Baas in eigen buik! Johnson, molenaar! Geen woning, geen kroning! Dat waren nog eens kreten. Wat waren we ooit goed in demonsteren. Met 550.000 Nederlanders gingen we in 1983 de straat op tegen de plaatsing van kruisraketten: onze grootste vredesdemonstratie ooit.
Wat is daarvan over? Een stel verdwaalde Occupy’ers, doodsbedreigingen aan het adres van de ‘ponypletter’, een petitie tegen Google Glass. Zijn we soms uitgedemonstreerd? Of is protest iets nomadisch en blijft het nooit te lang op één plek? In Caïro, Istanbul, Rio de Janeiro, Stockholm, Parijs, Buenos Aires en Hong Kong gingen de mensen de afgelopen weken wel de straten op.
Demonstraties zijn als een lopend vuurtje, maar wanneer wandelt het protest weer terug naar Nederland? Staan we ooit weer rijendik te scanderen op de Dam? Of maakt alleen de nieuwste iPhone nog dit soort taferelen los?
PROTESTEREN DOEN WE NU ALLEEN
Tekst: Victoria Broens / 12 jul – 11:45
In een democratie kiezen we door te stemmen bestuurlijke vertegenwoordiging. Als vangnet, voor als deze vertegenwoordiging faalt en een deel van het volk zich niet gehoord voelt, is er de mogelijkheid tot demonstreren. Daarbij is massa belangrijk, of dat nu online is of offline. Als er genoeg mensen hetzelfde roepen kan dat simpelweg niet geneerd worden door het zittende bestuur, zonder daarmee hun autoriteit , door het volk aan hen gegeven, volledig te ondermijnen.
Klokkenluiden is daarentegen een individuele vorm van protest. Dit maakt de klokkenluider en zijn boodschap kwetsbaar. Klokkenluiden is vanuit een democratisch standpunt ook veel moeilijker te verantwoorden dan massaal demonstreren. Vaak zijn er betere alternatieven om aandacht te vragen voor bepaalde misstanden. Als die ontbreken, dan kun je wellicht beter zwijgen.
Eenzaam en achterdochtig
Er lijkt echter een generatie jonge mannen te zijn verschenen voor wie de bezwaren van het klokkenluiden onbelangrijk lijken. In juni veroordeelde columnist David Brooks in een column in the NY Times het gedrag van klokkenluider Edward Snowden. Volgens Brooks is de actie van Snowden te verklaren door het gebrek aan sociale structuren en bindingen in zijn leven. Hierdoor is het niet vreemd dat hij de wereld op een bepaalde manier ervaart: de eenzame en achterdochtige individu die het moet opnemen tegen een gigantische, dreigende staat. Snowden staat daarin niet alleen, aldus Brooks:
“Though thoughtful, morally engaged and deeply committed to his beliefs, he appears to be a product of one of the more unfortunate trends of the age: the atomization of society, the loosening of social bonds, the apparently growing share of young men in their 20s who are living technological existences in the fuzzy land between their childhood institutions and adult family commitments.”
Lone Wolfs zijn het, jonge mannen als Snowden die er niet voor terugdeinzen het in hun eentje op te nemen tegen bestaande structuren. Niet gebonden door familie, opleiding, religie of werk, zijn ze niet in staat het belang van de regels en kaders die de maatschappij ordenen en binden te begrijpen. Ze zijn wantrouwig naar autoriteit en hiërarchie en geobsedeerd door transparantie. Klokkenluiden stroomt hen zo bezien al door het bloed. Meer nog dan over onze privacy, moeten we ons volgens Brooks dan ook zorgen maken over “the rising tide of distrust, the corrosive spread of cynicism, the fraying of the social fabric and the rise of people who are so individualistic in their outlook that they have no real understanding of how to knit others together and look after the common good”.
Nieuw soort demonstranten
Op de opinie van Brooks valt veel af te dingen. Hij lijkt op geen enkele manier het belang van de openbaringen van Snowden voor de democratische rechtstaat te willen erkennen. Toch zijn zijn observaties interessant. De jonge mannen waar hij het over heeft zijn een nieuw soort demonstranten. Zij hebben geen behoefte aan de veiligheid van de massa en hoeven de legitimiteit van hun standpunten of acties niet te ontlenen aan een meerderheid. Zij tonen zo een arrogant soort van afwijzing van een van de belangrijkste pijlers van democratie. Misschien is dat waarom geen enkele democratie ze nog wilt beschermen. Mensenrechten en vrijheid van meningsuiting ten spijt.
