Het is een kleine revolutie in de wereld van games: de nieuwste ‘gender-update’ van De Sims die vorig jaar gelanceerd werd. Voor het eerst in z’n geschiedenis slecht de game-industrie de grenzen tussen de seksen en krijgen spelers de mogelijkheid om transgender rollen aan te nemen. Alle zevenhonderd kledingstukken, haarstijlen en andere uiterlijke kenmerken in het spel zijn nu beschikbaar voor beide geslachten. Zo kunnen mannelijke personages kiezen voor jurkjes of hoge hakken en vrouwelijke karakters voor lage stemmen of extra stoere loopjes. Als Sim kun je nu moeiteloos schakelen tussen mannelijk en vrouwelijk. Een optie die goed past bij deze tijd, waarin het onderscheid tussen de seksen steeds meer ter discussie staat, het begrip ‘genderfluïde’ ofwel ‘vloeibaar geslacht’ z’n intrede heeft gedaan en een groeiende groep jongeren zichzelf omschrijft als biseksueel. Ter illustratie: uit recent Brits onderzoek blijkt dat het aantal jongeren dat zegt op beide seksen te vallen in drie jaar is gestegen van 76.000 naar 133.000.
Nu deed Electronic Arts, bedenker van De Sims, al nooit moeilijk over het aangaan van relaties met karakters van hetzelfde geslacht. In deel 1 kon je ermee daten en samenwonen, inmiddels is ook een officieel homohuwelijk een optie. Daarmee is EA één van de voorlopers op het gebied van gay-vriendelijke role playing games (RPG’s). In andere RPG’s komen de dames- en herenliefde maar zelden aan bod, hoe erotisch een spel verder ook is. Seksuele diversiteit staat niet bepaald boven aan de agenda van gameontwikkelaars, evenmin als diversiteit op het gebied van gender, leeftijd of etnische achtergrond trouwens. In alle lagen van de bevolking worden computerspellen gespeeld, door oud, jong, man, vrouw, zwart, wit, hetero en homo, maar games zelf zijn daar in het algemeen geen afspiegeling van. De meeste hoofdpersonages zijn nog altijd man, wit en hetero.
Holebi-karakters
Maar er zijn uitzonderingen, en die nemen gestaag toe. In steeds meer games kun je holebi-karakters (homo, lesbisch, bi) aanmaken en same sex-relaties beginnen. In het Vikingspel Skyrim kunnen mannen met mannen en vrouwen met vrouwen trouwen, in Star Wars: The Old Republic bestaat de mogelijkheid om een homoseksuele plotlijn te volgen en ook in de sci-fi Mass Effect 3 is de herenliefde een optie. Goed nieuws voor gay gamers, ofwel ‘gaymers’, die hun belevingswereld willen terugzien in de spellen die ze spelen.
Mediadesigner Frank-Jan van Lunteren (30) is zo iemand die zich profileert als gaymer. Een vorm van zelfexpressie, noemt hij het. “Ik wil mensen laten zien dat het fenomeen bestaat. Dat de gamescene veel gemengder is dan vaak wordt gedacht. Door de term ‘gaymer’ te gebruiken, krijg ik vragen en komt er een gesprek op gang over diversiteit in games, of liever: over het gebrek daaraan. En dat is precies mijn bedoeling.”
Veel gaymers zoeken elkaar op om samen bordspellen of videogames te spelen of bijvoorbeeld naar de Efteling te gaan. Wat dat betreft doen ze niet veel anders dan andere hobbyclubjes. Toch zit achter deze groepsvorming ook het verlangen naar een veilige, homovriendelijke gameomgeving, weet Van Lunteren. “In online games heb je veel met andere spelers te maken en heerst nog wel eens een puberaal vijandige sfeer. Om het minste geringste word je uitgescholden voor ‘gay’ en daar voelt natuurlijk niet iedereen zich prettig bij. Om dat te voorkomen kun je een ‘clan’ of ‘guild’ vormen met andere gaymers, waarin je niet hoeft te liegen over je geaardheid en gewoon jezelf kunt zijn.”
Gaymer Timo van Haasen (26) herkent het schelden, vooral in een online shooter als Call of Duty. “Faggot dit, faggot dat, het gaat er soms grof aan toe. Vroeger trok ik het me aan, inmiddels neem ik het niet meer persoonlijk. Meestal mute ik dat soort agressieve spelers, of ik maak screenshots of filmpjes van ze die ik rapporteer wegens grof taalgebruik.”
Van Haasen speelt vaak samen met een lesbische vriendin en is een groot voorstander van meer mogelijkheden op het gebied van personages en relaties in games. Een goed voorbeeld vindt hij Dragon Age: Inquisition, dat over een homoseksuele personage met een vrij grote rol beschikt. “Je kunt gaan voor de optie om met hem te flirten en uiteindelijk in bed te belanden. Maar je kunt ‘m ook gewoon negeren. Dat zie je steeds vaker in spellen, dat je kunt kiezen voor je eigen avontuur.”
“Een heel verschil met de games van tien jaar geleden,” beaamt Van Lunteren. “Daarin werden gay personages vooral gebruikt om slechte, excentrieke of psychotische figuren in het verhaal neer te zetten. Geen zichzelf respecterende gameontwikkelaar die daar nu nog mee aan durft te komen.”
Wat hij nog positiever vindt, is dat homoseksualiteit steeds vaker wordt gepresenteerd als een simpel feit, iets dat verder niet van invloed is op de plot. “Je ziet karakters verschijnen die onnadrukkelijk gay zijn. Je komt er gaandeweg het spel achter, maar het heeft verder geen consequenties. Op diezelfde subtiele manier komt in Assassin’s Creed ook een transgender zakenman voor. Het thema wordt zo als het ware geïntegreerd in de gamewereld. Een relatief nieuwe, maar goeie ontwikkeling, want zo zou het in de echte wereld ook moeten zijn.” Ook Van Haasen is optimistisch gestemd over de kant die het opgaat: “Haatdragende keyboard warriors die anoniem hun bekrompen meningen online slingeren, hou je altijd. Maar naarmate de gamescene groeit, wordt ie ook opener en krijgen ontwikkelaars meer kansen om diversiteit in te brengen.”
Maar niet iedereen reageert even enthousiast op de toenemende diversiteit in karakters en verhaallijnen. Niet op Nederlandse internetfora (‘Ze eisen tegenwoordig overal maar een homo, vrouw en neger in,’ aldus ene Duchess op de site van Gamekings) en niet in de VS, waar behoudende gamers in opstand komen tegen de raciale, feministische en holebi-issues die hen zogenaamd door de strot worden geduwd. En zeker niet in Rusland, waar homoseksuele ‘propaganda’ strafbaar is. Het nieuwste deel van De Sims kreeg daar dan ook de 18+-rating, om minderjarigen te ‘beschermen’. Voor gaymers valt er dus nog steeds een wereld te winnen.
Dit artikel stond eerder in AD en het Parool.
