Het was zo goed als af. Een sociaalnetwerksite waarmee burgers direct met leden van het Europees Parlement kunnen praten.
Websiteontwikkelaar Jean-Christophe Vanderstraeten kijkt er met nostalgie op terug. Maar Citzalia, zoals de website zou gaan heten, is nooit officieel in gebruik genomen.
Het project heeft 275.000 euro gekost. Tweederde daarvan, 185.000 euro, kwam van het Europees Parlement – en dus van Europese belastingbetalers. Een reconstructie, over hoge ambities en verkeerde verwachtingen.
Call for proposals
Een paar dagen voor de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni 2009 publiceerde het Directoraat-Generaal Voorlichting van het Europees Parlement een oproep, een call for proposals. Het Directoraat-Generaal stelde subsidies beschikbaar voor 'de ontwikkeling en lancering van innovatieve websites en andere internetinitiatieven, die gebruikmaken van creatieve manieren om interesse te genereren en bewustwording te vergroten van de rol van het Europees Parlement'.
Dat genereren van interesse had – en heeft – het Europees Parlement hard nodig. Sinds de eerste verkiezingen voor het Europees Parlement is de opkomst keer op keer gedaald.
Het in Brussel gevestigde communicatiebureau European Service Network (ESN) reageerde op de oproep met het idee voor een virtuele gemeenschap waarbinnen burgers konden discussiëren met Europarlementariërs. ESN stuurde een voorstel en kreeg een subsidie toegewezen.
Startup-mentaliteit
Toen Vanderstraeten in de zomer van 2010 als nieuwe werknemer van European Service Network werd gevraagd of hij mee wilde doen aan de ontwikkeling van de website, zei hij meteen ja.
'Vanuit een technisch oogpunt was het echt een spannende uitdaging', vertelt Vanderstraeten telefonisch. Hij heeft ongeveer anderhalf jaar aan het project gewerkt. 'We hadden een startup-mentaliteit. Soms werkten we 's avonds en in het weekeinde door.'
De ambitie was niet klein. De omschrijving op de website www.citzalia.eu luidde: 'Citzalia is democratie in actie. Het is een rollenspel en sociaal netwerk verpakt in een virtuele 3D-wereld die de essentie van het Europees Parlement vangt.'
'De buzz begon te vroeg'
Net als in andere 'roleplaying games' als Second Life of Habbo Hotel konden deelnemers een avatar creëren: een virtuele representatie van jezelf. Daarmee kon je rondlopen in het virtuele Europees Parlement, met anderen discussiëren, artikelen lezen, video's bekijken en spelletjes spelen.
Kritiek
In augustus 2010 nodigt ESN mensen via Twitter uit om zich aan te melden als tester van de bèta-versie van Citzalia. Een van de mensen die @Citzalia uitnodigt is blogger Jon Worth. Dezelfde dag nog schrijft Worth een kritisch stuk op zijn blog. Hij is positief over het grafische ontwerp van de site, dat is het probleem niet. 'De vraag die ik simpelweg niet kan beantwoorden is: waarom besteedt het Europees Parlement hier geld aan?'
In het blog schrijft Worth aanvankelijk dat hij denkt het project gefinancierd wordt uit een potje van 4 miljoen euro. Dezelfde dag nog rectificeert hij dat: het project kost 275.000 euro. Het is te laat: andere blogs nemen het getal over en dat doet het imago van Citzalia geen goed. De reactie op de negatieve aandacht had ESN 'misschien beter kunnen aanpakken', zegt Vanderstraeten. 'De buzz begon te vroeg.'
Geen reden voor een artikel
De harde kritiek verklaart waarom ESN nu niet graag aan het project herinnerd wil worden. Paolo Mallogi werkt inmiddels elders, maar tijdens het schrijven van deze reconstructie was hij projectmanager bij ESN. Hij probeert de verslaggever te ontraden om een artikel aan Citzalia te wijden. 'Er is geen reden om hier nu over te schrijven', zegt Mallogi. 'We zijn aangevallen door andere bloggers, en dat zouden we niet graag weer willen.'
'We wachten op het groene licht van het EP, maar dat moet niet lang duren… hoop ik'
Op 30 maart 2011 wordt de bètaversie van Citzalia geopend voor een selectie 'bètatesters'. Uiteindelijk zijn 'tussen de 100 en 300' mensen bètatester geweest van Citzalia, aldus Mallogi. Maar na mei 2011 wordt het stil.
