In de bus en op verschillende tafels in de stadsBIEB van Rosmalen staan allerlei apparaten opgesteld. Het is woensdagmiddag, de MakersBuzz wordt voor het eerst gepresenteerd aan het publiek. Vooral kinderen kijken hun ogen uit. Ze laten hun naam laseren op een bierviltje of een tekening printen op een stickervel. ‘Ik vind de 3D-printer het leukst’, vertel Jelle uit groep 7 van basisschool ‘t Ven. Geïnteresseerd kijkt hij toe hoe de printer in dunne laagjes een sleutelhangertje opbouwt. ‘Je kunt er heel precies dingen mee maken. Ziet er echt perfect uit. Ik kan in Minecraft wel van alles bedenken, maar dat kun je niet vastpakken.'
Een 3D-printer op school, dat ziet klasgenoot Tom wel zitten. ‘Je moet altijd eerst iets ontwerpen en daar kun je je ruimtelijk inzicht mee oefenen. Je zou je eigen Madurodam kunnen namaken, met bijvoorbeeld zo’n Amsterdams grachtenhuisje. We krijgen nu maar twee keer per jaar techniekles. Dan komen onze ouders helpen, want de juf vindt er niks aan.’
‘Maker movement’
Vroeger haalden kinderen nog wel eens een radio uit elkaar. Het leverde waardevolle kennis op over hoe zo’n apparaat werkt en wat er allemaal in zit: een transistor, een luidspreker, een potmeter. Een hedendaagse smartphone bewaart haar technische geheimen in micro-elektronica, verpakt in stevig kunststof. Ja, je kunt een video maken op de computer of zelfs een virtueel kasteel bouwen, maar wat je ook maakt: je kunt het niet zomaar aanraken. Een groeiende groep liefhebbers – de zogenaamde ‘Maker Movement’ – wil het fabriceren van en knutselen aan dingen weer een prominente plek geven. Maar dan met eigentijdse technologie, zoals de 3D-printer. ‘We zien een rol voor bibliotheken, als verzamelplek van kennis, om deze ontwikkeling een stimulans te geven’, zegt Angeliek van der Zanden, senior adviseur educatie van Cubiss, de organisatie die de MakersBuzz beheert. ‘Bibliotheken kunnen de bus voor een dag of een dagdeel op locatie laten komen, waar bezoekers vervolgens kennis kunnen maken met de apparatuur, ermee spelen en experimenteren.’
Piano spelen op bananen
Kun je piano spelen op bananen? Jazeker, dat kan. Je gebruikt hiervoor bijvoorbeeld de Makey Makey, een van de apparaten die in de bibliotheek gedemonstreerd worden. Het gaat om een printplaatje dat je via de USB-poort koppelt je aan je computer. Met gekleurde kabeltjes verbind je de bananen aan de verschillende ingangen op het plaatje. Vervolgens geef je in een programma aan welke actie de computer moet uitvoeren als een banaan wordt aangeraakt. Een pianoklank weergeven bijvoorbeeld. Het werkt allemaal via geleiding. Om de Makey Makey te bedienen raak je niet alleen de banaan aan, maar houd je tegelijkertijd een stekkertje tussen je vingers. Zo vorm je een circuit, waar stroom doorheen kan.
Maakindustrie
Hans Derks, directeur van de Bibliotheek Den Bosch, ziet in de bus een mogelijkheid om meer kinderen te interesseren voor technologie. ‘Ooit was Brabant groot in de maakindustrie. Toen die verdween, verslapte de aandacht voor technologie en het maken. Dat je technologie leuk vindt, zette je niet op je Facebook-profiel. Je wilde niet voor nerd doorgaan. Maar de aandacht voor hoogwaardige maakindustrie komt terug.’ Gedeputeerde Brigite van Haaften van de Provincie Brabant voegt er aan toe: ‘Dit laat ook zien hoe je creatief denken kunt stimuleren. En dat leren ook leuk kan zijn om te doen.’ En over de rol van de bibliotheek: ‘Kennis kunnen we ondertussen overal halen, maar wat je ermee kunt doen is een ander verhaal. Dan heb je het over mediawijsheid. Daar komen we verder mee.’
Fablab
‘Wat mij betreft is dit nog maar een begin, de pioniersfase’, vertelt Van der Zanden. ‘We gaan gewoon aan de slag. Waar mogelijk zullen we inspelen op de vragen en wensen van de gebruikers. We willen straks ook naar de scholen. Daarvoor moeten we nog wel goede programma’s ontwikkelen. Als het gaat om technologie en techniek, mag het onderwijs zich langzamerhand wel eens achter de oren mogen krabben. Scholen moeten toch de aansluiting blijven houden met dit soort ontwikkelingen én met de belangstelling van kinderen. Een ideaal? In elke bibliotheek een fablab, een plek waar mensen samen ervaring kunnen opdoen met eigentijdse technologieën, met het ontwerpen en realiseren van producten en het bedenken van nieuwe toepassingsmogelijkheden.’
Bekijk de korte video-impressie van de bijeenkomst in Rosmalen.
Klik voor meer onderwijsverhalen van Erno Mijland in Blendle/Cafeyn.
