Hij is gekleed in lichtblauw, zij in het roze. Hij op nette zwarte gympen, zij met een grijze tas met daarop het merkteken van Karl Lagerfeld. Hand in hand zwieren ze door de gangen van het gerechtsgebouw in Den Bosch. Het lijkt alsof de wittebroodsweken van een pas getrouwd stel worden gevierd. Toch begint hier straks de inhoudelijke behandeling van een van de grootste politiecorruptiezaken van de laatste jaren. Met de man als hoofdverdachte.
Lekken
De voormalige journalistiekstudent en politieman wordt ervan beschuldigd zo’n 28.000 keer de politiesystemen te hebben geraadpleegd, op zoek naar gegevens die hij later aan het criminele milieu zou verkopen, voor heel veel geld. Het Openbaar Ministerie heeft de inkomsten die hij hieruit ontving becijferd op zo’n 800.000 euro. M. ontkent dit tot op de dag van vandaag.
Toch werd hij in september 2015 door zijn eigen collega’s betrapt op het leveren van informatie uit het systeem. Dat gebeurde, omdat de politie twee van haar mensen als undercovers contact liet leggen met de politiemol, en zijn toenmalige, vorige vriendin. Ook afkomstig uit de Oekraïne.
Duur hotel
De politiemol kon het zich in september 2015 kennelijk veroorloven om met Jelena voor tien dagen op vakantie te gaan naar de Antillen, en daar te overnachten in een sjiek hotel.
Wat hij niet wist, is dat in hetzelfde vliegtuig twee agenten van de Nationale Politie meereisden, en een begeleider. Agent A3896 en agent A3870 hadden de opdracht tijdens de reis contact te maken met Mark en Jelena, en hen zoveel mogelijk uit te horen over het mogelijk delen van politie-informatie.
In mei van dat jaar was men zich bij de politie een bult geschrokken, toen er bij invallen in het kader van een ander opsporingsonderzoek gegevens opdoken, die rechtstreeks afkomstig bleken uit Blue View, het computersysteem van de politie waar data over criminelen in wordt bijgehouden. Het dienstnummer dat erbij stond, hoorde bij politieman Mark M. Uit verder onderzoek door de Rijksrecherche bleek dat deze agent wel erg veel gegevens opvroeg over criminelen, waar hij in zijn dagelijkse werk niets mee te maken had. Een aantal van deze mensen wist op wonderbaarlijke wijze plotseling ook aanhouding te ontlopen. De door een politiemol gewaarschuwde mensen leken voor twee te tellen.
Spel
Op Curaçao raken Mark M. en Jelena al snel in contact met een ander stel, met de achternaam Jacobs. Het zijn de twee undercoveragenten. Ze spelen hun spel kennelijk goed, want de vier gaan een aantal keren met elkaar op stap. Mark gelooft het verhaal van de mannelijke agent. Hij vertelt dat hij een Zuid-Afrikaanse diamanthandelaar is. De politiemol is onder de indruk, ook omdat het stel in de luxe Koningssuite van het hotel verblijft. M. doet zich daarom beter voor dan hij is. Hij vertelt dat hij een belangrijke functie heeft als ICT’er bij de politie. Hij doet dit, omdat hij op zoek is naar een investeerder voor een op te zetten handel in zogenaamde ‘black phones’, mobiele PGP-telefoons met encryptie, waarmee versleuteld kan worden gebeld. Het zijn telefoons die vooral in het criminele milieu erg populair zijn. ‘Het was duidelijk dat hij geld had’, vertelt Mark M. de rechter in Den Bosch. ‘Ik wilde daarom gesprekspartner met hem blijven, en besloot mezelf als persoon een beetje op te schalen.’
Mark M. is onder de indruk van het verhaal van de politie-infiltrant
Ondertussen praat de vrouwelijke undercoveragent bij met M.’s vriendin. Jelena vertelt dat ze het leuk zou vinden om op de Antillen te zwemmen met dolfijnen, een plaatselijke attractie, maar dat dit wel erg kostbaar is. Kennelijk heeft het stel op dit moment niet zoveel geld. Agent A3970 deelt dit met haar zogenaamde man, die nu weet hoe hij Mark M. kan bewerken.
De mannelijke infiltrant laat merken dat hij geïnteresseerd is in de onderneming die M. wil beginnen. Ook wil hij wel een aantal telefoons waarin M. handelt kopen, 56 stuks, om precies te zijn. Tegelijkertijd is hij benieuwd of hij geregistreerd staat bij de politie. Is het voor hem misschien zelfs beter uit dat land weg te blijven? En andersom: is het voor Mark M. niet interessant om wat meer te weten te komen over zijn nieuwe zakenpartner, door informatie over hem uit de computer te toveren. Het mes snijdt zo aan twee kanten. Toch? Diamanthandelaar Jacobs laat zien dat hij het serieus meent. Hij biedt Mark 400 euro aan, waarmee de politieman zijn vrouw een dolfijnenduik kan aanbieden. Hij houdt hem een foto voor van de attractie, om hem hiertoe te verleiden.
Met de 400 euro van de infiltrant kan Mark M. zijn vrouw een dolfijnenduik aanbieden
Maar Mark M. hapt niet. Niet meteen, in ieder geval. Hij laat weten dat de politie in dit soort zaken ‘integer’ moet zijn. Hij kán het ook niet laten weten, vertelt hij, omdat hij ‘goed wordt gecontroleerd.’ De politie-informanten laten hun meerderen weten dat de bewijsvoering tegen M. nog weleens lastiger kan worden dan gedacht.
