Opgericht door koning Ptolemeus II, aan het begin van de derde eeuw voor Christus, vormde de bibliotheek eeuwenlang hét centrum van de Westerse kennis.Vooraanstaande wetenschappers als Euclides en Archimedes studeerden er en naar verluidt had de bibliotheek in haar glorietijd de grootste collectie van het Middellandse Zeegebied – tussen de 400.000 en 700.000 boekrollen.
Volgens de overlevering werd iedere boot die aanmeerde in de haven van Alexandrië doorzocht en gevonden boeken werd in beslag genomen en naar de bibliotheek gebracht. De eigenaar kreeg een kopie retour. Boekkopers werden de hele wereld over gestuurd om belangrijke werken te vergaren. Boven de ingang van de bibliotheek stond volgens de Griekse geschiedkundige Hekataios ‘plaats van verzorging van de ziel’.
Julius Caesar
Over de ondergang van de bibliotheek doen verschillende verhalen de ronde. Julius Caesar brandde in 48 voor Christus waarschijnlijk per ongeluk een deel van de bibliotheek en de collectie plat, toen hij Alexandrië probeerde te veroveren. Rond 30 voor Christus werd Egypte overgenomen door de Romeinen. Die draaiden de geldkraan voor de bibliotheek dicht en dat leidde tot verder verval van het kenniscentrum. In de 4e eeuw zouden de Christenen opdracht gegeven hebben tot massale boekverbrandingen en in weer een ander verhaal zouden de Arabieren, na hun verovering van Egypte in 642, de bibliotheek hebben vernietigd.
In 2002 werd een nieuwe bibliotheek geopend, op steenworp afstand van waar haar voorganger hoogstwaarschijnlijk gestaan moet hebben. De Bibliotheca Alexandrina is een architectonisch hoogstandje. Er is plaats voor acht miljoen boeken en het gebouw wordt ieder jaar door ruim anderhalf miljoen mensen bezocht. In een serverpark achterin de bibliotheek wordt een kopie van het Internet Archive bewaard, wat inmiddels ruim 3,7 petabyte aan informatie beslaat.
De Bibliotheca Alexandrina is misschien wel de enige plaats in Egypte waar je honderden Egyptenaren bij elkaar ziet zonder dat er ook maar iemand aan het roken of aan het bellen is. Op dat laatste staat in de bibliotheek een boete van tien Egyptische pond (1,10 euro), ongehoord voor een land waar bellen in de bioscoop, tijdens een vergadering of zelfs bij de opera doodnormaal is.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Das Magazin.