Het blog is dan al sinds februari niet meer bijgewerkt. Op 25 mei 2011 vraagt een twitteraar wanneer de officiële lancering van Citzalia zal zijn. 'We wachten op het groene licht van het EP, maar dat moet niet lang duren… hoop ik', zo luidt een van de laatste twitterberichten van @Citzalia.
'Geen steun'
Die officiële lancering komt er nooit. Volgens Mallogi was er 'geen steun' vanuit het Europees Parlement voor de lancering van Citzalia. 'Ons werk was om een website te produceren, niet om hem te onderhouden', zegt Mallogi. ESN had verwacht dat na het bouwen van de site het Europees Parlement het beheer op zich zou nemen.
Ook Vanderstraeten kan nog steeds niet begrijpen waarom het project nooit in gebruik is genomen. 'Technisch gezien was alles klaar. Aanvankelijk waren ze bij het Europees Parlement enthousiast, maar op het eind was niemand er meer in geïnteresseerd. Het project was doodgeboren', zegt Vanderstraeten. 'We hadden het voor het Europees Parlement gebouwd, maar we kregen geen steun van hen.'
Aanvankelijk was de ambitie van ESN dat veel Europarlementariërs lid zouden worden. Citzalia werd eerst nog omschreven als 'fun and simple-to-use online platform where you can meet other Europeans, EU experts and MEPs.'
Maar in de herfst van 2010 komen er al aanwijzingen dat de rol van het Europees Parlement klein zal zijn. Het tweede gedeelte van bovenstaande zin wordt veranderd in '…other Europeans, EU experts and you might even bump into an MEP!'
'Nooit van gehoord'
Zowel Mallogi als Vanderstraeten zegt dat er 'enkele' Europarlementariërs lid werden als bètatester, maar beiden weten niet meer wie. Uit een kleine steekproef onder een aantal Europarlementariërs blijkt niet dat Citzalia heel bekend was. Vier Nederlandse Europarlementariërs laten per e-mail weten de site niet te kennen, maar die ook niet te missen.
'We hebben al onze websites en Twitter. Soms geven we echt geld uit voor niets. Hoe zei je, City…?'
'Nog nooit van gehoord', zegt de Duitse Europarlementariër Doris Pack over Citzalia, tijdens een gesprek in Brussel. En Pack loopt al een tijdje mee: ze is al sinds de zomer van 1989 lid van het Europees Parlement – toen stond de Berlijnse muur nog overeind. Dit is haar laatste jaar: ze doet niet meer mee met de Europese verkiezingen van deze maand. Een apart sociaal netwerk voor Europarlementariërs om met burgers te communiceren, dat had ze echter niet nodig gevonden. 'We hebben al onze websites en Twitter. Soms geven we echt geld uit voor niets. Hoe zei je, City…?'
In een op internet gelekte brief van secretaris-generaal Klaus Welle van het Europees Parlement aan Europarlementariër Godfrey Bloom, schrijft Welle dat ESN zou hebben gezegd dat deelname van de Europarlementariërs geen voorwaarde was. 'Van ontvangers van subsidie wordt natuurlijk verwacht dat ze hun projecten volledig onafhankelijk van enige assistentie van de diensten van het Parlement voltooien', aldus Welle in de op 20 oktober 2010 gedateerde brief.
Beide partijen wijzen dus naar elkaar. In de oproep van het Directoraat-Generaal Voorlichting uit juni 2009 staat duidelijk dat een projectvoorstel moet beschrijven hoe de website na de lancering zal worden onderhouden en geüpdate. Die projectvoorstellen zijn echter niet openbaar, dus is niet te controleren of ESN dat heeft gedaan.
Reactie Europees Parlement
Marjory Van Den Broeke, het hoofd van de persafdeling van het Europees Parlement, wil alleen per e-mail reageren: 'DG COMM heeft een subsidie gegeven op basis van een projectvoorstel voor een bepaalde periode. Na afloop van de subsidieperiode is besloten geen tweede subsidie te verstrekken. Het is nooit de bedoeling geweest dat DG COMM op wat voor wijze dan ook uitvoering zou geven aan het project, al was het maar omdat daarvoor eenvoudigweg intern de middelen ontbreken.'
Hoe dan ook was het 'een geweldig project' voor Jean-Christophe Vanderstraeten. Samen met de andere ontwikkelaars heeft hij nog nagedacht over een Citzalia-spinoff, zonder ESN en zonder het Europees Parlement. Daar is nooit iets uitgekomen.
Begin 2013 vertrok Vanderstraeten bij ESN. De website www.citzalia.eu staat te koop. Vanderstraeten: 'Nu is het alleen nog maar een herinnering.'
Zie ook: http://youtu.be/xzdkourDtFs
