Nederland heeft een lange traditie in de Tour de France. De eerste keer dat de ronde buiten Frankrijk begon, was in 1954 in het Olympisch Stadion in Amsterdam. Utrecht is komende zomer de zesde Nederlandse stad die dient als Le Grand Départ. Buiten Frankrijk zelf is er geen land die dit vaker voor elkaar kreeg.
Limburg heeft nog nooit die eer gehad, alhoewel deze provincie inmiddels drie keer als etappeplaats heeft gediend: in 1969 in Maastricht en in 1992 en 2006 in Valkenburg. Onbekend is dat de provincie al in 1952 voor de eerste keer aan de Tour-directie vroeg om in de route te worden opgenomen – de eerste Nederlandse poging ooit!
Jan Nolten
Het zal geen toeval zijn geweest dat net in 1952 de eerste ideeën in Limburg ontstonden om contact te leggen met de organisatie van de Tour de France. Jan Nolten uit Geleen (om precies te zijn: uit Elsloo) won dat jaar op 7 juli een Tour-etappe, wat als vanzelfsprekend de lokale wielergemeenschap in hemelse sferen bracht. Heel vooruitziend was een week eerder in het nabijgelegen Heerlen een comité gevormd van – en ik citeer nu het Limburgsch Dagblad van 3 juli 1952 – ‘enige wielerenthousiasten, die vol bewondering zijn over de prestaties van de Nederlandse renners in de Tour de France.' Het comité vroeg alle sportliefhebbers om geld te geven. 'Daarbij wordt niet gedacht aan tientjes maar aan kwartjes en dubbeltjes. Het ligt in de bedoeling om dit geld aan de renners als premie beschikbaar te stellen.’
Na de zege van Nolten werd in Geleen meteen een comité vol notabelen in elkaar getimmerd om een huldiging voor te bereiden. Op 20 juli vond dat feest daadwerkelijk plaats, waarbij Nolten vanaf de Nederlands-Belgische grens tot aan zijn voordeur handen moest schudden. ‘Jan,’ zag de verslaggever van het Limburgsch Dagblad, ‘nog niet gewend aan het millieu van handjes geven stond er heel even beduusd van te kijken, maar nadat hij in een open auto was gearriveerd en aldaar toegesproken werd door de sportieve burgemeester van Elsloo, kwam alweer spoedig de lach op Nolten's gebruinde gelaat. Omhangen met een levensgrote krans nam Nolten weer plaats in de open wagen en terwijl het bronsgroeneikenhout over het parcours galmde reed Nolten zijn ereronde, geestdriftig toegejuicht door duizenden.’
Geleen en Maastricht
Het moet in deze roes zijn geweest dat iemand bedacht om de Tour de France eens over Limburgs grondgebied te laten rijden. Op 13 oktober 1952 maakte het Limburgsch Dagblad bekend dat Geleen daadwerkelijk interesse had getoond om te dienen als etappeplaats. ‘Momenteel worden er ernstige stappen in deze richting ondernomen.’ Hiervan kwam uiteindelijk niets terecht, maar dat neemt niet weg dat Geleen een plek in de geschiedenisboeken verdient als eerste Nederlandse stad die een deel van de Tour de France wilde organiseren.
De Limburgse ambitie was daarmee nog niet gedoofd, want op 4 december 1952 schreef het Vrije Volk dat Maastricht contact had gehad met Parijs. ‘Men heeft ons in het Maastrichtse stadhuis bevestigd, dat de gemeente inderdaad bereid is f 12.000,- in het garantiefonds te storten.’ Tour-directeur Jacques Goddet zou zelfs al een kijkje hebben genomen, aldus het dagblad. ‘Dit zou er op wijzen, dat Goddet in principe wel iets voor Maastricht voelt.’
Er speelde in die tijd inderdaad wat tussen Parijs en Nederland, want in datzelfde jaar had Goddet zitting genomen in het erecomité ter aanbeveling van de Ronde van Nederland. In een begeleidende brief liet hij weten dat hij de bevordering van de wegrensport in Nederland met warmte toejuichte. Er waren dus groeiende contacten tussen de Tour de France en de Nederlandse wielerwereld, waardoor de Limburgse ambitie veelbelovend leek. Het zou wat zijn, want die editie van 1953 moest bovenspeciaal worden vanwege het vijftigjarige bestaan van de Tour de France.
Le Tour de Jan
Het liep allemaal uit op een teleurstelling voor Limburg. ‘De ronde van Frankrijk komt dit jaar wel buitenslands,’ schreef het Nieuwsblad van het Noorden, ‘maar alleen in België. Van Nederland is in het geheel geen sprake.’
Maar toch: dat Limburg al in 1952 de Tour de France probeerde binnen te halen, is de moeite waard om nu in het bidbook op te nemen. Met voor 7 juli 2017, precies 65 jaar na die belangrijke Tour-etappe, een tijdrit langs Geleen, Elsloo en Sittard – precies waar het leven van Nolten zich afspeelde.
En dat noemen we dan Le Tour de Jan.
