Een zwart geblakerd gat op de derde verdieping van het 4-sterren Duroy Hotel is al wat herinnnert aan de James Bond scene die zich hier op 25 juni af speelde. Terwijl de meeste Libanezen zich te goed deden aan de WK wedstrijd Argentinië – Nigeria, probeerden de veiligheidsdiensten een 20-jarige Saoedische verdachte te overtuigen zich over te geven. Tevergeefs. Abdel Rahman al Houwiqi trok aan het touwtje en blies zichzelf in een duizend stukjes richting Paradijs.
'Hij was erg jong, aardig en leuk om te zien,' zei de blonde hotelreceptioniste een paar dagen na de aanslag. 'Hij had geen baard. Er was niets raars of verdachts aan hem. Hij was gewoon zoals jij en ik.'
Een tiental hotelgasten raakte licht gewond in de explosie. Een agent verloor beide ogen. Houwiqi’s Saoedische partner en kamergenoot was toen al gearresteerd. Gezien de nationaliteit van de daders is het wat ironisch dat het Duroy Hotel pal tegenover de zwaar bewaakte Saoedische ambassade ligt.
De Libanese autoriteiten waren op 19 juni, een dag nadat ISIS Mosul innam, door de Duitse en Amerikaanse inlichtingendiensten op de hoogte gesteld van een mogelijke aanslag in Beiroet. Een paar dagen later werden bij een inval in verschillende hotels in de Libanese hoofdstad tientallen verdachten gearresteerd. Zij werden al snel weer vrij gelaten, met uitzondering van een 20-jarige Fransman van Comorese komaf.
Hij bekende een week eerder in opdracht van ISIS in Beiroet te zijn aangekomen. Naar verluid, was het plan om met zijn twee Saoedische lotgenoten het Saha Restaurant in zuid Beiroet te bestormen om daar met Kalshnikovs zo veel mogelijk mensen neer te maaien, alvorens zichzelf op te blazen.
Het Saha Restaurant is een kitscherig nep-kasteeltje dat bekend staat als een van de beste eetgelegenheden in het overwegend sjiitische Zuid Beiroet. Ik ben er nooit geweest maar kom er twee keer in de week langs om te gaan voetballen.
Een vierde verdachte is nog voortvluchtig. Hij is een 24-jarige Libanees met een Zweeds paspoort die het drietal van wapens en explosieven zou hebben voorzien. Drie dagen na de aanslag verklaarde ISIS dat twee van haar 'leeuwen' de strijd waren aangegaan met de Libanese troepen 'trouw aan de Partij van Satan.' Dat laatste is een sneer richting de sjiitische Hezbollah: de 'Partij van God.' ISIS waarschuwde bovendien dat de aanslag slechts 'de eerste regen is van honderden mensen op zoek naar zelfmoord.'
Het ISIS kalifaat
ISIS timmert flink aan de weg de laatste tijd. Na grote delen van Syrië te hebben veroverd, stoomde het onlangs op in Irak. Op 29 juni jongstleden riep het een heus kalifaat in het leven met Abu Bakr al Bagdadi als kalief. Het kalifaat oogt ruwweg als een driekhoek tussen Raqqa en Mosul in het noorden en de Jordaanse grens in het zuiden.
Een aan ISIS toegeschreven wereldkaart toont een heel wat ambitieuzer rijk dat zich van Mali en Marokko via Egypte en het Midden Oosten uit strekt tot aan de grens van China en India. En dat inclusief Spanje en de Balkan!
Abu Bakr riep alle moslims van de wereld al vast op om zich in het kalifaat te vestigen en herinnerde de goedgelovigen eraan dat de heilige maand van Ramadan een uitstekend moment is om zich op de jihad te storten. Wellicht om haar toekomstdromen kracht bij te zetten, kortte ISIS zich ook af tot: Islamitische Staat (IS). Voor het gemak houd ik 'IS' in dit stuk nog even op 'ISIS.'
Saillant detail is dat ISIS op 29 juni ook een zekere Abdel Salam al-Ordoni ('de Jordaniër') tot 'Prins van Libanon' benoemde. Saillant, omdat de Libanese inlichtingendiensten meldden dat het trio zelfmoordenaars in Beiroet door een Jordaniër zouden zijn getraind in het gebruik van wapens en explosieven. Zouden de trainer en de Prins een en dezelfde Jordaniër zijn?
De Jordaanse voedingsbodem
Met plots een kalifaat aan haar noordgrens wordt ook Jordanië nerveus, zeker gezien het recente ISIS filmpje, waarin een aantal strijders dreigden de Jordaanse 'tiran' Koning Abdallah 'af te slachten.' Vervolgens verscheurden ze voor het oog van de camera hun Jordaanse paspoorten.
De westerse media hebben over het algemeen geen oog voor Jordanië. In Jordanië gebeurt nooit iets, zo heet het. De Jordaanse koning wordt gezien als een 'gematigd leider,' hetgeen voornamelijk verwijst naar zijn goede banden met Israël en het Westen. Het land promoot zich zelf graag als 'een eiland van rust in een zee van chaos.'
Op het eerste gezicht moge dat zo zijn, maar onder de oppervlakte stormt het. Jordanië, hoe je het ook wendt of keert, is een politiestaat. Corruptie heerst alom, en dat terwijl het merendeel van de zo’n 6 miljoen inwoners straatarm is. Daarbij komt dat de verkiezingen zo zijn georganiseerd dat de Palestijnse meerderheid geen enkele politieke stem heeft.
