Papa’s zijn doodsbang voor pasgeboren baby’s: kleine dingen die niet praten. Omdat niemand ze heeft geleerd wat ze met een baby moeten doen, hebben ze een zetje nodig. De – kinderloze – journalist Rutger Bregman leende deze quote van een Amerikaanse journalist en jonge vader om zijn pleidooi voor een langer betaald vaderschapsverlof kracht bij te zetten. In De Correspondent betoogde hij dat dit zetje moest komen van meer gesubsidieerde dagen vrij. Dat leidt niet alleen tot een cultuuromslag in de werk-zorg verdeling, meent hij, het gaat zelfs een revolutie ontketenen. Beperken veel vaders zich nu tot hutten bouwen en aanwijzingen schreeuwen tijdens een voetbalwedstrijd, na een wekenlang vaderschapsverlof blijven ze hun hele papacarrière lang snottebellen vegen, broeken verschonen en huiswerk overhoren.
Luierstage
GroenLinks en de FNV zeuren al jaren om een langer bevallingsverlof voor vaders: tien gesubsidieerde dagen is hun wens. Minister Asscher kwam hen een klein beetje tegemoet en breidde het vaderschapsverlof onlangs uit met twee extra (onbetaalde) vrije dagen. Sympathiek maar totaal onnodig. Want een vader die graag bij z’n pasgeboren baby wil zijn, kan prima een weekje (of twee) vrij nemen. Wel zo eerlijk ten opzichte van het leger zzp'ers dat Nederland kent en belangrijker: het maakt van vaderschapsverlof een bewuste keuze. Niet voor niets wordt het zestig dagen durende vaderschapsverlof in Duitsland, ingevoerd om het lage kinderaantal van 1,3 op te krikken, een Wickelvolontariat – luierstage genoemd. Driekwart van de vaders neemt de verplichte twee maanden op en gaat daarna weer vrolijk fulltime aan het werk.
Champagne
Een eerlijke werk-zorg verdeling heeft niets te maken met de lengte van het vaderschapsverlof, maar alles met de houding van vrouwen ten opzichte van werk en kinderen. Ik, geboren in de jaren zeventig, ben opgegroeid met een thee-en-koekjes moeder en een fulltime werkende vader. Ook al willen we het zelf niet, het is ons beeld van hoe een gezin is georganiseerd. Onze moeders hadden misschien zelf wel (meer) buitenshuis willen werken en stimuleerden hun dochter(s) daarom een goede opleiding te volgen. Tegelijkertijd is het hun overtuiging dat moeders er voor hun kinderen moet zijn. Die ambivalente houding heeft een enorme invloed op de keuzes mijn generatie.
Champagne
Zelf was ik ooit van plan de taken geheel eerlijk te verdelen, mijn partner en ik zouden na de geboorte van de eerste beiden tachtig procent gaan werken. We hielden het een half jaar vol. Er was een crisis gecombineerd met een promotie en voor ik het wist werkte hij elke maand twee dagen meer dan ik. Tijdelijk, zei ik tegen mezelf. Drie jaar later kwam hij op een avond euforisch thuis. Hij had een prachtaanbod gekregen: nog een stap omhoog, nog meer verantwoordelijkheid, nog meer mensen aansturen. Secundaire arbeidsvoorwaarden: zes keer per jaar een week naar het buitenland en een parttime hoogleraarschap. Ik ontkurkte geen champagne. Hing geen slingers op. Kocht geen taart. Ik voerde wel avondenlang dezelfde discussie:
“Dus je kan wel een dag per week weg van je werk om meneer de hoogleraar te spelen en niet een dag voor je kinderen zorgen?”
"Dat kun je toch niet vergelijken. Moet ik dat dan weigeren?”
“Ja.”
“Dat wil ik niet”
“Dat is dan duidelijk.”
Professor
Vroeger, lees: voor er kinderen kwamen, praatten wij avondenlang over onze dromen. Wensen. Verlangens. Toen zijn grootste ambitie, professor worden, uitkwam, dacht ik alleen maar: daar gaan mijn werkuren. Kon ik van hem vragen zo’n kans te laten lopen? Ik vond van niet. Maar daarmee zag ik mezelf niet als gelijkwaardige onderhandelingspartner. Omdat ik minder verdien. Omdat ik geen leiding geef aan dertig man. Dat mijn man in een sector werkt waar vijf dagen de standaard is en thuiswerken not done, maakt de gesprekken nog lastiger. Daar helpt overigens ook geen wet tegen: in Engeland durft een kwart van de vaders geen gebruik te maken van de twee weken vaderschapsverlof uit angst voor gezichtsverlies bij collega's.
Echtscheiding
Na een jaar onvrede en verwijten maakte ik een paar maanden geleden eindelijk een bewuste keuze. Ik wilde meer werken. En wat bleek? Toen ik heel duidelijk zei wat ik wel wilde in plaats van niet, kon er best wat worden geschoven met uren. Ja, mijn man moest op zijn strepen gaan staan, en het was en is niet makkelijk, maar ik hoop dat hij een voorbeeld kan zijn voor andere mannen in zijn bedrijf. Als je echt wil kan er veel, vertelde een topondernemer me laatst. Zijn prachtcarrière en dito banksaldo hadden geresulteerd in een echtscheiding. Hij die altijd had gedacht dat minder uren werken niet mogelijk was, had nu zijn werktijden zo georganiseerd dat hij zijn kinderen in ieder geval twee keer per week van school kon halen. Uiteindelijk bleek het dus vooral een kwestie van willen. En kiezen.
Beschuiten
Vrouwen gaan niet meer werken als mannen langer beschuitjes smeren. Vrouwen gaan meer werken als ze zichzelf en hun baan belangrijk genoeg vinden. Als ze eisen stellen aan hun partner. Het huishouden en de kinderen aan een ander over kunnen laten (ja, ook als dat betekent dat Sofietje een pimpelpaarse broek met een oranje shirt draagt, de was niet is gedaan en de courgettes in de pasta niet biologisch-dynamisch zijn geteeld). Niet de overheid, maar vrouwen moeten mannen een zetje geven. Dat komt niet alleen je carrière ten goede, maar ook je kwaliteiten als huttenbouwer.
