Manu Delago: met een handpan tegen ontbossing

De hang of handpan, een in metaal gegoten schaalmodel van een vliegende schotel, of dichter bij huis het Evoluon in Eindhoven, lijkt alom aanwezig. Je komt het instrument, een afgeleide van de steeldrum uit Trinidad en Tobago, overal tegen: op straat, in de yogastudio, de concertzaal, in de Italiaanse televisieserie La Porta Rossa en bij concerten van de IJslandse Björk.

Er wordt wel beweerd dat om een handpan te bespelen een muzikale achtergrond niet echt nodig is. Het instrument wordt intuïtief benaderd en het resultaat klinkt al gauw goed. Deze opvatting klopt voor mensen die snel tevreden zijn, hetzij als klankopwekker, hetzij als luisteraar. De wereldberoemde handpan speler, percussionist en componist Manu Delago hoort echter niet tot deze categorieën. De Oostenrijkse, in Londen woonachtige musicus, die eerder samenwerkte met Björk, Ólafur Arnalds en Anoushka Shankar, tilt de handpan ver uit boven de meditatieve klankschaalwolken waarmee het instrument vaak wordt geassocieerd.

Met Environ Me besloot Manu Delago een album te maken met de geluiden van het milieu dat ons omringt erin verwerkt. Environ Me is een audiovisuele reis, de twaalf songs worden geïllustreerd met een verzameling creatief gemaakte films. Elke track op het album bevat zijn eigen geïnspireerde en individuele concept. Dat varieert van vuur en water tot door de mens gemaakte voorwerpen als metalen tandwielen en (los scheurend) klittenband. Naast de handpan, en soms meer dan een, zet Delago zijn virtuoze percussieve talenten in en maakt hij gebruik van elektronische manipulatie en veldopnamen van een reeks natuurlijke bronnen.

De opener Interference staat symbool voor de alom aanwezige aantasting van de planeet door de mens. Manu Delago voert als visuele en sonische voorbeelden van dit handelen een elektriciteitsmast en daarnaast het metalen raamwerk van een bergsleeplift op, constructies die vaak daar staan waar we eigenlijk pure natuur verwachten. Het nummer begint traditioneel, met golvende handpan klankkleuren, maar accelereert vervolgens naar een explosie van elektronica, drums en metallic geluiden afkomstig van het metalen frame.

De genoemde klittenband speelt een verrassend percussieve rol in het swingende Curveball of Velcro Ball Game, naar het balspel met die naam. In Liquid Hands gebruikt de componist water als instrument in een muzikaal samenspel tussen natuur en mens. De bijbehorende video eindigt met een ‘instrumentale’ choreografie door vier percussionisten in/op een in het ijs gehakt wak in een bevroren meer. Emberplay en Acoustic Aviation laten de handpan in een meer sfeervolle stemming horen, terwijl Autoshred juist weer industrieel spektakel is van de soort die de vroegere Einstürzende Neubauten in herinnering roept.

Prijsnummer op Environ Me is Trees For The Wood. De indrukwekkende video bij het nummer toont een groep van twintig contrabassen, elk geplaatst op een boomstronk in een gekapt bos, met de spelers erachter. De strijkstokken zetten zich in beweging. Er klinkt een kettingzaagachtige intro, bomen worden sonisch omgehakt. Maar dan verandert het beeld en neemt Manu Delago met twee handpannen en gezeten voor een hoge stapel boshout de leiding. Zijn bezwerende handpan patronen versmelten met de zoemende contrabassen, de natuur mag weer ademen.

Alle betrokken musici stemden ermee in af te zien van een vergoeding voor hun medewerking aan het project en in plaats daarvan bomen te planten. Deze jonge iepenbomen slaan CO2 op en beschermen het landschap tegen stormen en erosies naarmate ze groter worden, en beschermen zo de omliggende naaldbossen die lijden onder de wereldwijde opwarming van de aarde.

Manu Delago – Environ Me
One Little Independent / Konkurrent
Fotografie © Simon Rainer

Manu Delago treedt 27 november op in het Paard Van Troje in Den Haag en 28 november in het Bimhuis in Amsterdam.

Mijn gekozen waardering € -

Ex-muziekjournalist. Ruilde in de jaren 90 redactiestoel muziekblad OOR in voor een hangmat in de Amazone, Dancin' Fool.