Deze bron van frustratie is al jaren een vruchtbare voedinsgbodem voor de internationale jihad. Brenda Jonker berichtte onlangs in De Tijd hoe zo’n 200 Bedoeinen trots met ISIS vlaggen paradeerden in Ma’an, een arm, tribaal en oerconservatief stadje in het hart van het land. Volgens de Jordaanse inlichtingendiensten heeft ISIS zo’n 1200 Jordaniërs onder de wapens.
Extremisten op vrije voeten
In deze context is het nogal opvallend dat Jordanië juist nu twee radicale predikers op vrije voeten stelde. Eerst werd op 16 juni, na vijf jaar cel, Abu Muhammad al Maqdisi vrij gelaten. De 55-jarige is een toonaagevend theoreticus in het schemerwereldje van jihadi’s en salafisten. Hij geldt als mentor van Abu Musab al Zarqawi – ook hij Jordaans – die Al Qaida in Irak op richtte. Laatstgenoemde werd in 2006 door een Amerikaanse bom gedood. Zijn vrouw en kinderen overigens ook.
Vervolgens sprak de Jordaanse rechter op 26 juni Omar Mahmoud Othman vrij van 'het in gevaar brengen van de staatsveiligheid.' Ook hij is een schrijver en prediker met veel aanzien in conservatieve kringen. Othman zit voorlopig nog wel vast vanwege een tweede zaak die pas in september voor komt. Zowel Maqdisi als Othman werden overigens op de Westelijke Jordaanoever geboren.
Ik kan de vrijlating en vrijspraak niet anders zien als een teken van goede wil aan salafisten binnen en buiten Jordanië in de hoop dat ze het land met rust laten. Maqdisi en Othman zullen in Jordanië verder leven onder het voortdurend oog van de almachtige geheime dienst. Kirk Sowell, een analist in Amman, bevestigde dat Maqdisi waarschijnlijk heeft ingestemd met het temperen van zijn retoriek, anders zou hij nooit zijn vrij gelaten.
Hoewel Jordanië er in jihadi kringen absoluut niet goed op staat – het land wordt gezien als een Amerikaanse marionet en bufferstaat voor Israël – heeft Libanon voorlopig prioriteit in de 'Heilige Strijd.'
Meer explosies in Libanon
Immers, anders dan het overwegend soenitische Jordanië, is zo’n 35% tot 40% van de Libanese bevolking sjiitsch. Daarbij komt dat Hezbollah actief aan de oorlog in Syrië deel neemt aan de zijde van Assad. De jihadi’s zijn uit op wraak. De recente bomexplosie in het Duroy Hotel was dan ook niet de enige.
Op 23 juni, rond half twaalf ’s avonds, verscheen een oude Mercedes op het Tayouneh Plein dat het zuiden van Beiroet scheidt van het (overwegend) christelijke oosten van de stad. De auto reed verschillende malen rond het plein en stopte regelmatig. Vermoed wordt dat de chauffeur wachtte tot er een parkeerplaats vrij kwam voor het Assaf Cafe, waar tientallen mensen keken naar de WK wedstrijd Brazilië – Kameroen. Toen een soldaat van een nabij gelegen checkpoint het niet vertrouwde en op de auto af kwam, trok de Syrische chauffeur aan het touwtje. Hij en de soldaat werden gedood.
Twee dagen daarvoor, op 21 juni, blies een 21-jarige Syriër zichzelf op bij een checkpoint op de snelweg van Beiroet naar Damascus. Een winkelier had eerder de veilgheidsdiensten gewaarschuwd, omdat de jongen nogal nerveus was. Hij was op weg naar Beiroet, maar draaide halverwege om, waarschijnlijk vanwege de verhoogde militaire aanwezigheid. Eenmaal weer bij het checkpoint van Dahr al Baidar blies de jongen zich op. Hij en een soldaat werden gedood.
Dubbele zelfmoordaanslag
Beide aanslagen werden opgeëist door de aan ISIS gelieerde Abdullah Azzam Brigades, een in 2009 opgerichte afsplitsing van Al Qaida in Irak met als doel de heilige oorlog naar de Levant te exporteren. In november 2013 waren zij verantwoordelijk voor de dubbele zelfmoordaanslag op de Iraanse ambassade in Beiroet, waarbij 22 mensen werden gedood, op èèn na allemaal toevallige voorbijgangers. Eerder dit jaar herhaalde ze het kunstje met een dubbele zelfmoordaanslag op een Iraans cultureel centrum waarbij 11 mensen werden gedood.
Ook bij de Abdullah Azzam Brigades is er een opvallende link met Saoedi Arabië en Jordanië. De Saoedische leider van de groep, Majid bin Mohamed al Majid, werd vorig jaar in Libanon gearresteerd en overleed enkele dagen later in een ziekenhuis, De groep is vernoemd naar wijlen Abdullah Yusuf Azzam. Hij was een vertrouweling van Ousama bin Laden en een legende onder de 'mujahideen' in Afghanistan. Hij was, u raadt het, een Jordaniër. Ook hij werd op de Westelijke Jordaanoever geboren.
De Abdullah Azzam Brigades verklaarden op 2 juli dat de recente bomexplosies niet de laatsten zullen zijn. 'Indien terrorisme de enige manier is om Hezbollah’s misdaden te wreken, dan beloven wij ons te wreken,' aldus de groeps huidige (Libanese) leider, Sirajuddin Zureiqat, via Twitter. 'Iedereen weet dat als een communist, seculier of nationalist een raket af vuurt op de Joden, Hezbollah klaar staat om hem te straffen namens haar Zionistische meesters.'
Hallelujah! Het wordt een lange hete zomer in Libanon … en niet alleen hier.
