Longread: Warrige wetgeving hindert de strijd tegen namaakproducten

Op Marktplaats en AliExpress bestaat een levendige handel in nep-LEGO. Dat is niet toegestaan, maar het ontbreekt aan goed toezicht. En dus kan de handel in namaakproducten blijven bestaan.

De Chinees Du Mouhao leidt een leven waar menig LEGO-liefhebber jaloers op zou worden. Al jaren koopt hij met toestemming van zijn baas gloednieuwe LEGO-dozen. Zo telt in hij in de zomer van 2020 ruim 2.700 renminbi –de officiële valuta van de Volksrepubliek China, omgerekend zo’n 350 euro– neer zodra de Lamborghini Sián FKP in de handel komt. Dat gebeurt niet via een officiële LEGO Store, maar op Taobao, de Chinese equivalent van eBay en onderdeel van internetgigant Alibaba. Ruim een jaar eerder betaalt hij ook al omgerekend 350 euro voor de LEGO Technic Bugatti Veyron. In de tussentijd tikt hij nog veel meer grotere en kleine dozen op de kop.

Zodra er een nieuwe LEGO-bouwdoos op de markt komt, is Mouhao er als de kippen bij. Als in een race tegen de klok verzamelt hij samen met nog een paar collega’s een collectie waar LEGO-fans over de hele wereld van watertanden. Zijn werkgever, Li Haipeng, telt moeiteloos honderdduizenden renminbi voor de soms peperdure bouwdozen neer. Vindt ook maar eens zo’n baas. In Nederland kost een goede bouwdoos namelijk al snel een half weeksalaris. Laat staan in China, waar de lonen beduidend lager liggen.

Toch zit er een addertje onder het gras. Mouhao en zijn collega’s mogen de dozen wel kopen, maar niet bouwen. Nadat ze het zegel van hun nieuwe bouwdoos hebben verbroken –voor veel LEGO-liefhebbers een soort magisch moment–, moeten ze de zakjes met bouwstenen sorteren en de bouwinstructies uitpluizen. Daarna volgt een uitgebreide analyse. Nieuwe stenen verhuizen naar het bureau van Lu Moufeng, die ze nauwkeurig nameet en tot in detail in een computerprogramma natekent. Een andere collega scant de instructiehandleiding, en een derde laat de bouwstenen en gescande handleidingen in grote oplage produceren. Nog weer een andere collega zorgt daarna dat alle bouwsteentjes, verpakt in zakken en dozen, worden aangeboden op dezelfde kanalen waar eerder de originele LEGO-dozen werden bemachtigd. Een hele logistieke afdeling is verantwoordelijk voor verzending van de LEGO-look-a-likes, die in hermetisch gesloten bruine dozen de hele wereld over vliegen.

Baas Haipeng is dan ook niet zomaar een werkgever, maar een notoire oplichter en verantwoordelijk voor een heel vervalsingsimperium. In april 2019 stort zijn rijk van namaakbouwsteentjes als een kaartenhuis ineen. Tijdens een inval op verschillende productielocaties legt de politie van Shanghai beslag op ruim 630.000 LEGO-vervalsingen met een waarde van een slordige 26 miljoen euro. Via het Chinese sociale medium Weibo laat de politie weten drie magazijnen en tien productielijnen te hebben gesloten. Om herhaling te voorkomen worden diverse machines vernietigd.

In zijn val sleurt Haipeng LEGO-inkoper Mouhao, 3D-tekenaar Moufeng en nog meer handlangers mee. Met hoge boetes en jarenlange gevangenisstraffen boven hun hoofd wachten de LEGO-maffiosi hun lot af. Eind 2020 velt een Chinese rechter het definitieve vonnis: 9 verdachten verdwijnen voor 3 tot 6 jaar in een Chinese cel. Meesterbrein Haipeng moet ook nog eens zo’n 12 miljoen euro betalen voor het schenden van auteursrechten. Maar ondertussen blijven de Lepin-dozen gewoon te koop. Hoe kan dat?

