Je ecologische voetafdruk verlagen? Let op je afval!

Verpakkingen verbeteren de houdbaarheid van voedingsmiddelen en beschermen tegen beschadiging tijdens transport en opslag. Maar ze zorgen ook voor veel afval. Per huishouden gooien we jaarlijks 50 tot 60 kilo verpakkingen weg.

De productie en afvalverwerking van verpakkingen veroorzaakt uitstoot in de lucht van CO2  (kooldioxide), waterdamp en CH4 (methaan). Deze broeikasgassen hangen als een deken om de aarde waardoor de warmte niet weg kan en de temperatuur op aarde stijgt. Klimaatverandering is een natuurlijk gegeven, maar de laatste decennia stijgt de temperatuur steeds sneller. Dit heeft grote gevolgen voor het leven op aarde.

Afval scheiden 
Ook ons afval draagt bij aan de opwarming van de aarde. We produceren er dan ook veel van! In Nederland gemiddeld 512 kilo per persoon per jaar. Van dat afval scheiden we ongeveer de helft. De andere helft gooien we zo hups in de vuilnisbak en dat is jammer, want afval scheiden spaart grondstoffen en energie uit en voorkomt milieuvervuiling. Milieu Centraal rekende uit dat elke kilo afval die níet naar de verbrandingsoven gaat de gemeenschap 5 eurocent bespaart.

Blik
De meeste metalen verpakkingen zijn gemaakt van staal. De rest bestaat uit aluminium. Vooral
aluminium is slechtst voor het milieu. Aluminium wordt beter gerecycled als het apart wordt ingezameld. Bij jouw gemeente kun je navragen waar inleverpunten zijn voor gebruikt aluminium. Blik wordt tijdens de afvalverwerking uit het restafval gehaald. Vul lege blikken daarom niet met ander afval, dat maakt het lastig om ze van het restafval te scheiden.

Glas 
We brengen per persoon ongeveer 21 kilo glas naar de glasbak. De rest – ruim 150 miljoen kilo glas, voornamelijk flessen – komt terecht bij het restafval. Zonde, want recycling via de glasbak spaart 15 procent energie uit t.o.v. de productie van nieuw glas. Je hoeft lege flessen en potten trouwens niet om te spoelen voor je ze in de glasbak doet: het is voor de verwerking niet nodig en het kost onnodig energie, zeker als je omspoelt met warm water. Statiegeldflessen zijn de beste optie. Hervullen van flessen is acht keer beter voor het milieu dan wegwerpen.

Papier en karton 
Papier recycling gaat goed in Nederland. We brengen ons oude papier trouw naar de papierbak met als gevolg dat meer dan 82 procent van in Nederland geproduceerde kartonnen en papieren verpakkingen wordt gemaakt van oud papier.  De rest wordt gemaakt van nieuw hout. Steeds meer papierproducenten werken met hout van verantwoord bosbeheer, herkenbaar aan het FSC logo. Het Papier Karton Kringlooplogo geeft aan dat de verpakking na gebruik bij het oudpapier kan.

Sommige papier- en kartonverpakkingen hebben een laagje aluminium, plastic of was zoals bij melk- en sappakken. Dit laagje maakt de verpakking ongeschikt voor recycling. Dit papier mag niet in de papierbak. Soms ziet gestreken papier eruit alsof het geplastificeerd is, maar dit is het niet. Als je twijfelt, kun je het eenvoudig testen: kun je het papier scheuren, dan kan het bij het oud papier. Lukt dat niet, dan zit er een laagje plastic overheen.

Plastic
Ook plastic verpakkingen hebben een enorme impact op het milieu en onze gezondheid. Daarom verbiedt de EU per juli 2021 de verkoop van plastic wattenstaafjes, bestek, borden, rietjes en roerstaafjes. Veel plastic komt namelijk terecht in de oceanen waar het samen klontert in drijvende vuilnisbelten van plastic zooi. In totaal zijn er vijf grote plastic soepen die samen meer dan 20 procent van het aardoppervlak bedekken.

Single Use Plastic zijn producten die één of een paar keer gebruikt worden en dan worden weggegooid, zoals dunne tasjes en verpakkingen. Dit plastic vormt samen met vissersnetten 70 procent van al het zwerfvuil in en rondom de Europese zeeën. Het meeste plastic is niet geschikt voor recycling, dus het enige dat helpt is: minder plastic produceren en gebruiken.

Minder verpakking
Als consument kun je bijdragen aan een beter milieu door je koopgedrag af te stemmen op wat belangrijk is. Bijvoorbeeld door groenten te kiezen die niet in plastic verpakt zijn, een  boodschappentas en herbruikbare zakjes voor groenten en fruit mee te nemen, door zo min mogelijk producten met deelverpakkingen te kopen en door plastic verpakking – bijvoorbeeld bij snijbloemen – te weigeren.

En denk nou niet: dat ene tasje/doosje/flesje/zakje maakt niks uit. Als 17 miljoen Nederlanders zo denken, verandert het nooit. Alle beetjes helpen, dus begin bij jezelf. Misschien inspireer je wel iemand anders om het ook te doen? Door bewust minder verpakkingen te gebruiken/kopen, je afval te scheiden en waar mogelijk te recyclen, maak je je ecologische voetafdruk kleiner. Minder afval is goed voor de aarde en dus ook goed voor ons!

Foto van Jasmin Sessler via Unsplash

Mijn gekozen waardering € -

De artikelen van Anne verschenen eerder in tijdschriften en kranten waaronder Fabulous Mama, Viva, Margriet, Linda en NRC Next. Anne is cultureel antropoloog en eigenaar van Uitgeverij 11