Israël: Geen vaccinatie, geen salaris

Aan de onderkant van de stippellijn op Facebook die de reisroute aangeeft is niet te zien wat er gebeurt als je met beide voeten op aarde loopt. Reizen is in ieder geval niet meer zoals het vroeger was nu er een engeltje over je schouder meekijkt dat erop toeziet of je je wel aan de corona regels houdt.

Dat begint al voor de reis als je een polymerase chain reaction (polymerasekettingreactie) test moet ondergaan om de aanwezigheid van het coronavirus in je lichaam uit te sluiten. Ook al behoor je tot de 2G-familie.

Binnen twaalf uur tot een etmaal dient de uitslag van de pcr-test in je e-mailbox te verschijnen. Om de code te kunnen binnenhalen, moet een applicatie worden gedownload. Ondertussen ben je al onderweg naar Schiphol om op tijd je vlucht in de ochtenduren te halen. Je moet maar het risico nemen dat als je toch corona blijkt te hebben die maar moet laten schieten. En dat zorgt dan weer voor complicaties in de agenda, terwijl de vlucht zelf al zo’n honderd euro duurder is gemaakt door het testen.

De uitslag kwam ergens in de nacht binnen. Op tijd voordat de counter van de reisorganisatie open zou gaan. Het downloaden van de app en het inladen van de code bleek was lastiger dan het aanvankelijk leek. Aan de balie werd na het tonen van het ticket algauw een handgebaar gemaakt om door te lopen. Ruimbagage was er niet. Evenmin was er oog voor het de negatieve test op Covid-19 wat het gevoel gaf dat het allemaal niet zo serieus werd genomen op de werkvloer. De test was graag getoond zeker om de vijftig euro (bij twee, voor een € 67,50), die ervoor was neergeteld te laten waarderen.

Bij het ‘boarden’ was het enige dat opviel de vraag of je je reis had aangemeld bij de Israëlische autoriteiten. Als het bewijs op de mobiel tevoorschijn wordt gehaald, staat de deur naar het vliegtuig open. Achter je worden gesprekken opgevangen over de corona regels en hoe die je kunnen dwarszitten, ook al ben je gevaccineerd.

In het land van bestemming gaat de corona-procedure met gemengde gevoelens verder. De wandeling gaat naar een grote tent waar je opnieuw een stokje met een watje in de neusholten en achter in de mond gestoken krijgt.

Het voordeel was dat de test vooraf was betaald en er geen gedoe meer was over geld. Daaraan was de verplichting gekoppeld een dag in quarantaine te gaan. Reizigers uit een code rood land waren verplicht een week in quarantaine te gaan. Binnen 24 uur zou de uitslag bekend worden gemaakt. ’s Morgens was die al binnen en bleek negatief te zijn. Daarmee kreeg de al eerder toegezonden ‘Groene Pas’ zijn geldigheid en stond deelname aan het maatschappelijk verkeer open. Familieden konden worden geknuffeld en gekust. Achteraf bezien, werden de voorwaarden om te reizen door Israël bepaald. In Europa is er vrij reisverkeer als iemand twee keer is gevaccineerd.

Wat de bestrijding van corona betreft, is Israël zeer vooruitstrevend geweest. Toen Pfizer nog bezig was vaccins in productie te nemen, schermde oud-premier Netanyahu ermee, dat hij op goede voet stond met topman Albert ’Akis’ Bourla (40) van het Amerikaanse farmaceutische bedrijf. Hij komt uit een Joodse familie in Thessaloniki en heeft een doctoraat in de biotechnologie. Bourla kwam in de schijnwerpers te staan, toen de ontdekking van het gloednieuwe vaccin van Pfizer voor het meest optimistische nieuws zorgde in een periode met overwegend verbijsterend en vreselijk nieuws.