Gehaaide Chinezen

De kiem van Lepin wordt gelegd in 2015, als Li Haipeng een aantal mensen in zijn omgeving een aantrekkelijk aanbod doet. De zakenman heeft ontdekt dat LEGO in het Westen razend populair is, maar ook flink aan de prijs is. In 2010 oordeelde het Europees Hof van Justitie na slepende rechtszaken echter dat LEGO geen alleenrecht meer heeft op het maken van bouwsteentjes. Het vonnis is een overwinning voor allerlei merken die al jaren proberen mee te liften op het succes van de Deense speelgoedfabrikant. Nu de hoogste Europese rechter de bodem onder LEGO-monopolie heeft weggeslagen, zien ook andere ondernemers hun kans schoon. En of ze nu uit idealisme of opportunisme handelen, alle wegen leiden naar China. Daar is het arbeidsethos hoog en zijn de lonen laag, waardoor er snel en goedkoop namaakbouwsteentjes kunnen worden gemaakt. De fabriekjes die aan de lopende band bouwsteentjes produceren, schieten als paddenstoelen uit de grond. De eerste resultaten zijn voor Westerse zoekers van goedkope LEGO-alternatieven ronduit bedroevend, maar de kwaliteit wordt gaandeweg beter. Ook weten de Chinezen met hulp van Westerse marketing- en productspecialisten steeds geavanceerdere bouwdozen te maken. Het duurt dan ook maar even of in China zijn alle middelen en kennis aanwezig om betere bouwdozen te produceren.

Haipeng ziet een enorme kans. Veel alternatieve bouwsteentjesmerken, zoals Sluban, halen het qua verfijndheid nog niet bij hun grote voorbeeld. Toch laten de cijfers laten zien dat de vraag naar goedkope LEGO-alternatieven in het Westen hoog is. Door de opkomst van webshops kopen Westerse consumenten ook steeds vaker buiten hun eigen land. Als Haipeng volwaardige LEGO-klonen kan produceren, is hij spekkoper. De infrastructuur is er –en tot nu toe nam niemand zijn kans waar.

Dus geeft Li Haipeng medewerker Du Mouhao opdracht om onder zijn eigen naam een speelgoedfabriekje te beginnen: Lepin Toys Factory, dat niet veel later wordt omgedoopt tot Lihao Toys Factory. Lepin Toys Factory specialiseert zich in het één-op-één reproduceren van LEGO-speelgoed. Productie, logistiek en verkoop vinden plaats op verschillende locaties. Natuurlijk moet er een logo komen. Ontwerper Yu Moubin weet wel hoe dat moet. Als basis neemt hij het LEGO-logo. De witte letters vervangt hij door ‘LEPIN’. Het lettertype is wel niet helemaal hetzelfde, maar een kniesoor die daar op let. Zo is voor zoekende consumenten in elk geval duidelijk dat de producten uit de Lepin-stal niet helemaal LEGO zijn maar ook weer een beetje wel. De –bewuste of onbewuste– typfouten (LEGO City- en Creator Expert-dozen worden verkocht als ‘LEPIN Builerds’) maken het helemaal af.

Door allerlei ontwikkelingen belanden de activiteiten uiteindelijk onder de paraplu van Guangdong Meizhi Educational Technology Co., Ltd vallen. Dat bedrijf is in juni 2011 door Li Haipeng opgericht en specialiseert zich in het ‘ontwerpen en ontwikkelen van online games, technologisch onderzoek en de ontwikkeling en technische advisering van intelligente robots en intelligente leermiddelen’. Ook elektronische componenten, speelgoed en automodellen behoren tot de mogelijkheden. Kortom, Haipeng zet zijn bedrijf nogal breed in de markt. Helemaal grenzeloos zijn de mogelijkheden niet: ‘Projecten waarvoor op grond van de wet goedkeuring is vereist kunnen alleen worden uitgevoerd na goedkeuring door de relevante departementen’ luidt een disclaimer. Daarover hoeft Haipeng zich voorlopig geen zorgen te maken. China voert onder president Hu Jintao en diens opvolger Xi Jinping een protectionistisch beleid. Dat betekent dat Chinese ondernemers worden beschermd tegen buitenlandse bedrijven die ook zaken in China willen doen. Elke inwoner kan bovendien octrooi aanvragen op ideeën. Gehaaide Chinese ondernemers claimen dan ook in hoog tempo elk productidee dat ze in het Westen zien. Door de rechtsbescherming die de ondernemers genieten, staan Westerse bedrijven met hun rug tegen de muur. Zo betaalt Apple in 2012 60 miljoen dollar aan een Chinees die het handelsmerk iPad in China registreert.