Reactie van Amy Davidson in The New Yorker
DE OPSTAND VAN HET TURKSE VOLK
Tekst: Lisette de Ruijter van Steveninck / 11 jul – 11:30
‘Ga jij protesteren op de Dam?’ ‘Ja, ik kom wel even een biertje drinken.’ ‘Wie neemt de bubbels mee?’ Facebook stond vol met dit soort berichten toen het vorige kabinet bezuinigingen in het hoger onderwijs aankondigde. Demonstreren met champagne. Dat zal ze leren in Den Haag om van het geld van de studenten af te blijven, dacht ik. Recenter vulde de Dam zich met demonstranten die hun ongenoegen tegen gentechbedrijf Monsanto kenbaar maakten. Daar hoorde een vriendin van me iemand zeggen dat hij zijn hoofd af en toe op dit soort gelegenheden moest laten zien, dat was goed voor zijn imago. Als we al in Nederland de straat op gaan om onze mening te uiten, is dat dan voor de gezelligheid en het creëren van onze identiteit?
Eerlijk is eerlijk, zelf sta ik nooit met spandoeken te zwaaien. Het is niet dat het me aan idealen ontbreekt, maar je zal me niet snel tussen een groep demonstranten vinden. In Nederland heb je naar mijn idee veel mogelijkheden om deze idealen te verwezenlijken. Er is een overvloed aan politieke partijen, inspraakgroepen en organisaties die opkomen voor je rechten wanneer dat nodig is. Daarnaast hebben we de vrijheid om ons leven in te vullen zoals we dat zelf willen. Misschien wat bureaucratisch, maar het zijn wel de voordelen van onze democratie.
Dat je door een land democratisch te noemen de burgers niet altijd tevreden houdt, bleek de afgelopen maanden in Turkije. Eind mei ontaarde een betoging tegen het kappen van bomen in Istanbul in massale demonstraties, waarvan het einde nog niet in zicht is. Waar komt deze volksopstand vandaan? Daarover sprak ik met Karin Schuitema en Maaike Wentink. Voor werk en studie wonen ze allebei in Istanbul. In de buurt van het Taksimplein, het centrum van de demonstraties.
Allereerst, hoe is het daar op dit moment?
“Na een paar weken van sluiting is het Gezipark dit weekend weer opengegaan. Mensen maakten gelijk van de gelegenheid gebruik om samen te komen in het park. Dit was kennelijk niet de bedoeling, want de politie heeft iedereen weer het park uitgejaagd. Inmiddels zijn ze weer uitgegast.”
Uitgegast?
“Ja, gassen is hier een werkwoord. Traangas dat wordt ingezet tegen demonstranten, is onderdeel van het dagelijks leven geworden. Er worden zelfs gasfestivals georganiseerd en mensen gaan met een gasmasker en duikbril op biertjes drinken. Er worden grappen gemaakt als ‘heb jij nog gas gegeten’ en ‘van een beetje gas is nog nooit iemand dood gegaan’. Met deze humor, die een grote rol speelt bij de protesten, proberen ze de situatie dragelijker te maken. Humor en creativiteit zijn de sterkste wapens van de demonstranten, want uiteindelijk is traangas een groot gevaar voor de gezondheid. Het gerucht gaat dat er chemicaliën in zitten. Hoe raar het ook klinkt, je proeft inderdaad verschil tussen soorten gas. Van sommige word je echt ziek: misselijk, hoofdpijn en griepachtige verschijnselen.”
Lopen jullie dan de hele tijd met gasmaskers rond?
“In het begin gebruikten we nog wel stofmaskertjes, maar nu moeten we wat voorzichtiger zijn. Premier Erdo?an geeft namelijk onder andere ‘buitenlandse krachten’ de schuld van de opstanden. Daarom wil je als buitenlander niet te veel opvallen en dat doe je wel als je met maskers rondloopt. Dus nemen we ondanks het warme weer nu altijd een sjaal mee. Je kunt je er geen voorstelling van maken als je in Nederland woont hoe het is om bang te moeten zijn voor de politie. Dat ze je opjagen met waterkanonnen en traangas.”
