‘Happy Painting’: Bob Ross van dichtbij gezien

Happy Painting, de eerste solo-expositie ooit van Bob Ross - 1942-1995 - blijkt een regelrechte hit. Hoe kijkt nu een hedendaags landschapsschilder naar deze Amerikaanse feelgood-landschappen van dertig, veertig jaar geleden? Met Rian Withaar bezocht ik Museum MORE en vroeg haar om commentaar.

,,Oh ja, dit is helemaal de sfeer van de eighties,” verzucht Rian Withaar zodra we de zaal binnenkomen. ,,Echt vintage, waar jonge mensen tegenwoordig zo dol op zijn.”
Dat klopt, bevestigt publieksmedewerker Jack van Museum MORE: ,,Happy Painting trekt vooral jongeren. En met name diegenen die normaal niet gauw een museum bezoeken.”

Rian Withaar stamt uit een Gelderse schildersfamilie: ze is de dochter van de bekende Elburgse landschapsschilder Reint Withaar (1928-2015), op zijn beurt weer de zoon van kunstschilder Berend Withaar uit Apeldoorn. Ook Reint schilderde graag romantische natuurtaferelen. En naast die onderwerpkeuze deed zijn palet oppervlakkig bezien aan Ross denken. ,,Maar hij werkte echt veel langer dan 27 minuten aan een schilderij, hoor,” lacht zijn dochter. ,,Hij schilderde er ook meer details in.”

Zelf werkt Rian Withaar eveneens romantisch-figuratief en geeft ze schildercursussen. Ooit volgde ze zelfs een Bob Ross-workshop, uit louter interesse. ,,Erg leuk, al ben ik geen opleiding tot Bob Ross-instructeur gaan volgen. Dat snelle werk is toch niet echt hoe ikzelf anderen wil leren schilderen.”
Wel wandelt ze gefascineerd langs de veertig ezels waarop de idyllische Ross-landschappen prijken. En telkens buigt ze zich gretig naar voren om zijn techniek tot in detail te bestuderen.
,,Hij is ontzettend goed in het creëren van diepte, zie je dat? Hij werkt van achteren naar voren. Eerst die lucht, dan een berg ervoor, dan daarvoor weer een paar bergen, dan daar weer een boom voor… Hij bouwt het landschap in lagen op.”

Even later: ,,Z’n verfgebruik is ‘schraal’. Hij werkt met verf die heel goed dekt en die goed blijft ‘staan’. Op die filmpjes zie je dat hij zijn palet soms verticaal houdt zonder dat de verf naar beneden glijdt. Daardoor kan hij zo mooi nat-in-nat werken: eerst dat donkere, heel dun, en dan het lichte eroverheen. En hij mengt de kleuren vaak op het doek zelf; eerst wat blauw, dan geel erbij en zo krijg je dan groen.”
Ze wijst op Shades of Grey, een winterlandschap uit 1983: ,,Kijk, hier zie je wel dat hij de lichte tinten toch wat dikker aanbrengt. Die sneeuw ligt er in kleine kloddertjes verf bovenop. Dit doek springt er voor mij in eerste instantie echt uit.”

Doorzichtig

Verderop wachten ons nog de meest fantastische berglandschappen, vaak doorsneden met zigzaggende rivieren en paden die in de verte verdwijnen. ,,Dat is weer een manier om diepte te suggereren,’ legt Rian Withaar uit. ,,Die dennenbomen zijn ook helemaal Bob Ross, zo luchtig aangetipt met dat waaierpenseel. Bijzonder trouwens dat hij steeds met rood signeert. Daar wordt je oog meteen naartoe getrokken hè?”
Bewonderend blijft ze staan bij een paar zeegezichten: de aanrollende golven van Sunset over the Waves en Black Seascape. Zelf ben ik hierover wat minder enthousiast; voor mijn gevoel staan de golven te stil, alsof ze bevroren zijn. Rian: ,,Maar het is een momentopname. En hij maakt dat water in die golf heel mooi doorzichtig. Zie je hoe dat licht erdoor schijnt? Knap hoor.”

Zo attendeert ze me op meerdere speerpunten van Bob Ross. Zijn weidse wolkenluchten bijvoorbeeld, vaak geschilderd met een grote kwast (Nature’s Paradise, 1986), maar ook de imposante mist boven een paar watervallen. ,,Hij werkte veel met grote kwasten, daarmee deed hij dan ook gauw even de kleinere dingen.”
En dan zijn daar nog de weerspiegelingen in water, zoals het roze-met-grijze Reflections, dat tevens als beelddrager voor deze expositie dient. Maar zeker ook  Snow Birches: een rij besneeuwde berken bij maanlicht. Vooral die laatste is een topper, daarover zijn we het eens.

Maanlicht

Nog twee andere nachtelijke bosgezichten de aandacht: Silent Forest (1991) en Secluded Forest (1982). Ondanks de uiteenlopende jaartallen horen ze op een of andere manier bij elkaar, meent Rian. ,,Zoals dat maanlicht op die stammen valt… Heel mooi. Dat heeft hij weer duidelijk met paletmes gedaan. En die turquoise schemering tussen de bomen, prachtig. Als ik deze twee kon kopen, zou ik ze naast elkaar hangen.”

Toch zal dat laatste niet gaan, waarschuwt medewerker Jack van Museum MORE: ,,Er is in Nederland maar één persoon die het gelukt is om via-via een Bob Ross te kopen. Maar Bob Ross verkocht zelf nooit iets. Hij zag zijn werk ook niet als kunst. Hij vond het gewoon fijn om mensen te laten genieten van het schilderen.”
Des te beter dat Happy Painting nog verlengd is tot september 2021, vindt ook Rian Withaar. ,,Want het is wel ontzettend leuk om die schilderijen nu eens van dichtbij te zien.”

Happy Painting. Te zien  t/m 5 september 2021. www.museummore.nl

Voor meer informatie over Rian Withaar, zie http://kunst-lunch.nl/

Mijn gekozen waardering € -

Van Friese afkomst, maar geboren en getogen op de Veluwe. Na het gymnasium deed ik één semester Nederlandse taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna belandde ik op het conservatorium in Zwolle (nu ArtEZ) en begon als muziekstudent met het recenseren van concerten en cd's. Na mijn eindexamen verbreedde dit schrijfwerk zich naar meerdere genres en opdrachtgevers.
Van 1991-1998 studeerde ik daarnaast psychologie in deeltijd aan de Universiteit Utrecht.
Journalistieke aandachtsgebieden: human interest, cultuur, zingeving.