LEGO moet juist lede ogen aanzien hoe zijn producten schaamteloos worden gekopieerd. Een heel leger juristen kan niet voorkomen dat het merk de ene rechtszaak na de andere in het land verliest.

Haipeng en consorten zitten op rozen. Geholpen door het handelsklimaat, de steeds snellere globalisering en de vraag naar goedkopere bouwsteentjes schieten de omzetcijfers door het dak. Uit de boekhouding blijkt dat Lepin tussen september 2017 en april 2019 ruim 4 miljoen LEGO-vervalsingen van in totaal om 634 verschillende LEGO-modellen produceerde en verkocht. Het merk boekt omgerekend zo’n 40 miljoen euro omzet. Niet gehinderd door enige scrupules verwerken tientallen medewerkers in de regio Shanghai dagelijks vele miljoenen bouwsteentjes. Die belanden bij consumenten over de hele wereld die er al even weinig moeite mee hebben dat LEGO een poot wordt uitgedraaid. Om hen nog beter te bedienen, start Lepin bovendien met levering vanuit magazijnen in Spanje, Polen en Frankrijk. Vanuit daaruit bezorgt DHL de pakketten razendsnel door heel Europa. Nederlandse klanten die eerst weken op hun bestelling moesten wachten, hebben hun bouwdoos nu binnen een paar dagen in huis.

Niet van echt te onderscheiden

Ondertussen blijft het productaanbod groeien. Zo stapt Lepin in de handel in ontwerpen die door LEGO-fans online worden gedeeld. Sommige LEGO-afficionado’s delen alleen foto’s van hun ingewikkelde bouwwerken, maar anderen bieden voor een paar tientjes complete bouwinstructies te koop aan. Haipeng en zijn kopen die digitale instructies, printen ze uit en verkopen ze samen met de bouwsteentjes als kant-en-klare bouwdoos. De oorspronkelijke ontwerpers hebben het nakijken.

Jeroen Ottens kan er over meepraten. De professionele LEGO Technic-ontwerper, ooit in dienst bij de Deense speelgoedfabrikant, probeerde Lepin te vuur en te zwaard te bestrijden, maar gaf de moed op. „Het was vechten tegen de bierkaai”, vertelt Ottens. Hoe de namakers aan zijn ontwerpen komen, weet hij niet. „De instructies zijn natuurlijk te koop, dus het kan zijn dat ze die bij mij hebben gekocht. Maar ik heb ook al gehoord dat mijn instructies in China voor weinig worden aangeboden.” Het is een hard gelag, want de vele uren die hij in zijn projecten stak leveren hem nu niets op. „Mijn omzetverlies kan ik niet inschatten, maar dat er tientallen aanbieders van mijn design zijn doet vermoeden dat er een significante markt is.” De aanbieders verdienen in elk geval via AliExpress goud geld aan Ottens ideeën. In de serie ‘Technician’ verkoopt Lepin bijvoorbeeld een geavanceerde bouwdoos van een bouwkraan voor ruim 660 dollar. Een door Ottens ontworpen McLaren-supercar is te koop voor ruim 120 dollar. Van de opbrengst ziet de Brabander niets, ook al wordt hij met naam en toenaam op de website vermeld.