Waardoor is volgens jullie deze massale opstand ontstaan?
“De AKP, de partij van Erdo?an, zit al langer in het stadsbestuur van Istanbul. Sinds 2002 maken zij ook deel uit van het nationale bestuur, waardoor de band met Istanbul heel hecht is. Veel veranderingen in de stad worden doorgevoerd zonder dat de bevolking daarvan op de hoogte is. Er verschijnen winkelcentra uit het niets. In het stadscentrum worden stadsvernieuwingsprojecten uitgevoerd waardoor de lage inkomensgroepen naar de randen van de stad worden gedreven. Eerder waren er al protesten in verschillende wijken van de stad, maar die stonden los van elkaar. De opstand tegen het kappen van bomen heeft meer losgemaakt.
Veel Turken maken zich zorgen over de bemoeienis van de overheid met hun privéleven. Er is een alcoholverbod ingesteld in de avonduren en als je een abortus wilt laten plegen of de pil slikt wordt je familie ingelicht. Allemaal wetten die Erdo?an uit naam van religie heeft ingevoerd. Dat gaat in tegen het gedachtegoed van het kemalisme, dat de ideologische achtergrond van de oppositiepartij CHP is.
De grondlegger hiervan, Kemal Atatürk, heeft van Turkije een seculiere staat gemaakt. De regering van Atatürk drong het Ottomaanse verleden naar de achtergrond, maar deze wordt door de AKP nu juist naar voren geschoven. Door Atatürk een dronkaard te noemen en monumenten uit zijn periode van ondergeschikt belang te maken, beledigt Erdo?an de aanhangers van de oppositie. Daarmee versterkt hij de verdeeldheid onder de bevolking. Nu komen juist groepen, met verschillende politieke, ideologische en religieuze overtuigingen samen om te demonstreren. Niet alleen in Istanbul, maar in heel het land.”
Waarom nu wel?
“Veel Turkse burgers zijn vaak niet op de hoogte van wat er zich afspeelt op verschillende plekken in hun eigen land. De macht die Erdo?an naar zich toetrekt, is voor veel Turken beangstigend. Er is een grote mate van censuur op de media en er worden journalisten opgepakt. Op het moment dat de demonstraties in Gezipark en op het Taksimplein plaatsvonden, zond de Turkse CNN beelden van pinguïns uit. Om te weten wat er gebeurt, moeten we de sociale media volgen.
We spraken met Koerden die ons vertelden dat de Turkse bevolking in gebieden buiten Oost Turkije, door de wijze waarop de politie momenteel ingrijpt, eindelijk ziet hoe de Koerden jarenlang onderdrukt worden. Alle puzzelstukjes komen samen, met als gevolg deze uitbarsting van protesten. In het park zijn de verschillende groepen één. Er worden forums en discussies georganiseerd waarin iedereen kan meepraten. De regering weet zich geen raad met deze vreedzame protesten en misschien reageren ze daarom met machtsvertoon.”
Hoe verder?
“In een groot land als Turkije, waar veel verschillende groeperingen samenleven, zal er altijd verdeeldheid bestaan, maar onder de bevolking is er nu wel een gesprek tot stand gekomen. Tot aan de verkiezingen in 2014 zullen de demonstraties waarschijnlijk voort blijven duren. Daarna is het afwachten. Er worden in de toekomst misschien nieuwe politieke partijen opgericht, maar dat heeft tijd nodig. De kans dat het leger een coup pleegt is niet heel groot, dit is een opstand van het volk. Zoals iemand hier laatst zei, ‘Al gebeurt er nu niks meer, er is toch al iets veranderd. Het volk is opgestaan’.”
DEMONSTREREN TEGEN DINGEN DIE ER NIET ZIJN
Tekst: Remco Slump / 10 jul – 17:00
Er worden nog steeds zeehondjes doodgeknuppeld, olifanten afgeslacht en pony’s geplet. En toch krijgen de dierenactivisten van PETA (People for the Ethical Treatment of Animals) de laatste tijd vooral schuim op de bek van computerspelletjes. Immers, virtuele dieren hebben ook rechten. Maar misschien moet de organisatie zich eens met serieuzere zaken gaan bezighouden.
