Nu hebben we geen comedy meer nodig, met politici als Boris Johnson, Donald Trump, Recep Tayyip Erdogan, Viktor Orbán en Jair Bolsonaro, om er maar een paar te noemen. Of Narendra Modi, Scott Morrison, Rodrigo Duterte, Matteo Salvini en Nicolás Maduro om er nog een paar te noemen. In Nederland staan clowns als Geert Wilders en Thierry Baudet zich ook te verdringen. Op het grijze politieke toneel van de jaren tachtig en negentig zouden deze narcistische populisten allemaal zijn uitgelachen.
Prangend
Vroeger wisten die saaie politici hun electoraat nog koest te houden door flink wat belastinggeld terug te laten vloeien naar gezondheidszorg, onderwijs en veiligheid. Nu zijn er echter steeds minder algemene middelen te besteden. De zorg, het onderwijs, de politie… Iedereen heeft minder. Ook de burger. Vroeger onderhield een schoolmeester zijn hele gezin van een salaris, maar nu is één inkomen amper toereikend. Dat is voer voor politici.
De prangende vraag echter luidt: Waar is al het geld gebleven?
Prangend antwoord: in de zakken van de rijken.
Miljardairs zagen hun vermogens in 2018 met 2,5 miljard dollar groeien. Per dag! Een stijging van 12 procent, heeft Oxfam berekend. De puissant rijken worden alleen maar rijker en de puissant armen worden alleen maar armer. Het vermogen van de 3,8 miljard armsten kelderde in dezelfde periode met 11 procent. De 26 rijksten bezitten evenveel als de armste helft van de mensheid.
Slachtoffers
Terwijl de rijken ons kaalplukken, doet het politieke circus (dat mogen we tegenwoordig letterlijk nemen) zijn uiterste best om de aandacht af te leiden en vlug een andere kant op te wijzen. Kijk daar: de illegalen, Joden, moslims, vrouwen, zwarten, homo’s, immigranten en gelukszoekers komen ons bestelen! Zo worden de slachtoffers van het huidige economische tijdsgewricht en het politieke klimaat neergezet als daders.
Nog een prangende vraag: Waar is het fout gegaan? Waarom was politiek tot het begin van dit millennium nog saai en is het nu een comedy? Welnu: de rijken hebben eindelijk een legale kans gezien de macht te grijpen, zonder geweld of buitensporige corruptie. Trump doet dat persoonlijk. De rest koopt gewoon politieke macht bij lobbykantoren in politieke centra als Brussel en Washington. En direct of indirect financieren ze verkiezingscampagnes om zo de politieke wind bij te sturen.
Kleine groep
In het vorige millennium werkten lobbyisten vooral voor het bedrijfsleven. Bedrijven hebben belang bij een veilige overheid, dus een saaie politiek. Ze hebben echter een hekel aan het betalen van belastingen. De belastingvoordelen die voortkomen uit dat lobbywerk zijn echter niet alleen ten goede gekomen aan de bedrijven, maar vooral aan een kleine groep directeuren, managers en oligarchen. Nu zijn het deze kleptomanen met hun juridische en politieke adviseurs die aan de achterkant van het politieke circus aan de knoppen draaien. En hun vijanden zijn niet alleen de belastingen, maar ook de overheden zelf, die vaak nog de neiging hebben hun miljarden te verkwanselen aan algemene onbenulligheden als gezondheidszorg, onderwijs en veiligheid.
Dus aan die kleine groep rijken hebben we het te danken dat we armer worden, dat minderheden en klaplopers hiervan de schuld krijgen en dat de politiek niet meer zo dodelijk saai is. Welkom in de kleptocratie.
© Marc van der Sterren
Dit opiniestuk verscheen in De Limburger, 27 augusutus 2019
