Duitsland is, volgens een onderzoek van de BBC, het populairste land ter wereld. Dat in Ghana 81 procent van de ondervraagden en 76 procent van de Fransen en Australiërs de Duitsers een warm hart toedragen, kwam als een verrassing.
De laatste tijd is het Duitse publiek immers overvoerd met beelden van boze demonstranten uit – vooral – Zuid-Europese landen, die bondskanselier Angela Merkel (CDU) vergelijken met Adolf Hitler. Maar de woede op Merkel blijkt geringer dan de bewondering voor Duitsland, dat het in menig opzicht zoveel beter doet dan andere Europese landen. Economisch: als geoliede exportmachine met een begrotingsoverschot. En sinds kort ook weer in het internationale voetbal.
Hegemonie
Als om de hegemonie van Duitsland in Europa te onderstrepen bestrijden twee Duitse voetbalclubs elkaar zaterdagavond in de finale van de Champions League. Notabene in Londen, op het heilige gras van Wembley, de bakermat van het voetbal. ‘Waarom kunnen wij niet meer op Duitsland lijken?', vroeg het Britse weekblad The New Statesmen vertwijfeld.
In Duitsland wordt op de internationale bewondering met een mengeling van trots en huiver gereageerd. Trots, omdat het Duitse sociaal-economische model, met zijn belangrijke rol voor traditierijke familiebedrijven, bestendiger blijkt dan het rauwe Angelsaksische aandeelhouderskapitalisme.
Huiver, omdat telkens als Duitsland in de geschiedenis een uitzonderingspositie innam, dit catastrofale gevolgen had. 'We are the champions,' constateerde massablad Bild. Om er waarschuwend aan toe te voegen: 'Maar dit lokt bij de rest ook afgunst en angst uit.'
Oppassen
Het 'beste jongetje van de klas' moet oppassen, vindt Bild, want het wekt irritatie als je je tezeer als een eigenwijze 'streber' profileert. Duitsland mag dan het populairste land ter wereld zijn, de felle anti-Merkel protesten in Griekenland, in Italië, Spanje en op Cyprus laten zien dat de stemming zomaar kan draaien. Dan is het verstandig om niet al te hoog van de toren te blazen.
Overigens gingen – zoals hier al eerder geconstateerd – nog maar een decennium geleden ook de Duitse economie en het Duitse voetbal door een zware crisis. De wereld lachte over de roemloze Duitse prestaties op het voetbalveld. En Duitslands ooit voorbeeldige economische model leek al net zo achterhaald.
Pas nadat het roer radicaal omging verbeterden de resultaten. Zowel op het veld als in de economie. De voetbal-jeugdopleidingen kregen opdracht om de nadruk te leggen op scouting, op techniek en op aanvallend spel. En de clubs werden gedwongen om te saneren en zijn nu financieel gezond.
Revolutie
Die revolutie in het voetbal ging gelijk op met de herstructurering van de verzorgingsstaat onder bondskanselier Gerhard Schröder (SPD). Onder luid protest van de vakbonden brak Schöder de arbeidsmarkt open. De sociale uitkeringen werden afgeslankt, het ontslagrecht versoepeld, loonkosten gematigd, bijstandsgerechtigden verplicht om werk te accepteren. Dankzij die ambitieuze 'Agenda 2010' kreeg het Duitse model een modern gezicht.
Het Duitse succes is dus het resultaat van weloverwogen beleid. Angela Merkel wordt niet moe om daar op te wijzen. 'Wij weten uit eigen ervaring dat structurele hervormingen noodzakelijk zijn,' houdt Merkel de rest van Europa telkens voor. Gezien de resultaten valt daar weinig tegen in te brengen.