Nulletjes en eentjes
Neem het aankomende computerspel Assassin’s Creed IV: Black Flag. Het is een historische game die zich eind zeventiende eeuw / begin achttiende eeuw afspeelt in het Caribisch gebied en onder meer een beeld schetst van het leven op zee. In de trailer zien we dan ook veel piraten, koopvaardijschepen en – oh, mijn hemel – walvisvaarders.
Jazeker, als speler kun je in Assassin’s Creed IV: Black Flag een walvis harpoeneren, want hé… dat was drie- á vierhonderd jaar geleden heel normaal. Het is ‘period’, zullen we maar zeggen. En bovendien, het is tóch niet echt. Er verdwijnt heus geen weerhaak in het vlees van een weerloze blauwe vinvis. Het enige wat er gebeurt, is dat er ergens nulletjes en eentjes verschuiven. Lijkt me vrij duidelijk.
Walgelijk
Maar nee hoor, dat er geen walvissen zijn gedood bij het maken van Assassin’s Creed IV wil nog niet echt doordringen tot de digibeten van PETA. De dierenactivisten staan op hun achterste poten en hebben – uiteraard gespeend van ieder relativeringsvermogen – hun pijlen gericht op Ubisoft, de maker van Assassin’s Creed IV.
In een verklaring heeft PETA laten weten dat “walvisvaart – het met een harpoen op een walvis schieten en hem daarna een uur lang laten spartelen voordat hij doodgaat of levend in stukken wordt gehakt – lijkt misschien iets uit de geschiedenisboeken, maar deze bloedige industrie bestaat nog steeds en het is walgelijk dat een game zoiets ophemelt.”
Dierenmishandeling
En we hebben het hier dan over de organisatie die anderhalf jaar geleden ook al protesteerde tegen de bekende Nintendo-mascotte Super Mario. De Italiaanse loodgieter draagt in sommige spelletjes namelijk een wasbeerpakje waarmee hij kan zweven door met zijn staart te klapperen. En dat zet volgens PETA aan tot het dragen van bont. Jawel!
Maar het kan nog gekker. PETA heeft namelijk ook gedemonstreerd tegen de razend populaire Pokémon-serie. In deze Japanse gamereeks moet je zo veel mogelijk fantasiemonstertjes verzamelen waarmee je dan weer tegen andere fantasiemonstertjes kunt vechten. Onschuldig, cartoonesk kindervermaak? Nee hoor, dierenmishandeling is het!
Ondergedompeld in water
Het lijkt wat dat betreft wel een trend te worden: protesteren tegen dingen die niet echt zijn. Zo kreeg de Amerikaan Breen Malmberg dit jaar zijn geld terug van softwareontwikkelaar Valve omdat hij had geklaagd over de game BioShock Infinite. In dit satirische, antireligieuze spel wordt de speler gedwongen om een doop te ondergaan, anders kan hij of zij niet verder.
En dat schoot Malmberg in het verkeerde keelgat. "Ik kan (BioShock Infinite) niet spelen", schreef hij aan Valve, "omdat een sectie aan het begin van de game mij zo krenkt in mijn religieuze opvattingen dat ik niet verder kan spelen. Daarom ben ik niet in staat om de rest van de game (ongeveer negenennegentig procent ervan) te ervaren."
Even los gezien van het feit dat een spel nep is, is het voor Malmberg dus een onoverkomelijk probleem dat een gamepersonage wordt ondergedompeld in water. Dat de rest van het spel is gevuld met het tegen de grond slaan, neerschieten, verbranden en elektrocuteren van mensen is kennelijk geen probleem.
Oorlogsmisdaad
Computerspellen blijken namelijk niet alleen vol dierenrechtenschendingen te zitten. Lees het rapport ‘Playing by the Rules’ van de Zwitserse mensenrechtenorganisatie TRIAL maar eens. Hierin staan de resultaten van een studie naar oorlogsgeweld in games. En wat blijkt? Vrijwel alle onderzochte spellen bevatten schendingen van het internationale recht.
Volgens TRIAL kunnen spelers ongestraft op kerken en ziekenhuizen schieten, bevatten de spellen martelscènes en blijft het neermaaien van burgers zonder consequenties. Een voorbeeld: in Call of Duty: World at War kunnen spelers vlammenwerpers gebruiken tegen Japanse soldaten. Dit is een oorlogsmisdaad, zoals bepaald in de Haagse Conventie van 1907.