Over de kwaliteit van de bouwdozen valt over het algemeen niet te klagen. Nou ja, een beetje wel natuurlijk, want voor originele LEGO-bouwdozen hebben fans nog nooit een nijptang en zakmes nodig gehad. Maar op wat kleine onvolkomenheden –en vooral de pasproblemen van sommige bouwsteentje– na zitten de dozen goed in elkaar. Zo goed zelfs dat Richard Wong, algemeen directeur van LEGO in China in 2017 tijdens een interview met BBC het verschil tussen échte LEGO en Lepin niet kan onderscheiden. Het ongemak spat van Wongs gezicht af als hij beseft dat hij zijn aartsrivaal de eer geeft die zijn eigen merk hem toekomt. Zo weet Li Haipeng zelfs verwarring te zaaien onder het management van LEGO.

Maar terwijl de invloed van Haipengs imperium uitbreidt, blijft het meesterbrein opvallend op de achtergrond. Op zijn aanwijzen betrekt zijn personeel verschillende panden waar de producten op grote schaal worden geproduceerd en opgeslagen. De panden hebben volgens een politiewoordvoerder een vloeroppervlak van ’duizenden vierkante kilometers‘. Om alle mogelijke risico’s te vermijden, bezoekt Haipeng zijn vastgoed zelden. Ook gebruikt hij twee mobiele telefoons: een voor contact met de fabriek en een voor andere zaken. Mededelingen voor op de werkvloer worden doorgegeven via zijn particuliere chauffeur. Die treedt op verzoek van Haipeng tevens op als juridisch vertegenwoordiger en ondertekent de licentie die het bedrijf nodig heeft om te produceren.

Andere tijden

Alles gaat goed, ook al heeft LEGO al in 2016 stappen gezet om LEPIN in de kiem te smoren. Het tij verandert echter tegen het einde van 2018. Tijdens een belangrijke Chinese handelsbeurs laat de regering van Xi Jinping weten strenger te zullen optreden tegen inbreuken op intellectueeleigendomsrechten van Westerse merken. Bijna op hetzelfde moment veroordeelt een rechtbank in Guangzhou Haipeng en enkele handlangers tot een boete van omgerekend 570.000 euro. Lepin moet bovendien per direct stoppen met de productie, verkoop en promotie van LEGO-kopieën. CEO Niels B. Christiansen van LEGO is dolgelukkig. Volgens hem bewijst de uitspraak duidelijk dat de Chinese autoriteiten zich blijven inzetten om intellectueel eigendom te beschermen. Op die stelling valt wel iets af te dingen. Zo veel juridisch succes boekte zijn speelgoedmerk in de voorgaande jaren immers niet in China. Tijdens de rechtszaak tegen Lepin blijken er bovendien maar liefst vier organisaties met verschillende bedrijfsnamen en adressen achter de namaak-LEGO te zitten. Daardoor blijft de productievestiging van Lepin lang onzichtbaar. Maar dat er iets verandert is wel duidelijk. Een dag na de uitspraak is elke verwijzing naar Lepin op AliExpress verdwenen. In enkele uren tijd passen de tientallen webshops die op het succes van Lepin meeliften alle afbeeldingen en teksten aan. Toch lijkt het wegpoetsen van het Lepin-logo vooral iets voor de bühne. De producten blijven namelijk gewoon te koop.

Het voorjaar van 2019 leert echter dat de Chinese autoriteiten het niet bij het vonnis laten zitten. In april vallen de politie en medewerkers van het ‘gemeentelijke openbare beveiligingsbureau’ van Shanghai een fabriek binnen waar Lepin zijn LEGO-klonen produceert. Later die dag delen autoriteiten via het Chinese sociale medium Weibo het resultaat. Er worden vier personen aangehouden, tientallen productieonderdelen en meer dan 280.000 verpakkingen in beslag genomen. In de fabriek worden bovendien meer dan 170.000 handleidingen voor verschillende soorten speelgoed en ruim 50.000 bestellingen aangetroffen. Op foto’s die de autoriteiten delen, staan tientallen medewerkers bedremmeld te kijken. Opvallend zijn de kleine kinderen die tussen de mannen en vrouwen staan. De lage productieruimte met tl-balken doet vermoeden dat ze weinig daglicht zien –al kunnen hun activiteiten dat natuurlijk ook nauwelijks verdragen.

