Economie heeft blauwe plekken hard nodig

Op vijf plekken in de wereld worden mensen vitaler oud dan elders. Deze vijf ‘blue zones’ zijn te vinden in Costa Rica, Japan, Griekenland, Californië en op Sardinië. In Amersfoort probeert community learning organisator Dirk Kaan zijn eigen blauwe plek te creëren in het stadslab van Amersfoort

Om daar te komen, moet je de blauwe paden kennen die Kaan graag loopt vanuit zijn kantoor in De Nieuwe Stad. Het stadslab033  moet je zien als een kenniscentrum van de blue economy. Een business model van de toekomst, dat zich richt op duurzame productiemethoden zonder afval. Van daaruit lopen nog twee blauwe paden. Die van the blue ocean en de bovengenoemde blue zones.

Drie blauwe paden naar een betere wereld

Uiteindelijk leiden deze wegen naar een nieuwe, blauwe markt. Een economie waar je niet met anderen hoeft te vechten voor een plekje, maar waar alles nieuw is en regels nog moeten worden vastgelegd. Concurrentie bestaat niet. 'Kom op zeg. Dat is zo rood.'

Bloedvergieten hoeft niet

Hoe zit dat? Volgens de blue ocean strategy van W. Chan Kim en Renée Mauborgne   die in 2005 in boekvorm het licht zag, kun je de markt in een rode en blauwe oceaan verdelen. Rood staat voor het bloed dat al decennia vloeit in de economie van moordende concurrentie. Spelers op de markt beconcurreren elkaar zo hard mogelijk in een poging om die markt te veroveren. In de blauwe oceaan gaat het om de nog onbekende en onontgonnen marktruimte.

Blue Ocean

Kaan laat ondernemers die hij begeleidt, kennismaken met de toekomst. Hoe ziet de wereld er uit in 2020? En als je aan die wereld hebt geroken, wat kun je dan vanaf vandaag veranderen in je organisatie.

Als voorbeeld nemen we KPN. 'Denk je nu echt dat niemand daar de gratis messages services zag aankomen? Ze hebben er alleen niet op geacteerd en dat zie je vaak. Bedrijven zijn bezig met wat ze al maken te verbeteren of om in hun kosten te snijden om zo efficiënt mogelijk te produceren. Zelden bedenken ze iets nieuws.'

Kun je straks nog polissen verkopen?

In het stadslab wordt juist werk gemaakt van dat laatste. In wisselende groepen wordt nagedacht over strategieën voor de toekomst. 'Ik koppel medewerkers uit organisaties aan bijvoorbeeld zzp'ers of mensen met een uitkering. Samen denken ze na over een vraagstuk.'

Blue economy

'Stel je bent een verzekeringsmaatschappij en je weet niet of je over tien jaar nog dezelfde soort polissen kunt verkopen?. Want je voorziet dat er steeds meer deelauto’s komen en dat heeft invloed op het aantal autoverzekeringen dat je kunt afsluiten. Door na te gaan, wat mensen in de toekomst willen of waar ze zich straks zorgen over maken, kun je nu alvast beginnen om andere polissen te gaan ontwikkelen.'

De kruisbestuiving binnen de groepen staat volgens Kaan garant voor nieuwe ideeën. 'Eigenlijk zou in ieder bedrijf een clubje medewerkers bezig moeten zijn met een blauwe strategie. Dat lukt vaak niet. Daarom maak ik mijn groepen groter. Voor werkzoekenden snijdt het mes weer aan de andere kant. Die blijven betrokken en kunnen de ‘denktank’ op hun CV zetten. zzp'ers kunnen zich in de kijker spelen bij het bedrijf. Zo ontstaat nieuwe bedrijvigheid.'

Negen geheimen van goed leven

Daar wil je dan ook wel optimaal van genieten en dat brengt ons bij misschien wel de grootste uitdaging, the blue zones van Dan Buettner . Om gezond oud te worden en langer door te kunnen werken moet je de ‘negen geheimen’ van goed leven kennen. De meesten kennen we wel. Het gaat om zaken als integer handelen, weten waarom je opstaat, onderdeel uitmaken van een gemeenschap, goed ontstressen, af en toe een wijntje drinken en peulvruchten eten. Kaan: 'Maar kennen is niet genoeg. Je moet het kunnen toepassen, het echt leven en daar gaat het vaak mis.'

Hij spreekt uit eigen ervaring. Ooit woog hij 106 kilo bijvoorbeeld en afvallen was nog niet zo gemakkelijk. 'Gezond oud worden is niet eenvoudig. Door mijn overgewicht kreeg ik last van jicht en artrose. Klachten die niet zo maar verdwijnen.' De dood van zijn ouders sloeg hem ook uit het lood. Weg was een deel van de vertrouwde gemeenschap. Zo ging hij nadenken over zijn blauwe wereld.

Eet je bord niet leeg

'In die negen geheimen zitten mooie sleutels. Soms moet je de tijd nemen om daar goed over na te denken. Dat doen we over het algemeen te weinig. Pas als we een burn-out krijgen, gaan we bedenken hoe we het anders willen. Krijgen we daar ook de tijd voor van onze baas. Gek dat het zo ver moet komen.'

Blue zone

Kaan kreeg zijn zaken op de rails en draagt het blauwe verhaal van de drie paden naar de blauwe economie met verve uit. Een Geheimtipp: Het grootste geheim? 'Misschien is de 80 procent regel wel het belangrijkste geheim. Je hoeft je bord niet altijd leeg te eten. Je moet niet meteen een marathon willen lopen. Gedraag je natuurlijk. Met ons gestel zouden we ongeveer 90 jaar moeten kunnen worden, maar we worden slechts gemiddeld 76 geloof ik. Dat betekent dat we 14 jaar van ons leven niet gebruiken. Zonde toch. Dat kan toch niet enkel voorbehouden zijn aan mensen in de blue zones van Costa Rica, Japan, Griekenland, Californië en op Sardinië.'

Mijn gekozen waardering € -

Ruud Poels schrijft over veranderingen die hij ziet in de nieuwe economie. Hoe vinden mensen en organisaties daar hun weg in? En worden we er gelukkig van?