Het Internationale Comité van het Rode Kruis neemt de kwestie hoog op en hield in november 2012 een bijeenkomst tijdens de Internationale Conferentie van het Rode Kruis en de Rode Halve Maan. Het Comité moet namelijk de slachtoffers van gewapende conflicten beschermen en vraagt zich af of ze dat nu ook moeten doen voor slachtoffers van virtuele conflicten. En nee, dat is geen grap.
"NO THANKS, BIG BANKS"
Tekst: Remco Slump / 10 jul – 12:00
Dertien jaar cel en 13.000 dollar boete voor stoepkrijten? Yep, dat kan alleen in Amerika. Deze bizarre straf hing de veertigjarige Jeff Olson boven het hoofd omdat hij vorig jaar anti-bankleuzen op trottoirs had gekalkt.
Olson was naar eigen zeggen geïnspireerd door de Occupy Wall Street-beweging toen hij bijna een half jaar lang de stoep voor Bank of America-filialen in San Diego decoreerde met teksten als “Shame on Bank of America” en “No thanks, big banks”. En dan tekende hij er ook nog een naar dollarbiljetten grijpende octopus bij.
Na klachten van Bank of America werd Olson aangeklaagd voor vandalisme, waar normaal gesproken geen gevangenisstraf op staat, maar alleen een boete of werkstraf. Burgemeester Bob Filner van San Diego noemde de aanklacht dan ook al snel onzinnig. “Het is afwasbaar krijt en het zijn politieke slogans. Kom op, dit is een ontzettend stomme zaak. En het kost ons alleen maar belastinggeld.”
Openbare aanklager Jan Goldsmith – met wie Filner al vaker onenigheid heeft gehad – was het daar echter niet mee eens. “Graffiti is en blijft vandalisme in de staat Californië. Vrijheid van meningsuiting geeft mensen niet het recht andermans bezittingen te beschadigen, ook al is de tekst gemakkelijk te verwijderen.”
Goldsmith bood weliswaar aan de aanklacht te versoepelen, maar in ruil daarvoor zou Olson zijn rijbewijs voor twee jaar moeten inleveren en als taakstraf graffiti moeten verwijderen. Olson weigerde. “Waarom zou ik mijn rijbewijs moeten inleveren als ik gewoon mijn recht op vrije meningsuiting gebruik?”
De rechter in de zaak tegen Olson verbood overigens een beroep op de vrijheid van meningsuiting. Tom Tosdal, Olsons advocaat, viel stijl achterover van verbazing: “Dit heb ik nog nooit gehoord. Kan de rechtbank dat doen?” Tosdal was daarop genoodzaakt zijn verdediging om te gooien en het argument te gebruiken dat de teksten niet kwaadaardig waren en geen schade hadden veroorzaakt aan het trottoir.
Rechter Howard Shore verdedigde zijn verbod later door te zeggen dat het hier niet om de vrijheid van meningsuiting ging, maar om de vraag of Olson schuldig was aan vandalisme of niet. Bovendien was hij bezorgd om de massale media-aandacht. Hij had daarom alle betrokkenen bij de zaak opgedragen om niet met de media te praten.
Het proces zelf duurde uiteindelijk vier dagen, waarna de jury vijf uur nodig had om tot een uitspraak te komen. En toen kwam het verlossende woord: Jeff Olson werd ‘not guilty’ bevonden aan dertien gevallen van vandalisme.
Olson reageerde opgelucht en gaf aan dat de aandacht voor zijn zaak groter was dan hij ooit had durven hopen. “Ik had mijn boodschap niet beter naar buiten kunnen brengen als ik een reclamevliegtuigje had gehuurd en over de hele stad borden had opgehangen.”
NEGEN VORMEN VAN PROTEST
Tekst: Ties Joosten / 9 jul – 15:15
Protestdemonstraties in Nederland zien er de afgelopen jaren eerlijk gezegd nogal knullig uit. In keurig voorverwarmde reisbussen worden de demonstranten naar Den Haag gereden, waarna ze van de vakbond een kek fluorescerend oranje of paars hesje krijgen en op het Binnenhof of Malieveld spandoeken vasthouden met teksten als: “Oprutte!” of “Doe effe sociaal!” Begin daar de revolutie maar eens mee.
