Het verhaal over Sharleyne is om diep cynisch van te worden. Als alles goed was gegaan, was het kleine blonde meisje hoogstwaarschijnlijk ergens in juni 2015 uit huis geplaatst. Weg van de jarenlange verwaarlozing door haar moeder. Die cruciale en achteraf bezien levensreddende beslissing zou op 9 juni vallen.
Helaas zou het kleine meisje die deadline nooit levend halen.
Het is kwart voor één in de nacht van 7 op 8 juni 2015 als een buurman de moeder door de muren heen hoort praten met Sharleyne. Dan volgt er een doffe klap tegen de muur. Naar eigen zeggen trilt zijn bed er van. Ongeveer tien minuten later hoort hij geluiden alsof er ‘iets’ over de reling van de flat in Hoogeveen wordt gegooid. Hoewel hij gespitst is op geluid en zijn slaapkamerraam openstaat, hoort hij geen geschreeuw. Hij vermoedt dat ‘een of andere idioot’ een vuilniszaak over de reling gooit. En gaat weer slapen.
Om 01.21 uur belt een andere flatbewoner met de meldkamer van de politie. Hij ziet beneden iets liggen. Als hij omhoog kijkt, ziet hij de moeder van het meisje staan. Ze loopt eerst op de tiende etage, daarna op de negende en nog weer later gaat ze een huis binnen op de tweede etage. Ze loopt volgens de getuige ‘als een kip zonder kop rond’ en lijkt te schrikken als ze de getuigen ziet.
Dronken
Als de politie verschijnt, zien de agenten de moeder van Sharleyne beneden lopen. Hélène J. (dan 34) is onderweg naar haar auto. Volgens de agenten is ze onvast ter been en zijn haar ogen bloeddoorlopen. Ze is zwaar onder invloed van alcohol, onder haar trui heeft ze een paar blikken bier verstopt. Volgens getuigen heeft ze geen moment omgekeken naar haar dode dochter. Buurtbewoners vragen zich inmiddels vertwijfeld af wat er in hemelsnaam is gebeurd. Is het meisje gevallen? Heeft iemand haar geduwd?
Alle hulp komt te laat. De opgeroepen ambulance kan niets meer voor het meisje betekenen. Ze is al dood.
Op 9 juni krijgt de buitenwereld een eerste indicatie wat er aan de hand kan zijn geweest. De vader van Sharleyne, die na de scheiding elders woont, plaatst een bericht op Facebook waarin hij aangeeft dat hij de hulpverlening al eerder gewaarschuwd had. ‘Sorry Sharleyne, dat ik je vandaag niet beschermen kon.’
Tegen wie moest Sharleyne beschermd worden? Voor dat antwoord moeten we terug in de tijd. Negen jaar eerder, om precies te zijn. Toen leerde Victor namelijk Hélène J. kennen via een online chat. Het klikt, maar na een aantal maanden is Hélène ineens zwanger. Dat was niet de bedoeling en de twee besluiten tot een abortus.
Die komt er echter niet als het duo in de abortuskliniek tot inkeer komt. Sharleyne wordt geboren en vanaf dat moment begint Hélène zich steeds extremer te gedragen. Ze heeft woede-uitbarstingen en weet steeds vaker de fles alcohol te vinden. Er zijn ook zorgelijke incidenten. Ze stapt dronken in haar auto en verdwijnt soms spoorloos. Op een dag ligt ze naakt op de bank met een vreemde man. Victor kan er niet meer tegen, Hélène gaat bij haar ouders wonen.
Door het losbandige gedrag van zijn vriendin, gaat Victor op zoek. Hij ontdekt via een dna-test dat Sharleyne helemaal niet zijn dochter is en hij officieel ook geen gezag heeft over haar. Ondertussen gaat het steeds slechter met de leefomstandigheden van Sharleyne. Hoewel allerlei instanties op de hoogte zijn van de slechte thuissituatie met een depressieve en aan alcohol verslaafde moeder, grijpt niemand in.
Tot het te laat is en Sharleyne om het leven komt. De vader is radeloos.
Vader
Tot overmaat van ramp ziet het Openbaar Ministerie (OM) geen bewijs voor de betrokkenheid van de moeder bij de dood van het meisje. Het OM seponeert enkele maanden na de dood van het kleine meisje de zaak. Er zal geen rechtszaak komen omdat er officieel geen verdachte is.
Het is het moment waarop de vader besluit dan maar zijn eigen dossier samen te stellen. Hij weet dat hier geen sprake is van een ongeluk, laat staan een zelfmoord. De man eist inzage in het volledige tot dan opgebouwde strafdossier. Hij weet zeker dat het OM fouten heeft gemaakt, dat ze niet alles hebben gezien wat ze hadden moeten zien. Victor staat naar eigen zeggen in de vechtmodus. Aan rouwen is hij nog niet eens toegekomen.
De vader strandt in zijn zoektocht echter op de nodige hobbels, waarvan sommige niet zouden misstaan in een boek van Kafka.
Zo tekent hij eerst officieel bezwaar aan tegen de weigering van het OM om er een rechtszaak van te maken. Zonder resultaat. Hij gaat op gesprek met de hoofdofficier, maar die blijft onverkort en resoluut achter de beslissing van de zaaksofficier staan.
Dan schakelt Victor de bekende forensisch patholoog Frank van der Goot in. Met succes. Van der Goot ontdekt dat het meisje nooit zelf op het balkon heeft kunnen klimmen. Er zijn geen klimsporen aangetroffen.
