaapt toch eerder op moreel dan op cultureel gebied. Zo blijkt ook weer als Van Rey op deze tap reageert. ‘Ik ben juist heel voorzichtig in dit gesprek. Ik zeg er nog netjes bij: ‘houd je mond’.’ Het is een logica die de rechtbank zichtbaar ontgaat.
Er nog zeven zittingsdagen gepland, met onder andere de pleidooien van de advocaten Van Rey en zijn medeverdachten. Aan Van Rey de taak om nu te zwijgen in de rechtszaal, tot hij straks het laatste woord krijgt. Het zal moeilijk voor hem worden.
Dit artikel verscheen eerder op Trouw.nl.
