Kinderen bouwen school voor de toekomst in Minecraft

Hoe ziet het onderwijs voor de toekomst eruit? Vier weken lang verdiepen leerlingen, leerkrachten én ouders van de Jozefschool in Weesp zich in die vraag. Zelfs de kleuters hebben een eigen Twittermuur. Reaguurders kennen ze niet, ze doen hier niet aan digipesten: ‘De juf is lief!’

Blokje voor blokje verschijnt een witte muur op een computerscherm. Op de achtergrond worden de contouren zichtbaar van een zwembad. Leerlingen van groep 7 ontwerpen hún school voor de toekomst, samen, in de virtuele spelomgeving van Minecraft. Robin (10 jaar) vindt dit tot nu toe de leukste activiteit van het op 3 maart gestarte project ‘School voor de toekomst’. ‘Maar’, benadrukt ze, ‘we hebben veel verschillende dingen gedaan, uitgeprobeerd en besproken.’

De wereld van straks

De Jozefschool is een gewone school, in een gewoon stadje, met de alledaagse uitdagingen waar veel scholen momenteel voor staan. Directeur Remon Pontman schetst: ‘Een derde van onze leerlingen heeft een allochtone achtergrond, een kwart van de leerlingen vraagt specifieke zorg, er zijn grote verschillen in het opleidingsniveau van de ouders. Net als op veel Nederlandse scholen. Ook wij houden ons bezig met vragen als: hoe leveren we maatwerk voor een diverse doelgroep? Hoe bieden we onderwijs dat aansluit bij kinderen nu en hun wereld? En dat bovendien voorbereidt op de wereld van straks? Net als veel scholen zijn we geen voorloper op het gebied van de inzet van technologie.’

Disconnect

Meer scholen die de aansluiting vinden bij de voorhoede, dat is precies waar Marcel Timmer van Microsoft, dat het project ondersteunt met kennis en hardware, op hoopt. ‘We ervaren een “disconnect” tussen de behoeften van organisaties en waar scholen in opleiden. Daar willen we wat aan doen, juist aan het begin, op de basisschool. Scholen moeten beter gaan aansluiten bij actuele ontwikkelingen in de wereld. Nederland heeft een prima uitgangspositie. Maar als we die willen behouden, zullen we een stap harder moeten lopen. We laten nu kansen liggen. Elk softwarebedrijf zou eigenlijk mee moeten investeren in de modernisering van het onderwijs.’ De Jozefschool is een interessante proeftuin voor Microsoft, juist omdat het zo’n gewone school is. De opgedane kennis is gemakkelijk overdraagbaar naar andere scholen in het land.

Kinderen willen om half drie niet meer naar huis!

Programmeren

Een van de begeleiders van het project op de school is ouder Richard Meijer. In het dagelijks leven is hij werkzaam voor een IT-bedrijf. 'Kinderen voorbereiden op de toekomst is moeilijker dan ooit. We weten niet welke beroepen er over tien, twintig jaar zullen zijn. Wel hebben we ideeën over de vaardigheden die belangrijker gaan worden: creativiteit, samenwerken, jezelf presenteren, je snel een nieuw onderwerp eigen kunnen maken. De 21e eeuwse vaardigheden worden ze genoemd, en die kun je nu al leren. In het project experimenten we met manieren waarop je dat kunt doen: door zelf games te maken, te werken met een 3D-printer, door verslagen te maken met audio en video, door aandacht te besteden aan programmeren. En leuk dat ze dat vinden! We hebben al meegemaakt dat de kinderen om half drie niet naar huis wilden.’

 

Fantasie tot leven

Tijdens een rondleiding door de school krijgen we levendige beelden bij dit verhaal. Robin is onze gids. In een klaslokaal wordt ‘Mystery Skype’ gespeeld: de leerkracht start een videoverbinding met andere klas, ergens in het land. Door elkaar vragen te stellen, moeten de leerlingen erachter komen waar de school van de andere groep staat. In een ander lokaal programmeren drie meiden een game. Een medeleerling speelt een beweegspel op het digibord: een mol kruipt uit een van de negen holletjes; je moet ze met een speciale pen proberen te tikken. Ook de jongsten doen mee: kleuters vertellen in een video over wat ze later willen worden. De filmpjes worden ontsloten via een QR-code, geplakt op een tekening over het betreffende beroep.

Robin vertelt dat we verder moeten. Ondertussen vertelt ze: ‘We hebben zelf filmpjes gemaakt waarin we een onderwerp uitleggen en meer geleerd over Powerpoint. Zo wist ik nog niet hoe je een grafiek in je presentatie kunt zetten. Maar de lessen met Minecraft vind ik het leukste: je kunt je fantasie tot leven brengen.’

Middel

Terug naar directeur Pontman: ‘Technologie moet een middel zijn, geen doel. Het biedt veel mogelijkheden om het anders te doen, om kinderen meer ondernemend te laten leren. De leerlingen vinden het allemaal heel vanzelfsprekend om te werken met apparatuur en programmatuur. Als het gaat om technologie hebben ze vaak een voorsprong op zowel ouders als leerkrachten. Die voorsprong verzilveren we. Zo heeft de school superhelpers: leerlingen die helpen, bijvoorbeeld met de wifi-instellingen van de tablets of als iemand vastloopt met Minecraft.

We merken dat het vooral de leerkrachten zijn die stappen moeten zetten, ze moeten over hun angst voor het onbekende heenstappen. We merken dat ze daarna snel ontdekken wat er allemaal mogelijk is, er ontstaan geweldige, spontane ideeën. In het project worden ook ouders nadrukkelijk betrokken. Ze volgen bijvoorbeeld workshops over hoe je je kind kunt helpen met het maken van een werkstuk in Word of met het maken van een presentatie in Powerpoint. Ook krijgen ze informatie over veilig omgaan met media.

Veilig internet

Ook de gevaren van het internet komen dus aan bod. Voorafgaand aan het project hebben ze een contract getekend over hoe ze met elkaar omgaan op sociale media. En ze spelen een online game, waarmee ze het Diploma Veilig Internet kunnen verdienen. Of die kennis beklijft? Een test: leerlingen komen op Skype Katja tegen, een meisje van 9. Ze begint met chatten, wil steeds meer van de leerlingen weten en dan… blijkt achter Katja een vent van 40 te zitten. Wie had het door?

Robin: ‘Ik weet dat het niet altijd goed gaat. Laatst was ik aan het spelen in Moviestar Planet. Het poppetje van mijn vriendin begon heel stomme dingen tegen me te zeggen. Ik snapte er niets van. Eerst werd ik boos, maar toen bleek dat haar account gehackt was. Toen hebben we het maar snel uitgepraat.’

Mijn gekozen waardering € -

Erno Mijland (1966) is publicist. HijŒ schrijft voor verschillende onderwijsbladen, onder andere over toepassing van ict / technologie en didactiek. Daarnaast schreef hij – deels met anderen – meer dan vijftien boeken over onder andere gamen en opvoeden,Œcreatief denken en loopbaan.