Als de vader een deel van het dossier, de zogenaamde dagjournaals van de officier van justitie, op wil vragen, komt het OM ineens met de mededeling dat delen van het dossier ‘staatsgeheim’ zijn. Naar later blijkt is dat een foute typering.
Het kost maar liefst vijfhonderd dagen van eigen onderzoek tot de vader het Gerechtshof weet te overtuigen dat er wel degelijke ernstige verdenkingen zijn tegen de moeder. Hij overhandigt stukken en rapporten en het Hof beveelt alsnog de vervolging van de moeder. Omdat er wel degelijk een redelijk vermoeden van schuld ligt. En omdat de moeder de laatste moet zijn geweest die bij Sharleyne was in die fatale nacht.
Wending
Dan krijgt de zaak een bijzondere wending. Het Openbaar Ministerie vliegt nieuwe rechercheurs in die de dood van het meisje nog eens gaan bekijken en moet constateren dat het eerste onderzoek onvolledig is geweest. Zo zijn niet alle camerabeelden opgevraagd en is niet alle informatie in het dossier terechtgekomen.
Een van de belangrijkste getuigenverklaringen, die van de buurman die hoort dat er ‘iets’ over de reling wordt gegooid en de moeder en Sharleyne hoort praten, blijkt bijvoorbeeld helemaal niet in het dossier te zitten. De man was in 2015 gehoord en kwam in 2017 opnieuw in beeld tijdens een buurtonderzoek. Daar vertelde hij verrast dat hij al een verklaring had afgelegd.
Op 18 juni 2018 presenteert het OM alsnog de zaak bij de rechtbank in Assen. Met de moeder als de verdachte. Tijdens de behandeling van de zaak blijkt de vechtlust van Victor bepaald niet onopgemerkt gebleven. Zelfs de officier van justitie kan er niet omheen, hij moet de strijd van de vader erkennen.
En zo kan het gebeuren dat de aanwezigen de officier horen zeggen dat ‘zonder de voortdurende inzet en vasthoudendheid van de vader deze zaak nooit op zitting zou hebben gestaan’.
Drie scenario’s
Het OM is na bestudering van de zaak grofweg tot drie scenario’s gekomen. Een ongeluk, zelfmoord of een levensdelict. Welk scenario is het meest aannemelijk?
Uit een valreconstuctie met behulp van de uiteindelijke ‘landingsplaats’ van het meisje kan volgens deskundigen voorzichtig worden opgemaakt dat Sharleyne waarschijnlijk in een horizontale houding over de reling is gegaan, passend bij een worp over de reling. Er is in ieder geval vermoedelijk sprake geweest van een ‘impuls’ bij het begin van de val. Oftewel: er is kracht uitgeoefend.
Daar komt bij dat er onder de linkeroksel van het meisje DNA is aangetroffen van de moeder. Er zit geen DNA op het meisje van iemand anders. Hoewel DNA achterlaten op je eigen kind bepaald geen zeldzaamheid is, valt het toch op. En dan is er nog iets geks. Sharleyne heeft puntvormige bloedingen in haar oog. Volgens een geraadpleegde deskundige is dat letsel niet ontstaan tijdens of door de val. Het meisje moet voor haar val gewurgd zijn. Hoewel de verwurging niet haar dood heeft veroorzaakt, is het wel een opvallende uitkomst.
Was het dan misschien uiteindelijk toch een val? Sharleyne was 1.34 meter en de reling hield op bij 1 meter en zes centimeter. Hoog genoeg om niet zomaar overheen te vallen. Er zit bovendien in het dossier geen enkele aanwijzing dat het blonde meisje vaker op de reling klom. Als ze alleen al over de reling keek, hield ze die volgens betrokkenen al vast.
Was het dan zelfmoord? Het OM denkt van niet. Suïcide bij jonge kinderen is een zeldzaamheid. Tussen 1950 en 2015 pleegden in Nederland maar vier kinderen in de leeftijd van Sharleyne zelfmoord. Bovendien stond het meisje bekend als vrolijk en levenslustig.
Optelsom
Voor het OM valt de optelsom sterk nadelig uit voor de moeder. Ze was alleen met het meisje in die fatale nacht, een getuige hoort de twee praten voor hij hoorde dat er ‘iets’ over de reling werd gegooid en de moeder verwaarloosde het kind al langer. Daar komt bij dat de moeder in die fatale nacht stomdronken was. Naar schatting had ze een promillage van tussen de 2 en 2,5 in haar bloed. Uit het dossier komt naar voren dat ze dronken erg agressief kon worden.
Ook haar gedrag na het fatale incident wekt verbazing. Ze lijkt in haar gedrag niet in paniek en kijkt niet naar haar dochter om. Voor het OM een indicatie dat de moeder wel wist dat Sharleyne dood was. Dat hulp toch niet meer mocht baten.
Het bewijs in de zaak is een optelsom, gecombineerd met het uitsluiten van alternatieve scenario’s. De zaak rust op de aannemelijkheid van een gebeurtenis.
Voor het Openbaar Ministerie is er nog een belangrijke vraag. Wat moet er in het hoofd van een moeder omgaan om zoiets vreselijks te doen? Een indringende vraag, waarop geen antwoord komt van de ontkennende moeder.
Waarom Sharleyne dood moest, zal vermoedelijk wel altijd een raadsel blijven. Vanuit haar grafje kan het kleine blonde meisje niet meer praten. Haar laatste teken van leven blijft een in haar woning aangetroffen briefje.
Op het briefje staat: ‘Mamma, ik haat je’