De familie Bourla kwam ongeveer zes eeuwen geleden vanuit Spanje in Thessaloniki aan. Als juweliers maakten en verkochten ze diamanten, sieraden en horloges over de hele Balkan. Ze verbonden hun naam aan twee belangrijke gebouwen. Eén ervan was het Marokkaanse landhuis. De Joodse gemeenschap van de stad werd tijdens de Tweede Wereldoorlog bijna volledig weggevaagd door de nazi’s. Bourla stamt af van de weinig overlevenden. In het voorjaar van 2020 begon hij te werken aan het nieuwe Covid-19 vaccin. Eind 2020 behoorde het bedrijf tot de topontwikkelaars in samenwerking met het Duitse BionTech. Op de bewering dat het vaccin voor meer dan negentig procent effectief zou zijn, moest worden teruggekomen.

Bourla heeft zijn stempel gezet op de oprichting van een digitale hub voor Pfizer in Thessaloniki. Het centrum zal één van de slechts zes van dergelijke faciliteiten zijn, die Pfizer over de hele wereld zal opzetten. De digitale onderzoek hub zal zich richten op kunstmatige intelligentie en data-analyse, en helpt bij de ontwikkeling van technologie, die kan worden opgenomen in Pfizers ontwikkelingspijplijn van medicijnen en vaccins.

Netanyahu wist de commercieel gevoelige snaar van Pfizer te raken, toen hij aanbood het dubbele voor het vaccin te betalen. Israël organiseerde al snel een structuur, waarin alle Israëliërs zo snel mogelijk zouden kunnen worden gevaccineerd. Ruim één miljoen Israëliërs hebben inmiddels een boosterprik gehad. Onder twee keer gevaccineerden heerst nog twijfel of die wel echt nodig is.

Een minderheid in de arabische steden is niet aan vaccinatie toe. Net als in Europa wordt verondersteld dat er vergif in het vaccin zit en je eraan dood gaat. Over het algemeen is er geen vertrouwen in het corona beleid van de regering en wordt beweerd dat die onzin verspreidt. De sociale media doen daar een schepje bovenop.

Onder de Israëliërs die tegen vaccinatie waren, steeg het aantal besmettingen. Assaf Siluk heeft zich losgeweekt van de tegenstanders. Hij volgt de ontwikkelingen wereldwijd op de voet. Naarmate de druk toenam dat hij als niet-gevaccineerde toch voor een belangrijk deel niet aan het sociale leven kon deelnemen, ging hij overstag. Als ter sprake komt dat ook kinderen geprikt worden, is hij helder dat zijn vijfjarige zoon dat niet zal overkomen. Zijn zus was eerst ook tegen vaccineren, omdat niet duidelijk was wat de effecten zouden zijn. Ook stelde ze het met haar man Itai Retig uit om een geplande zwangerschap niet in gevaar te brengen. Itai werkt nu drie dagen vanuit huis. ‘Het voordeel is dat ik niet in de file zit’, zegt hij.

De toenemende sociale druk overtuigden hen er toch van om zich te laten injecteren. Naarmate meer bedrijven het standpunt ‘Geen vaccinatie, geen salaris’ lijken te huldigen, lijkt de kans om te zwichten ook toe te nemen. Osnats vader die als gids in Marokko actief is, ziet voorlopig af van reizen zolang corona nog rondspookt. Zijn aandacht gaat eerder uit naar aartsvijand Iran dat vanuit een vernietigingsdrang met Hezbollah en Hamas Israël verder in het nauw wil drijven door bases in te richten in omringende landen, zoals Syrië en Libanon.

Of de serie ‘Tehran’ de vijandschap kan omzetten in vriendschap zal waarschijnlijk niet lukken. De Israëlische thriller heeft de prestigieuze Emmy Award in de categorie drama gewonnen. Uitvoerend producent Dana Eden liet in New York noteren, dat de acteurs en medewerkers bestaande uit Israëliërs en Iraniërs veel met elkaar gemeen hadden. Dat geeft volgens haar hoop voor de toekomst. Zij wenste zich dat Israëliërs en Iraniërs samen door Jeruzalem en Teheran zouden kunnen lopen, niet als vijanden maar als vrienden.