De inval is een zware slag voor Li Haipeng: de totale waarde van alle in beslag genomen goederen bedraagt bijna 26 miljoen euro. Politiemedewerker Wang Xiaoli vertelt dat zijn team meer dan een week bezig is om schoon schip te maken. Op de website van Lepin verschijnt korte tijd later een melding: de productie van nieuwe bouwdozen is tijdelijk gestopt en de bestaande voorraad is te koop zolang de voorraad strekt.

Haipeng ontkent bij hoog en laag plagiaat te hebben gepleegd, maar heeft de schijn tegen. Eind 2020 veroordeelt een Chinese rechter hem tot 6 jaar cel en een boete van 11,5 miljoen euro. Acht broeders in het kwaad moeten ook voor minimaal 3 jaar de cel in.

Mythische draak

Voorlopig zullen consumenten weinig merken van wat er in China gebeurt. Zelfs na de veroordeling van de LEGO-namakers blijven er nieuwe Lepin-producten verschijnen. Die worden ook in Nederland verkocht. Lepin heeft wel geen officiële webwinkels in Nederland, maar er zijn particulieren genoeg die de handel levend houden. Zo verschijnen op Marktplaats dagelijks nieuwe en gebouwde Lepin-dozen die ogenschijnlijk met gemak worden verkocht. Een van de verkopers is ‘Guus’, die 4 LEGO-kopieën aanbiedt. De originele modellen kosten samen zo’n € 375, maar voor de Lepin-klonen betaalde hij omgerekend € 115. Ze mogen van Guus weg voor € 125. ‘Loes’ uit Mook verkoopt een Bugatti Chiron (LEGO-prijs € 399,99, Lepin-prijs zo’n € 95) en ‘Bas’ wil af van zijn gebouwde ‘Old Trafford-stadion’ (LEGO-prijs € 269,99, Lepin-prijs omgerekend € 117). Op een vraag om verduidelijking voor dit artikel reageert bijna niemand. ‘Neem contact op met ali express’ reageert verkoper ‘Ad’ een beetje narrig.

Maar die webshop verschuilt zich achter een ronkende goodwill-boodschap. Volgens CEO Jack Ma van Alibaba Group –het moederbedrijf van AliExpress– zijn namaakartikelen ‘kanker’ en ’dodelijk voor onze website‘. Daarom besteedt zijn bedrijf naar eigen zeggen jaarlijks 16 miljoen dollar aan het bestrijden van namakers. Opvallend genoeg vond Ma bedrijven die dure producten maken eerder nog ‘belachelijk’. De kwaliteit en prijs van namaakproducten waren volgens hem zelfs beter dan die van de echte merken.

Daar komt bij dat Lepin zijn nepproducten sinds de sancties onder tal van merknamen aan de man brengt. Nog niet zo lang geleden heette alles ‘Lepin’, maar nu heeft het bedrijf allerlei merknamen, zoals ‘Panda’, ‘Mouldking’ en ‘Moc Factory’. Als een mythische draak, die na elke onthoofding drie nieuwe koppen krijgt, blijven de namakers hun producten in de markt zetten.

LEGO-ontwerper Jeroen Ottens kent de hardnekkigheid van de Chinezen als geen ander. Toen hij de verkoper van zijn ontwerpen probeerde te stoppen, kreeg hij ronduit ongelijk. Meerdere keren lukte het hem de hostingprovider ervan te overtuigen om de website uit de lucht te halen, maar dat succes duurde hooguit een week. Na 3 pogingen kreeg Ottens geen gehoor meer. Tegelijkertijd verschenen er steeds meer sites waarop zijn modellen of sets werden aangeboden. „Het heeft mij een hoop tijd en ergernis gekost“, vertelt de Brabander. Het is dan ook zuur voor hem om te zien hoe Nederlandse consumenten via AliExpress en Marktplaats Lepin-producten kopen en verkopen.