Demonstraties zijn er in alle soorten en maten. Een goede protestactie is mediageniek (je wilt immers gehoord worden), is een afspiegeling van de onderliggende emotie en is het liefst ook enigszins origineel. Hieronder volgt daarom een overzicht van een aantal in het oog springende demonstraties uit het verleden.
Het verspillingsprotest
Deze protestvorm is vooral onder boeren populair. Zo nu en dan vinden zij namelijk dat ze te weinig betaald krijgen voor hun producten. Uit protest dumpen ze hun waar dan op het land of in de sloot. In 2009 reden Nederlandse en Belgische boeren bijvoorbeeld nog ruim 4 miljoen liter melk uit over hun land.
De tegenhanger van deze protestvorm werd een week geleden nog gehouden op de Dam in Amsterdam. Daar werd voor 5000 mensen een lunch bereid van voedsel dat anders zou zijn weggegooid.
Het speelgoedprotest
Wat doe je als je in een land woont waarin protestacties tegen de regering verboden zijn? Dan laat je gewoon je knuffelbeer, je lego- of je playmobilpoppetje met een mini-spandoekje in de kou staan! Uit onvrede onvrede over de verkiezingen van 2011 en 2012 in Rusland grepen inwoners van de Russische stad Barnaoel naar deze protestvorm. Hilarisch zijn de beelden van de politieagente die de poppetjes proces-verbaal opmaakt.
Het zwijgprotest
Dat niet alle demonstraties gepaard hoeven te gaan met leuzen, scheldpartijen en boegeroep, bewijzen studenten aan de University of California in 2011. Nadat een filmpje uitlekt van een agent die een groep geweldloze Occupy’ende studenten een bus pepperspray in het gezicht leegspuit, breekt een storm aan verontwaardiging los. Als de kanselier van de universiteit enkele dagen later een persconferentie geeft over het incident, verzamelen duizenden studenten zich tussen haar auto en het universiteitsgebouw. Als de kanselier naar buiten komt zwijgen ze slechts en staren haar aan. Een echte ‘walk of shame’. Kippenvel.
Bekijk de 'walk of shame' hier.
Een speciale ondercategorie bij deze protestvorm is de stille tocht. Hierbij wordt naast woede vaak uiting gegeven aan rouw. De meest beroemde stille tocht is de Witte Mars, op het hoogtepunt van de zaak-Dutroux in 1996. In Brussel kwam hier 300.000 mensen op af.
Het slakkengangprotest
Misschien wel één van de meest publieksonvriendelijke protestacties van allemaal, maar populair onder vrachtwagenchauffeurs. Door in slakkengang over de snel weg te rijden worden lange files gecreëerd waardoor het openbare leven plat komt te liggen. Was jarenlang in Frankrijk erg populair (‘actions escargots’ heten ze daar), maar ook in Nederland wordt deze protestvorm regelmatig ingezet.
Het muisklikprotest
Ook wel bekend als het Twitterprotest. In 2009 braken in Iran heftige demonstraties uit vanwege ongeregeldheden tijdens de presidentsverkiezingen. Veel Twitteraars steunden deze ‘groene revolutie’ door hun profielfoto groen te maken. Wordt gezien als één van de meest gemakzuchtige vormen van protest.
Het eenmansprotest
Voor een geslaagde protestactie heb je niet per se een grote mensenmassa nodig. Sterker nog: voor één van de meest indrukwekkende protestbeelden van de twintigste eeuw komen voort uit een eenmansactie. Tijdens de Chinese studentenprotesten van 1989 besluiten de autoriteiten het leger in te zetten, inclusief een colonne tanks. Een onbekende Chinese man, met twee boodschappentassen in de hand, gaat onbevreesd voor de tanks staan en weet ze zo minutenlang tegen te houden. De beelden die dit oplevert behoren tot de canon der wereldgeschiedenis, de onbekende demonstrant werd in 1998 door Time Magazine opgenomen in de honderd meest invloedrijke personen van de eeuw.
Bekijk de wereldberoemde beelden hier.