Na wat meer aandringen, vraagt M. aan de infiltrant om zijn naam en geboortedatum op te schrijven, dan ‘kijkt hij wel wat hij kan doen’. Daarop zegt ‘Jacobs’: ‘Okay, dan zie ik dat wel als een investering in de toekomst.’
De twee stellen hebben nog een aantal gezellige avonden met elkaar, en gaan zelfs met elkaar uit eten. Daarbij wordt wel gevraagd of Mark M. wil rijden, nadat ze allemaal wat glaasjes hebben gedronken. De politieambtenaren, die ook een slok op hebben, mogen de wet natuurlijk niet overtreden.
Belofte
Eind september 2015 is M. weer terug in Nederland. Hij bezoekt de Mediamarkt in Son en Breugel, en koopt daar een USB-stick. Hij realiseert zich namelijk dat hij op zijn vakantiebestemming aan zijn nieuwe zakenrelatie een belofte heeft gedaan, waar hij niet meer onderuit kan. Hij doet die middag een bevraging in het systeem Blue View, over de man die hij op het vakantie-eiland ontmoette. In de database verschijnt een verdenking tegen de infiltrant. In het systeem is namelijk een nep-verdenking tegen ‘Jacobs’ gezet door de politie. Dit om de dekmantel van de agenten zo geloofwaardig te laten zijn.
Later die dag heeft Mark M. een afspraak met zijn mogelijke investeerder. De politieman waar hij gezellige tijden mee heeft doorgebracht op zijn vakantie, maar die er al die tijd op uit was om hem te ontmaskeren. M. heeft met ‘Jacobs’ afgesproken, die hem op komt pikken met een glanzende Jaguar. Alles om indruk te blijven maken op de vermeende makelaar in criminele informatie. Hij vraagt M. of hij misschien een stukje in de auto wil rijden, maar de politieman weigert dat.
In de auto komt Jacobs weer op de proppen met een tas met daarin de eerder aangeboden 400 euro. Maar weer weigert M. het geld aan te nemen. Hij zegt dat het ‘tegen zijn principes’ is. Maar als M. dan wel over de brug komt met de USB-stick, is het pleit toch beslecht. De vermeende politiemol wordt op 28 september gearresteerd op verdenking van het schenden van zijn ambtseed, corruptie, witwassen en de handel in valse paspoorten. De ‘rotste appel sinds tijden’, zoals de hoogste politiecommissaris hem later noemt, is eindelijk onschadelijk gemaakt. Nu moet nog blijken hoeveel schade M. heeft aangericht aan onderzoeken naar de georganiseerde misdaad in het land. Naar in ieder geval drie omvangrijke onderzoeken blijkt hij namelijk gericht gezocht te hebben met zijn abonnement in het politiesysteem ‘Blue View’.
Rol
In de rechtbank in Den Bosch laat M. zich anderhalf jaar bepaalt niet onbetuigd. Het lijkt alsof M. rol die hij speelt in het strafproces machtig interessant vindt. Hij is praatgraag. Wil graag toelichten hoe zijn politieloopbaan spaak liep, toen hij vanwege zijn connecties in de Oekraïne geen verklaring van geen bezwaar kreeg voor het uitoefenen van zijn baan als agent. Toen werd duidelijk dat dit voor altijd in de weg van zijn carrière bij de politie zou blijven staan, en ging hij op zoek naar andere inkomstenbronnen. De handel in smartphones leek een goed alternatief.
Hij beroept zich alleen op zijn zwijgrecht, als de voorzitter van de rechtbank hem vraagt naar de specifieke bevragingen naar criminelen die hij heeft gedaan. Kennelijk wil hij daar zijn handen niet aan branden. Desondanks wordt duidelijk wat de connectie van M. met de misdaad kan zijn geweest. Een observatieteam heeft gezien hoe hij van auto is gewisseld, op weg naar een afspraak met de drie mannen, die hier nu ook in de rechtbank zitten. Zij worden ervan verdacht informatie te hebben gekocht die op -alweer- een USB-stick stond die op hun computer is bekeken. Het is het huis van verdachte S. in Veldhoven met een geheime bergplaats, waar politiedossiers zijn gevonden en maar liefst 235.000 euro in cash. Op de documenten staan de vingerafdrukken van Mark M. De verdachte deed zelfs een zogenaamde ‘bevraging’ in het systeem, naar een adres dat nog geen enkele dossier voorkwam. Later werden daar de resten van een hennepkwekerij gevonden. De eigenaar van die plantage: Marks ‘oom René’.
Extreem uitgelokt
Over de undercoveractie op de Antillen is Mark M. ook glashelder. Daar werd ‘ongeoorloofde druk’ op hem uitgeoefend, het was ‘de meest extreme vorm van uitlokking’. En M. stelt dat hij hier alleen zijn ambtseed heeft overtreden, en niet corrupt bleek. Hij had tenslotte geen geld aangenomen voor de informatie.
De ex-vriendin van Mark M. heeft nooit haar momenten gekregen met de dolfijnen van Curaçao. Maar de politiemol is alweer verwikkeld in een nieuwe affaire. Zijn huidige Oost-Europese vriendin komt nu wekelijks over om haar Hollandse geliefde te kunnen zien. Zij zal nog tot januari 2018 moeten wachten, op het oordeel dat de rechter over haar verdachte Nederlandse partner zal vellen.