Zwakke schakel

Maar is er dan niemand die optreedt? De snelheid waarmee Lepin-producten via Marktplaats van eigenaar wisselen, doet vermoeden van niet. Hoewel: ‘Het is illegaal om producten aan te bieden die inbreuk maken op het merkenrecht, auteursrecht, handelsnaamrecht of modellenrecht’, schrijft de website in een ‘testimonial’ over veilig en succesvol handelen. En: ‘De handel in namaakgoederen is een misdrijf volgens artikel 337 van het Wetboek van Strafrecht.’

Toch treedt de website niet proactief op tegen consumenten die in Lepin handelen. De strijd tegen namaakgoederen is bovendien uitbesteed aan SNB React, dat namens merkhouders optreedt tegen iedereen die een merk schendt. Maar LEGO heeft zich, anders dan Adidas, Philips en Burberry niet bij SNB React aangesloten. In een schriftelijke reactie laat React weten het merk Lepin niet eens te kennen. Verdere vragen kan de woordvoerder niet beantwoorden. Marktplaats zelf wil ook niets over kwijt over hoe het bedrijf omgaat met nepproducten. Op verzoeken om een toelichting blijft het stil.

Bol.com is toeschietelijker. Eind 2020 nog maanden grote merken, waaronder Nike en Tommy Hilfiger, de zelfbenoemde ‘winkel van ons allemaal’ om sneller illegale namaakproducten van zijn website te verwijderen. Na een melding zou het wel twee weken duren voordat Bol nepartikelen van de website verwijdert; zelfs Marktplaats zou sneller optreden. „Bol.com is fel tegen het aanbieden van namaakartikelen door ondernemers via ons platform”, reageert een woordvoerder. „Wanneer er sprake is van namaakartikelen, wat gelukkig incidenteel is, dan treden we hard op. In bijna alle gevallen betekent het dat de partner direct verwijderd wordt van het platform.” Toch kan ze niet helemaal uitsluiten dat er geen Lepin via de website werd verkocht: „Bol.com heeft in de afgelopen periode nooit direct Lepin ingekocht. Als Lepin in het verleden verkocht is op ons platform, dan is dat via één van onze ruim 40.000 partners gegaan.“ Maar wat betreft bol.com mag Lepin gewoon worden verkocht. „Wij weren Lepin niet van ons platform”, laat de woordvoerder weten.

Partners vormen dus een zwakke schakel, al spelen gebrek aan handhaving en verwarrende wetgeving ook een belangrijke rol. Het verkopen van namaakproducten mag dan strafbaar zijn, volgens de Nederlandse wet mogen consumenten wél namaakproducten kopen. Tegelijk verbiedt Europese wetgeving het importeren van namaakproducten van buiten de Europese Unie. Verwarrend –zeker als nepproducten in China worden verkocht en vanuit Europa worden verzonden.
Het toezicht is bovendien minimaal, waardoor consumenten vrij spel lijken te hebben.

Wie hoort daar een rol in te spelen? DHL, dat voor Lepin een vaste verzendpartner is?

Nee, reageert Ewout Blaauw, Director Corporate Communications & Public Affairsn van DHL. Hij legt uit dat de afzender verantwoordelijk is voor de inhoud van pakketten. De enige controle die DHL uitvoert, is op „de aanwezigheid van goederen die met name uit oogpunt van veiligheid niet verstuurd mogen worden” –gevaarlijke stoffen dus. Voor de controle op goederen die om andere redenen niet mogen worden verzonden, werkt DHL volgens Blaauw samen met autoriteiten, zoals de politie en douane. „Zij hebben opsporingsbevoegdheid.”

Mocht DHL, of een andere vervoerder, al aansprakelijk kunnen worden gesteld, dan is dat volgens Blaauw alleen voor de verzending van een pakket. Wel kan de eigenaar van een merk de vervoerder op grond van de Europese anti-piraterijverordening verzoeken om de bezorging van een pakket op te schorten of het pakket te laten vernietigen. Maar DHL hoeft alleen in actie te komen als een merkhouder zich meldt –en in het geval van particuliere pakketten is die kans nihil.

Dus voert de zoektocht naar een antwoord verder, naar de ‘autoriteiten met opsporingsbevoegdheid’ waarover Blaauw sprak. Persvoorlichter Tessa Kleuskens van de Douane kan helderheid scheppen, maar moet eerst iets rechtzetten. De Douane heeft namelijk géén opsporingsbevoegdheid, de FIOD wel. Dat wordt een ingewikkeld, want de FIOD verwijst voor vragen daarover weer naar de Douane.

„De Douane controleert wel op goederen die van buiten de EU komen, zoals goederen uit China”, legt Kleuskens uit. Het gaat daarbij om goederen die bestemd zijn voor het bedrijfsleven, om reizigersbagage en om internetaankopen van particulieren. Als het om bescherming van intellectueeleigendomsrechten gaat, biedt de Douane vooral ondersteuning. Zo zorgt de instantie dat rechthebbenden binnen een bepaalde termijn kunnen nagaan of onderschepte goederen inbreuk maken op hun intellectueeleigendomsrechten. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer op grote schaal namaakproducten worden aangetroffen. Een container of vliegtuiglading met Gucci-look-a-likes of nep-Nikes valt nu eenmaal meer op dan een hermetisch afgesloten doos met bouwsteentjes. Hoewel: de Douane controleert ook in postsorteercentra en bij koeriersbedrijven, haast Kleuskens zich te zeggen. Zodoende worden er ook namaakproducten onderschept die vanuit China onderweg zijn naar consumenten.

Toch blijven de consequenties voor consumenten minimaal. Zij zouden daardoor kunnen denken dat het kopen van namaakproducten onschuldig is, maar niets is minder waar. Want al mag je volgens de Nederlandse wet een namaakproduct kopen, het verkopen ervan blijft strafbaar, legt merkrechtdeskundige Carja Mastenbroek uit. Het platform waarop de verkoop plaatsvindt, is niet verantwoordelijk zolang een bedrijf niet weet wat consumenten er doen. Mastenbroek: „Maar het bedrijf moet wel voldoende maatregelen treffen om inbreuk te voorkomen en advertenties weghalen als de merkhouder op inbreuk wijst.”

Samenwerking met een partij die nepproducten bestrijdt, lijkt dus voldoende. En zolang een merkhouder niet aan de bel trekt, kunnen consumenten hun namaakproducten blijven verkopen.

„Ik wist het niet”, reageert verkoper ‘Wilbert’ als hij hoort dat het verkopen van namaakproducten strafbaar is. Een collega vertelde hem dat je expliciet moet vermelden dat zijn namaakauto geen LEGO is en dat de bouwdoos daarom niet in de categorie ‘LEGO’ van Marktplaats mag. Verkoper ‘Leuke dingen’ verwijst naar het vervallen van LEGO’s patenten en de verkoop van andere bouwsteentjesmerken. Dat mag ook, dus dan kan Lepin ook door de beugel, zo is de redenering.
Verkoper ‘Debby’ schrikt. Zij kocht haar Aston Martin naar eigen zeggen op Koningsdag en kwam er thuis pas achter dat het geen echte LEGO is. De Leeuwardense haalt haar doos direct van Marktplaats af. Aan haar zal de online vrijmarkt niet meer verdienen, maar zolang de regels dubbelzinnig blijven en partijen naar elkaar blijven wijzen zal er weinig veranderen.

Foto’s afkomstig uit de Weibo-post van de politie van Shanghai.

Mijn gekozen waardering € -

Studeerde Political Sciences. Is erg geïnteresseerd in maatschappelijke en technologische ontwikkelingen en de toepassing daarvan –met sterke nadruk op burgerrechten. Wat mág delft namelijk te vaak het onderspit in de discussie met wat kán. Rond dit thema komen overheid en bedrijfsleven al snel bovendrijven.