Het zelfverbrandingsprotest
Ook een vorm van een eenmansprotest, maar vanwege de heftigheid toch een eigen categorie. De actie weerspiegelt grote machteloosheid en onvrede en de beelden zijn bijzonder heftig en schokkend.
Het meest bekend zijn de zelfverbrandingen van Tibetaanse monniken, die tot deze rigoureuze actie overgaan om te protesteren tegen de Chinese bezetter, maar ook in andere Aziatische landen komen zelfverbrandingen voor. in Tunesië brak een revolutie uit die oversloeg op de gehele Arabische wereld, nadat Mohammed Bouazizi zichzelf in brand zette uit protest tegen de inbeslagneming van zijn handelswaar.
Bekijk de beelden (schokkend!) hier.
Het keten jezelf vast-protest
Is vooral populair in de groene hoek. Milieuactivisten ketenden zich al vast aan bomen, treinrails, elektriciteitscentrales, olietankers en meer. Maar ook tegen sociaal onrecht wordt met ketenen gedemonstreerd. Uit protest tegen de gedwongen deportaties van vreemdelingen ketenden actievoerders zich al vast aan detentiecentra, asielzoekerscentra en aan de bajesboot.
Het bezettingsprotest
Maar de moeder van alle protesten is toch het massale bezettingsprotest. Niets drukt de woede van het volk immers zo sprekend uit als een grote groep mensen op een plein. Dat wil overigens niet zeggen dat de machthebbers ook zullen luisteren. De grootste demonstratie ooit vond plaats op 15 februari 2003 in Rome. Meer dan drie miljoen mensen kwamen hier samen om te protesteren tegen de Amerikaanse invasie in Iraq. In meer dan 600 steden wereldwijd gingen die dag tientallen miljoenen mensen de straat op. Zoals zette George W. Bush en de zijnen hun plannen echter onverminderd voort.
Bekijk hier een terugblik op deze dag van protest.
BRIEF AAN DE NEDERLANDSE DEMONSTRANT
Tekst: Boudewijn Pothoven / 9 jul – 12:00
Beste demonstrant,
Je ziet iedere dag op het journaal hoe slecht het gaat met Nederland. Belastingen omhoog, huurprijzen omhoog, werkloosheid omhoog en zelfs inflatie omhoog. Je verwacht dat het kabinet ingrijpt zodat alles goed komt, maar dit lijkt maar niet te gebeuren. Dat gaat nou al een paar jaar zo en het begint je inmiddels de strot uit te komen. Begrijpelijk.
In hetzelfde journaal zie je beelden uit Brazilië, Turkije en Egypte. Je ziet grote pleinen die afgeladen zijn met mensen. Mensen die het niet meer pikken hoe de regering met ze omgaat en daartegen in opstand komen. Je ziet het en denkt: dát wil ik ook. Je kruipt achter je computer en meldt je aan om op 21 september op Het Plein in Den Haag te gaan demonstreren tegen het afbraakkabinet Rutte II. Actie!
De oproep tot demonstratie is afkomstig van Geert Wilders. Wie anders. Hij laat geen kans onbenut om te benadrukken hoe slecht we het hebben en hoe dat de schuld is van het huidige kabinet. Daarbij gaat hij opvallend gemakkelijk voorbij aan het gegeven dat hij tot vorig jaar nog medeverantwoordelijk was voor het beleid in Nederland. Je kunt je dus afvragen hoeveel recht van spreken Wilders heeft.
Los van wie ze organiseert, hebben veel demonstraties iets met elkaar gemeen: ze zijn vooral tegen iets, maar vergeten een alternatief aan te dragen. Hierdoor wordt het al snel een vrij doelloze aangelegenheid. Herinner je je Occupy nog? Die waren tegen banken, maar wat dat nou precies betekende kon eigenlijk niemand uitleggen. In die kampen waren geen twee mensen te vinden die hetzelfde verhaal vertelden, laat staan dezelfde oplossing voor ogen hadden.
In het geval van Wilders’ demonstratie is dit niet anders. Zijn oproep tot demonstreren gaat gepaard met teksten als: "Het is genoeg geweest. (…) Wij tekenen verzet aan. (…) Wij doen vandaag een beroep op dit kabinet te stoppen met slopen en te starten met bouwen."
