Het is onvoldoende wetenschappelijk onderzocht of bestuurders van bewapende drones gemakkelijker de trekker overhalen dan militairen die dichter bij hun doelwit zijn. En nieuwe wetten of verdragen zijn niet nodig. Dat concludeert de Commissie van advies inzake volkenrechtelijke vraagstukken (CAVV) in een advies over drones aan de minister van Buitenlandse Zaken.
Een van de argumenten die tegenstanders van het gebruik van drones opvoeren, is dat de fysieke afstand tot het slachtoffer een soort videogame-gevoel bij de bestuurder van de drone zou veroorzaken. Volgens de CAVV is voor dat argument dus geen wetenschappelijk bewijs. "Het is bovendien niet duidelijk wat de juridische relevantie van dit fenomeen zou zijn als het wel zou bestaan", aldus de auteurs van het rapport. "Juridisch gezien is de houding van de aanvaller tegenover zijn of haar doel niet van belang bij de vraag of er sprake is van een legitiem doel en of alle vereiste voorzorgsmaatregelen ter beperking van nevenschade zijn genomen."
Minister Timmermans vroeg begin dit jaar aan de CAVV om de rechtmatigheid van aanvallen met bewapende drones te beoordelen. Die zijn omstreden omdat de Verenigde Staten geregeld aanvallen uitvoert op Pakistaans grondgebied. Daarbij vallen ook burgerslachtoffers.
"Het is niet nodig dat de VN Veiligheidsraad expliciete machtiging geeft voor het gebruik van bewapende drones." Advies van CAVV
De CAVV concludeert (pdf van het rapport is te downloaden) echter dat bewapende drones "geen verboden wapens" zijn. Zij "mogen worden gebruikt om buiten het eigen grondgebied vijandelijke strijders in een gewapend conflict aan te vallen, mits hiervoor een erkende rechtsbasis bestaat."
De CAVV zegt in het advies dat drones net zo rechtmatig zijn als andere wapens. "Indien een juridisch bindend VN mandaat het gebruik van geweld autoriseert, kunnen ter uitvoering van dit mandaat bewapende drones worden ingezet zolang dit binnen de algemene voorwaarden en doelstellingen van het verleende mandaat valt. Het is niet nodig dat de VN Veiligheidsraad expliciete machtiging geeft voor het gebruik van bewapende drones", aldus het advies. En: "Vanuit volkenrechtelijk oogpunt is nieuw recht niet noodzakelijk om specifiek het gebruik van bewapende drones te reguleren."
Onlangs schreef ik al eens over de rechtmatigheid van het gebruik van drones. Die hangt eerder af van het juridische kader dan van de vraag of er een piloot in het vliegtuig zit, zei mensenrechtenonderzoeker Jessica Dorsey toen al. “Drones zijn wat dat betreft niet heel anders dan andere bewapende vliegtuigen”, zegt Dorsey, verbonden aan het Asser Institute in Den Haag. (Lees het hele verhaal hier: Hoe legitiem is het gebruik van gewapende drones?)
