Arroyo van Jon Porras is zo’n album, vierendertig minuten muziek verdeeld over vier nummers en twee plaatkanten.
Jon Porras is de helft van psychedelisch droneduo Barn Owl. Hij maakt als solo-artiest muziek die beroert, de luisteraar optilt en draagt. Eerdere solo-albums waren: Undercurrent uit 2011; Black Mesa en Orilla Oscura uit 2012; het door een van de grootste architecten van de twintigste eeuw, Le Corbusier, geïnspireerde Light Divide uit 2014; en Voices Of The Air uit 2018.
De muziek op Arroyo glijdt voorbij als een zacht ruisende slang van wind over een eindeloos landschap en heeft iets pastoraals. Het album ademt de sfeer van een psalm, meer specifiek Psalm 23, toegeschreven aan de oud-testamentische Koning David en vaak gebruikt in situaties die vragen om een richtingwijzer. De eerste regels van deze psalm luiden, in de versie zoals te vinden in de Statenvertaling:
De HEERE is mijn Herder, mij zal niets ontbreken.
Hij doet mij neerliggen in grazige weiden; Hij voert mij zachtjes aan zeer stille wateren.
Het is een van de meest bekende psalmen, vaak geciteerd of gezongen bij begrafenissen, als om de ziel van de overledene toe te vertrouwen aan wat ligt in het verborgene. Het is een ‘last post’ signaal dat spreekt van vrede.
De stukken op het album zijn achtereenvolgens getiteld: Flower In Hand, Arroyo, In A Garden en Woven Landscape.
Het zijn beeldende soundscapes gemaakt met gitaar, piano, orgel en synthesizers (analoog en digitaal, o.a. Yamaha DX7), waarin stiltes de instrumentale rustmomenten verder voeren.
Arroyo is Spaans voor stroom. Het is de flow van een immer doorgaande, meanderende beweging, die zachtjes voortgaat in ongehaaste gevoelens van bezinning en gelukzaligheid, en wonderschone kleuren. De Spaanse titel refereert aan de Columbiaans-Japans-Amerikaanse afkomst van de maker.
Jon Porras ontleende voor Arroyo zijn harmonische concepten aan modale jazz en creëerde daarmee een bijzonder en authentiek gevoel van ongedwongen eindeloosheid. Het middelpunt van ieder stuk is een enkel zwevend akkoord, van een soort zoals vaak te horen is in devotionele muziek. Porras verfraaide die met arrangementen met daarin, minder te onderscheiden, lagen van instrumenten. De golvende nevels van geluid die daarvan het resultaat zijn, ademen ruimte, kalmte en eeuwige wedergeboorte, in grazige weiden.
Rusteloze pianist
Het album Irrealis van de Britse pianist extra-ordinaire Matthew Bourne (eveneens fysiek alleen uit op vinyl) is van een heel andere orde. Het album duurt drieëntwintig minuten en bevat zeven composities voor geprepareerde piano, opgenomen in een enkele sessie, elke take live gespeeld en zonder overdubs. Titels zijn: Shri, Asaf, Dušan, Jane, Laurent, Alice en Armando. Waar op Arroyo van Jon Porras rust heerst, is Irrealis van Matthew Bourne juist van een grote rusteloosheid.
De website Bandcamp omschrijft Matthew Bourne als “een onbevreesd onvoorspelbare pianist en componist, een gepassioneerde ontdekkingsreiziger van geluid, bezeten van een brandend verlangen om muziek te maken op alles wat oud, kapot of zwak is.”
Het verhaal gaat dat hij zichzelf op jonge leeftijd de basisbeginselen van de geprepareerde piano leerde door snoep en andere zoetigheden, van onder anderen de banketbakker, in het instrument van zijn school te plaatsen. Deze eerste experimenten mondden later uit in een geruchtmakende performance waarin Matthew Bourne een buffetpiano muzikaal sloopte met een voorhamer. De pianist ging voor Irrealis minder radicaal te werk. Hij verkende de mogelijkheden van zijn piano als snaar-, slag- en percussie-instrument met een doos moeren, bouten en Blu-Tak (herbruikbare plakgum), en deed dat speels en impulsief. Hij had de piano gebruikt voor een ander project en besloot enkele minuten na afloop daarvan de opnameknop opnieuw in te drukken en gewoon wat te improviseren. Dat is wat Irrealis laat horen, een momentopname van Matthew Bourne die speelt voor eigen plezier, zonder vooraf te weten waar het percussieve gekletter en de gewijzigde stemmingen van de piano hem zouden brengen.
“Irrealis verwijst naar een gebeurtenis die niet heeft plaatsgevonden, of in ieder geval nog niet heeft plaatsgevonden,” legt Matthew Bourne op Bandcamp uit. “Ik hield van het idee dat wat ik doe iets van een onwerkelijkheid is – het eindresultaat is op dat moment nooit hoorbaar voor mij.”
De pianist wisselt op Irrealis op briljante wijze minimalistische mijmeringen en jazzy improvisaties af met zware dynamische aanslagen en het gekraak van de piano die kreunt onder het gewicht van de instrumentvreemde voorwerpen tussen de snaren. Hij maakt de luisteraar niet alleen deelgenoot van een ontdekkingsreis naar de vele klankmogelijkheden van de door hem geprepareerde piano; hij doet dat op een manier die ook muzikaal van de eerste tot de laatste noot blijft fascineren.
Jon Porras – Arroyo (Thrill Jockey | Konkurrent)
Matthew Bourne – Irrealis (Leaf | Konkurrent) Releasedatum 27-05-2022