Lekker concreet, niet? Ongeacht de opkomst kan de demonstratie bij voorbaat al nooit voor verandering zorgen, simpelweg omdat er geen voorstel tot verandering wordt aangedragen. De onwil om constructief te zijn blijkt ook al uit de datum waarop hij wordt georganiseerd: vier dagen ná Prinsjesdag.
Wie daadwerkelijk invloed wil uitoefenen – in plaats van alleen maar veel herrie te maken om zieltjes te winnen – laat zijn geluid horen vóórdat de plannen voor het komende jaar worden gemaakt. Dat zou ik tenminste wel doen. Wilders kiest er echter liever voor om het bij voorbaat blind oneens te zijn met de begroting die op 17 september gepresenteerd wordt. Hoe kun je die insteek nou steunen?
Beste demonstrant, het is best te begrijpen dat je ontevreden bent. Maar denk nog eens goed na over Wilders’ motieven voordat je je in september bij hem aansluit met je spandoek en je fluitje. Als een partij met vijftien zetels in de Tweede Kamer het land écht wil verbeteren, kunnen ze dat dan niet beter doen via De Kamer, in plaats van via Het Plein?
Groeten,
Boudewijn.
Dit artikel verscheen eerder op Sargasso.nl.
EMANCIPATIESTRIJD
Tekst: Robby Veders / 8 jul – 13:00
De Arabische lente zal de geschiedenisboeken in gaan als een bijzondere periode, waarin de Arabische jeugd de arrogantie van Westerlingen over hun verheven cultuur een spiegel voor houdt.
De mondiale economische crisis die zijn staart nog steeds roert, roept zeer uiteenlopende reacties uit. De opstand tegen de heersende elite in het Westen kende zijn hoogtepunt met de Occupy-beweging. Deze nogal tamme en onduidelijke beweging doofde als een nachtkaars uit. De Arabische jeugd echter toont een revolutionair elan dat weinig onderdoet voor de bestormers van de Bastille. Sinds lange tijd krijgt Rousseau’s verlichtingsideaal van de volonté générale weer betekenis. Een democratie is meer dan een periodieke verkiezing, waar mensen in de tussentijd klagen dat het allemaal dezelfde zakkenvullers zijn.
Helaas kent een revolutie kent zelden een schoon verloop. Ook in de Arabische wereld is dat het geval. De chaos als gevolg van de machtsvacua ontmondt in talrijke geweldsexplosies. Schokkend is het lot van veel vrouwen die in de bestuursloze situaties ten prooi vallen aan het beest in de mens. Het is voor sommigen een aanleiding om in zelfgenoegzaamheid de superioriteit van de Westerse cultuur ten opzichte van de achterlijke Islam van stal te halen.
Een verandering van cultuur kan zowel van bovenaf opgelegd worden of van onderop worden bevochten. Arabische vrouwen voeren die strijd van onderop. Met gevaar voor eigen lijf blijven ze strijden voor hun positie. Ook na de talloze zeden- en geweldsdelicten op het Tahrirplein blijven vrouwen met of zonder hoofddoek zich er vertonen. In een recente reportage van het programma Altijd Wat is te zien hoe Arabische vrouwen een guerrillastrijd voeren voor de verovering van hun rechten.
In Nederland voeren vrouwen ook een emancipatiestrijd. Powerfeministe Heleen Mees maakte zich in 2006 terecht kwaad in zeer scherp artikel in het NRC Handelsblad. Vrouwen kennen in formele zin weliswaar weinig beperkingen in Nederland, betoogt Mees, maar de feitelijke machtspositie verschilt nauwelijks van die van Pakistaanse vrouwen.
De Westerse cultuur is decadent. In weelde een machtsregime omverwerpen blijkt een lastige zaak. Voor ons bestaan onze culturele verworvenheden uit niet veel meer dan een verwijzing naar of verwerping van – al naar gelang het ons uitkomt- ons roemruchte verleden. Vanuit die gedachte de Arabische lente kleineren terwijl Arabieren vanuit een zeer lastige positie strijden voor culturele waarden, is bij uitstek een symptoom van decadentie. Onze enige hoop is Heleen Mees die mannen niet langer het alleenrecht gunt op hun tragische lust naar seksuele macht.
Dit artikel verscheen eerder op Sargasso.nl.
Waardeer dit artikel!
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door de auteur een kleine bijdrage te geven. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden.