Volgens de ING dragen zzp’ers nauwelijks bij aan de economie. Volgens het CBS wel. Rara, hoe kan dat? Verder in week 6 van 2015: staatssecretaris Klijnsma wil niks weten van kritiek op het pensioenadvies van de AFM, en een nieuwe editie van het Handboek Zelfstandigen.
In hun rapport MKB 20025: Naar een sterker MKB hebben de economen van de ING ook de zzp’ers meegenomen. Dat hadden ze misschien beter niet kunnen doen, want veel affiniteit met deze groep ondernemers lijken zij niet te hebben.
Letterlijk schrijft de ING: “Veel zelfstandigen zonder personeel leveren nauwelijks een bijdrage aan de economische groei en werkgelegenheid. Dit komt doordat het groeipotentieel niet voldoende wordt benut. Veel zzp’ers werken een beperkt aantal uren, of hebben een eigen bedrijf in combinatie met een baan in loondienst. Ook hebben veel zzp’ers andere (groei-)ambities in vergelijking met ondernemers met personeel.”
Geen enkele onderbouwing
Het was alsof we de Rotterdamse professor Volberda weer hoorden, die drie weken geleden in een rapport voor het World Economic Forum zzp’ers met dezelfde argumenten in de hoek zette. Net als Volberda toen komt ook de ING nu met geen enkele onderbouwing voor deze diskwalificatie.
Desgevraagd gaf de ING aan het in haar rapport alleen maar te hebben over de “direct meetbare economische groei”, en liet zij de mogelijkheid open dat zzp’ers zorgen voor de flexibiliteit die een voorwaarde is voor economische groei.
Met zijn allen meer verdiend
Toch blijft het raar dat een Economisch Bureau van een ING op niks af meent te kunnen stellen dat zzp’ers niet bijdragen aan economische groei. Weet u nog dat Nederland afgelopen zomer ineens een naheffing moest betalen aan de Europese Unie? De reden daarvoor was dat we met zijn allen meer hadden verdiend dan we aan Brussel hadden opgegeven, en dat kwam onder andere door…. diezelfde zzp’ers.
De hoogte van de contributie die een land betaalt aan de Europese Unie is gebaseerd op het Bruto Nationaal Product. Dat wordt elk jaar berekend door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat had een aantal verbeteringen aangebracht in zijn manier van meten, en daardoor was dat getal achteraf naar boven toe bijgesteld.
Bijdrage zzp’ers te laag ingeschat
Uit de technische toelichting op die bijstelling van het BNP blijkt dat het CBS onder andere de bijdrage van zzp’ers aan de economie tot dan toe te laag had in geschat. Die bleek een stuk groter te zijn dan altijd gedacht.
Vandaar de vooralsnog onbeantwoorde vraag aan de ING: als het CBS de bijdrage van zzp’ers aan de economie wel kan meten en zelfs een substantiële stijging daarvan rapporteert, waarom kunnen ze dat bij het Economisch Bureau van de bank dan niet? Of ziet de ING zzp’ers gewoon niet zo zitten?
VERDER DEZE WEEK
Klijnsma: Pensioenadvies AFM “waardevol”
Eind januari ontstond er enige commotie toen de Autoriteit Financiële Markten staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken adviseerde om zzp’ers te verplichten een regeling te treffen voor hun pensioen. “Niets mee te maken, dat zoeken we zelf wel uit,” was een veelgehoorde reactie. En: “Waarom, net nu er allerlei vrijwillige regelingen tot stand aan het komen zijn?”
Norbert Klein stelde er kamervragen over aan de staatssecretaris. Waar de AFM zich mee bemoeide, en wat zij vond van het advies van de toezichthouder op de financiële markten? Deze week kwam het antwoord van Jetta Klijnsma.
De staatssecretaris zet Klein op zijn plek door hem erop te wijzen dat de AFM pas een algemene verplichting wilde als niet genoeg zzp’ers zich vrijwillig gingen verzekeren. En dat vindt zij een waardevolle bijdrage van de AFM aan de discussie, “mede gezien de brede blik die deze op het pensioenveld heeft.”
Enig winstpuntje in het antwoord van de staatssecretaris: zij geeft hier met zo veel woorden toe dat het ZZP Pensioen waar zij zo’n fan van is, slechts een aanvulling vormt op de bestaande mogelijkheden voor zzp’ers om geld opzij te zetten voor hun oude dag.
Handboek Zelfstandigen
“Ondernemen is geen wetenschap,” schrijft Tijs van den Boomen in het voorwoord bij zijn Handboek Zelfstandigen 2015. “Intuïtie, originaliteit en flair spelen net zo goed een rol als vakkennis, reflectie en financieel inzicht.”
“Een zelfstandige praktijk is geen machine die je van a tot z kunt doorgronden. Het is eerder een levend organisme dat je regelmatig moet voeden, maar dat je tegelijkertijd ook de kans moet geven om zich te ontwikkelen in een richting die je aanvankelijk misschien niet had voorzien.”
Die intuïtie, die originaliteit en die flair zul je als zelfstandige zelf mee moeten brengen. Maar bij die vakkennis, die reflectie en dat financieel inzicht sta je gelukkig niet alleen. Daar hebben we Tijs van den Boomen voor.
Spelregels
Van den Boomen is van huis uit bedrijfskundige maar hij werkt inmiddels al weer meer dan twintig jaar als freelance journalist. In 1996 deed hij zijn eerste poging om alles bij elkaar te brengen wat zelfstandigen moeten weten om hun eigen praktijk op te zetten en die te laten groeien.
Uit dat eerste Handboek Freelancen is het Handboek Zelfstandigen gegroeid, waarvan elk jaar een nieuwe editie verschijnt. Dat is geen overbodige luxe, want de wereld staat niet stil. Met name in de sfeer van de belastingen gaat er geen jaar voorbij zonder dat de spelregels veranderen.
Van den Boomen volgt dat allemaal op de voet, en legt duidelijk uit hoe het in elkaar steekt. Op de een of andere manier slaagt hij er daarbij in dat zo te doen dat het je niet meteen gaat duizelen als je een absolute beginner bent en dat je er niet bij in slaap valt als je al een tijdje meedraait.
Dagelijkse praktijk
Ondertussen is het Handboek Zelfstandigen veel meer dan een handig hulpmiddel bij het invullen van de belastingaangifte, het aanvragen van een VAR-verklaring, of het kiezen van een verzekering. Het is ook een gids voor de dagelijkse praktijk, bijvoorbeeld als het gaat om je marketing, je contact met de klant, en het managen van je tijd.
In principe is Van den Boomen terughoudend als het gaat over de actualiteit. In plaats van te speculeren over plannen en plannetjes die de ronde doen en die misschien ooit werkelijkheid worden maar misschien ook niet, houdt hij zich liever bij hoe het nu is geregeld en wat je daar nu mee kunt.
Voorschotje
Ook in de nieuwste editie van zijn handboek houdt Van den Boomen zich aan dat principe, maar hier en daar ontkomt hij er niet aan toch een voorschotje te nemen op wat zou kunnen komen. Als het bijvoorbeeld over de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) gaat, behandelt hij ook de Beschikking Geen Loonheffingen (BGL) die daar misschien in 2016 voor in de plaats komt.
Daarbij legt hij meer de nadruk op wat er gelijk blijft (de criteria die de Belastingdienst aanlegt om te beoordelen of je zelfstandig ondernemer bent) dan op wat er verandert (de manier waarop je de BGL moet aanvragen, wat nog wel eens een hele rompslomp zou kunnen worden). Dat is consequent, want over dat laatste tasten we nog grotendeels in het duister.
Nuchter
In zijn hoofdstuk over pensioenen heeft Van den Boomen nog net de start kunnen meenemen van het ZZP Pensioen. Dat schaart hij heel nuchter in dezelfde categorie van de individuele beleggingsproducten als een BrightNL en een Brand New Day. Een handreiking om de kosten en de opbrengsten bij de verschillende aanbieders met elkaar te vergelijken, had hier niet misstaan.
In zijn paragraaf over de Zelfstandigenaftrek refereert hij wel aan de mislukte poging uit 2013 om die af te schaffen, maar niet aan de vraagtekens die staatssecretaris Wiebes er in 2014 opnieuw bij zette. Daardoor lijkt die fiscale tegemoetkoming voor de toekomst net wat zekerder dan hij waarschijnlijk is.
Rekenschema’s
Bij het handboek hoort een website waar tot nu toe alleen een poaar schema’s te vinden zijn om uit te rekenen hoeveel uren je kunt maken in een jaar en wat je tarief moet zijn om een beetje aardig rond te komen. Nuttig, maar anno 2015 wel heel saai.
Die website doet vooral verlangen naar een van nul af aan opnieuw ontworpen Handboek Zelfstandigen, dat dan liefst helemaal web based is. Maar dat zal nog wel even duren. Voor de tussentijd is het boek van Tijs van den Boomen gewoon het beste wat je kunt krijgen op dit gebied.
EN DAN NOG DIT
Drie weken geleden begon bij YournalismNL de crowdfunding voor een journalistiek onderzoek naar de belangenstrijd die wordt uitgevochten over het hoofd van de zzp’er. Een team van negen freelance onderzoeksjournalisten is op zoek naar een startkapitaaltje van 5.000 euro . Zaterdag, op driekwart van de campagne, mankeerde daar nog maar 140 euro aan.
Donateurs krijgen gratis toegang tot de serie artikelen en ontvangen een exemplaar van het e-boek. Bovendien kunnen zij eregast bij de presentatie van de resultaten op 23 maart bij Seats2Meet in Utrecht. Meer informatie (en een doneer-knop) op de projectpagina.
Pierre Spaninks schrijft iedere zondag over zzp’ers in TPO Magazine. Hij is ook hoofdredacteur van het hierboven genoemde crowdfunding project.
