Woorden kunnen niet alles beschrijven wat we voelen, aldus Hatis Noit, en dan kan muziek helpen. Muziek is een sensatie die gevoelens, of de herinneringen daaraan, die niet een op een in woorden zijn te vangen, kan vertalen.
Boeddha
Hatis Noit was zestien toen zij tijdens een trektocht naar de geboorteplaats van Boeddha in Nepal in een tempel voor vrouwen werd geconfronteerd met de religieuze chants van een vrouwelijke monnik. Voor de jonge pelgrim waren de bezwerende gezangen als vreemde, buitenaardse geluiden. Ze was er diep van onder de indruk. Geraakt door wat zij ervoer als de kracht van de stem, een oeroud en instinctief instrument dat het wezen van ons mensen verbindt met de natuur en het universum, besloot zij haar leven te vullen met zingen, dat was voortaan haar roeping.
De naam Hatis Noit is afkomstig uit de Japanse folklore en betekent zoveel als ‘de stengel van de lotusbloem’. De lotus zelf staat hier voor de levende wereld, waar de wortel van de de plant het domein van de geesten vertegenwoordigt. Hatis Noit, de stengel, verbindt de twee met elkaar. Voor de zangeres is eenzelfde principe van toepassing op muziek, door haar vermogen ons te raken en mee te voeren, van de benedenwereld naar de andere kant, het verleden, een herinnering, ons onderbewustzijn.
De zangeres ging voor de titel van haar debuutalbum ‘Aura’ te rade bij de Duitse filosoof Walter Benjamin. Die gebruikte het woord als term om het wezen van kunst in zijn meest fundamentele expressie te beschrijven. Hij noemde in dit verband de oorspronkelijke vorm, die in de praktijk volgens hem slechts één keer voorkwam. Hatis Noit onderschrijft deze stelling. Liever dan haar muziek thuis of in de studio op de computer te ontwikkelen werkt zij met live optredens in fysieke ruimtes, waar mensen zijn met wie zij samen de sfeer en energie van het moment voelt. Op de website Bandcamp zegt zij daarover: “Voor mij is kunst dat – dat gedeelde moment.”
Hatis Noit is een autodidact met een indrukwekkend stembereik. Zij valt als zangeres op door een meervoudige, vocale persoonlijkheid. De inspiratie voor haar muziek haalt zij uit uiteenlopende stromingen en stijlen. Voorbeelden zijn Gagaku (Japanse klassieke muzieksoort), traditionele volksmuziek, Bulgaarse en Gregoriaanse gezangen, maar ook opera, avant-garde en pop. Vanuit deze invloeden creëert Hatis Noit een onnavolgbare stijl van woordloze muziek, uniek door onder meer haar inzet van bovenzinnelijke en soms zelfs bovenaards klinkende, vocale invullingen.
Zoals gezegd gaat de voorkeur van Hatis Noit voor de totstandkoming van haar muziek uit naar live situaties. Dat was de afgelopen tijd door de covid-19 pandemie en de lockdowns niet altijd mogelijk. En dus ging de zangeres bij de voorbereidingen voor ‘Aura’ (noodgedwongen) over tot zelfreflectie. Dit resulteerde in een album met daarop een weerslag van de vreugden en zegeningen van het bestaan, de kostbaarheid van het leven, aldus Hatis Noit.
Hatis Noit – Aura (© Özge Cöne)
Organisch
Het album werd in eerste instantie opgenomen in Berlijn met producer Robert Raths, waarna de opnamen later opnieuw versterkt werden vastgelegd in een lokale kerk in Londen. Die werkwijze zorgde voor muziek met een ruimtelijke en daardoor meer organische sfeer.
Alle tracks op het album bevatten alleen haar stem, solo of in duet en/of koorzang met zichzelf. Uitzondering is het emotionele en zacht mijmerende ‘Inor’ met daarin een opname die zij maakte van het geluid van de oceaan – de golven, de wind, de vogels – dichtbij de kerncentrale in Fukushima. Daar speelde zich in 2011, als gevolg van een tsunami, een milieuramp af. ‘Inor’ is opgedragen aan de levens die indertijd verloren zijn gegaan, maar belicht ook de vaak mooie herinneringen die de vroegere bewoners hebben aan hun geboortestad.
In het openingsnummer en tevens de titeltrack, ‘Aura’, herleeft Hatis Noit met haar stem een nog altijd levende herinnering aan de keer dat zij verdwaalde in een bos in haar geboorteplaats Shiretoko, Hokkaido. Zij zegt hierover: “Ik had het gevoel dat ik dicht bij mijn dood was, ik voelde mezelf oplossen in en deel worden van de natuur in plaats van alleen maar een individu te zijn. Dit gevoel van ontzag en vrede is altijd de plek waar ik muziek begin te maken.” De klassieke, door folktradities gekleurde, vocalen doen hier sterk denken aan het werk van de Amerikaanse componiste, pianiste en zangeres (tevens regisseur en choreograaf) Meredith Monk.
Andere invloeden, al of niet bewust, die op het album doorklinken, zijn het koor Le Mystère Des Voix Bulgares, het mysterium van hun kristalheldere stemmen, en in het dynamische ‘Jomon’ de prehistorische cultuur van de Japanse Jōmon periode, traditioneel gedateerd tussen ca. 14.000-300 v.Chr.. In de Jōmon periode werd Japan bewoond door een jager-, verzamelaar- en vroege landbouwbevolking die ondanks hun diversiteit een gemeenschappelijke cultuur hadden. Deze ontwikkelde zich in de loop van de tijd tot een hoge graad van complexiteit.
In een ander nummer, het ritmische ‘A Caso’, roept zij met steeds verder accelererende vocalen een bedwelmende trancesfeer op. En dan is er het prachtige en breekbare ‘Angelus Novus’, eerder verfilmd door de internationaal bekende documentairemaker Vincent Moon, waarin Hatis Noit in een indrukwekkende performance moeiteloos van het diepste diep naar het hoogste hoog gaat.
‘Aura’ van Hatis Noit is naast een weerspiegeling van “de kostbaarheid van het leven” vooral ook en op de eerste plaats een feest van de pure stem.
Hatis Noit – Aura
Erased Tapes | Konkurrent
Release: LP 24-06; CD 22-07
Utrechts hedendaagse en innovatieve kunst- & muziekplatform Uncloud organiseert een programma tijdens Le Guess Who? 2022 met onder anderen de Japanse artiesten Hatis Noit en ambient componist en sound designer Hinako Omori. Meer informatie: Le Guess Who?