Een vrouw had weer heel andere zorgen. Zij legde haar geld in een magnetron om dat te desinfecteren. Het verbrandde. De bank had begrip voor haar daad en compenseerde het verloren bedrag.

De relatie die in Nederland wordt gelegd door ongevaccineerden die zich uitgeven als ‘de nieuwe Joden’ en vergelijkingen treffen met de Holocaust en Kristal nacht wordt ten zeerste afgekeurd door Holocaustmuseum ‘Yad Vashem’ in Jeruzalem. Aan individuen, politici en publieke organisaties wordt gevraagd de daarmee verbonden beelden niet te gebruiken om hun agenda’s en doelen te bevorderen, die totaal niets met de Holocaust te maken hebben.

Woordvoerder Ricki Prince zegt: ‘Door de Holocaust op deze manier te manipuleren wordt het gruwelijke en de wreedheden die werden begaan gebagatelliseerd en denigreert de nagedachtenis van slachtoffers en overlevenden.’


Het leven in het zonovergoten Tel-Aviv gaat er gemoedelijk aan toe. In de dagelijkse routine is geleerd te leven met het coronavirus. In de winkels en openbaar vervoer heerst nog een mondkapjes plicht, restaurants en bars daarentegen zijn langer geopend dan acht uur ’s avonds zoals in Nederland het geval is en de twee meter afstand wordt niet gehaald. Gewapende beveiligers, huiverig voor aanslagen,  letten nauwelijks op het dragen van mondkapjes. Eerder op de aanwezigheid van vuur- en steekwapens, die een bedreiging kunnen vormen voor de bezoekers van de winkelcentra. Een steekpartij in Jeruzalem heeft de waakzaamheid extra verhoogd.

Eldad Tal gelooft dat alle bedrijven de slogan ‘Geen vaccinatie, geen salaris’ niet zullen najagen. Het zal naar zijn mening bij de bevolking niet worden geaccepteerd. Hij meent dat Israël gelet op de cijfers de corona pandemie goed onder controle heeft en twee maanden voor loopt op Europa. Hij begrijpt de mensen niet die zich niet willen laten vaccineren, omdat ze door het wel te doen in het belang van de volksgezondheid zichzelf en een ander daarmee beschermen. De rellen en plunderingen in Nederland tegen het corona beleid zijn in zijn ogen geen voorbeeld voor Israël. Niemand wordt daar volgens hem wijzer van. Hij heeft geen bezwaren tegen het vaccineren van kinderen van 5 tot en met 11. In de Verenigde Staten is daar een paar weken geleden mee begonnen.

Twee maanden geleden was de situatie volgens hem ernstig toen er sprake was van een flink aantal ziekte- en sterfgevallen, en bleek dat Pfizer minder goed beschermde dan aanvankelijk was aangenomen. De boosterprik die nu wordt toegediend, heeft in zijn ogen veel onheil voorkomen. Aan de hand van cijfers laat hij zien, dat de bestrijding van het coronavirus niet wordt gehinderd door een zorg infarct, zoals in Nederland het geval is. Ant-vaxxers die parallellen trekken met de Holocaust weten volgens Eldad niet waar ze het over hebben. Het is naar zijn mening te gemakkelijk de Holocaust te ‘lenen’ om duidelijk te maken, dat de overheid iets tegen je wil doet.

De situatie in Israël is erop vooruit gegaan. Het aantal patiënten dat op de ic ligt, is slechts 135. De meerderheid van de negen miljoen Israëliërs heeft zich laten inenten. Het openbare leven heeft zich na drie lockdowns genormaliseerd. De situatie blijft echter kwetsbaar, omdat het risico bestaat dat een andere variant het land binnenkomt. Ook is nog onduidelijk hoelang de booster effect zal sorteren. ‘Misschien moeten we ieder jaar een boosterprik nemen om gezond te blijven’, besluit Eldad Tal.

Mijn gekozen waardering € -