Moeders voor de toekomst: steeds meer jonge vrouwen kiezen voor duurzaamheid…

Klimaatverandering raakt ons allemaal. We moeten verduurzamen en dat kan op allerlei manieren. Bijvoorbeeld door je eigen groenten te verbouwen, minder spullen te kopen en je afval te reduceren. Drie jonge moeders vertellen hoe zij hun huishouden verduurzamen.

Anissa Mdaghri (32, eigenaar cateringbedrijf) woont samen met Brent (39) en is moeder van Sammie (2). Anissa verliet de randstad om dichter bij de natuur te wonen.

‘Ik ben opgevoed met antroposofische invloeden en mijn ouders hebben een moestuin. Puur en natuurlijk leven heb ik van huis uit meegekregen. Ik vind het grappig om te zien dat eco en duurzaam nu ineens hip en populair is. Wat ik jammer vind, is dat in de commercie de indruk gewekt wordt dat je met een eco wollen truitje de wereld redt, terwijl zo’n truitje níét kopen natuurlijk het allerduurzaamst is.

We komen uit de stad en houden ook van de stad. Maar nu hebben we op een half uur fietsen van ons huis een stukje land op de Hof van Wezel, een vrijplaats voor creativiteit en biodiversiteit. Er is geen elektriciteit en geen stromend water. We hebben er een pipowagenen en een grote tuin waar ik groenten en fruit ga verbouwen.

Ik koop heel weinig spullen. Ook voor Sammie koop ik bijna nooit iets nieuws. Mijn moeder koopt af en toe speelgoed voor hem bij de kringloop en voor zijn verjaardag hebben we Grimms houten speelgoed gevraagd, dat gaat een lifetime mee. Zuinig leven voelt voor mij heel normaal.

Toen we van Amsterdam naar Nijmegen verhuisden, hebben we Sammie gevraagd zijn spulletjes te scheiden en alleen mee te nemen wat hij veel gebruikt. Ik merk dat kinderen niet veel nodig hebben in de natuur. Op ons landje kan Sammie heerlijk ontdekken en ravotten. Hij is uren in de weer met een paar stokjes…

Ik heb lang borstvoeding gegeven. Ik vond dat vooral handig, dat het ook duurzaam was, was mooi meegenomen. Ik ben absoluut niet strikt met regels. Ik leg mezelf niks op. Vroeger at ik vegetarisch en ook een tijdje veganistisch. Maar tijdens mijn zwangerschap had ik enorm trek in vlees en daar heb ik aan toegegeven. Als ik ongesteld ben, heb ik er ook behoefte aan. We kopen goed vlees bij een bioboer en het speelt een bijrol in mijn keuken. Het idee dat je geen volwaardige maaltijd kunt maken zonder vlees, is natuurlijk onzin.

Gaandeweg leer ik steeds meer over duurzaamheid. Dat je het best lokaal eten kunt eten van het seizoen bijvoorbeeld. Dus geen mango’s uit Zuid-Amerika of aardbeien in de winter. Ik vind het belangrijk dat Sammie meekrijgt dat dat niet klopt. En als het er dan wél is, geniet hij er extra van!’

Anissa kookt ayurvedisch.
Meer info op Instagram anissamdaghri 

Eva van den Hove (38) is freelance kunstdocent, getrouwd met Michel (39) en moeder van Nora (6) en Otte (5). Eva is geïnspireerd door de zero-waste levensstijl en probeert zo min mogelijk afval te genereren.

‘Ik ben milieubewust opgevoed, maar het echte afval-verminderen is iets van de laatste jaren. Het begon toen de kinderen geboren werden. Een vriendin gebruikte wasbare luiers en ik zag dat het heel eenvoudig was. Ze zijn makkelijk in gebruik, zien er leuk uit, bevatten geen chemische producten én – het belangrijkst – je laat geen vuilniszakken vol luiers in de wereld achter! Een fijne bijkomstigheid is dat het onder de streep ook nog goedkoper is dan wegwerpluiers.

Mijn man en ik zijn allebei bewust bezig met duurzaamheid. We kopen zoveel mogelijk tweedehands en gooien nooit zomaar iets weg. We proberen alles nog een keer te gebruiken, geven het door of verkopen het. Als er op school iets wordt georganiseerd met wegwerp bordjes en bekers, dan kaart ik dat aan. Het gaat om bewustzijn vergroten. Onze kinderen weten niet beter. Ze roepen vaak zelf al: ‘Daar kunnen we nog iets van knutselen!’

Groenten krijgen we in een krat van de boer zonder verpakkingen. In de supermarkt is het lastiger. Bijna alles is driedubbel verpakt. Mijn kinderen willen graag pakjes drinken, maar ‘dat mogen wij niet’, zeggen ze dan. Inderdaad, wij hebben een leuke dopper met limo! Dat we niet meedoen aan winkelacties met gratis knuffels of speelgoed, is moeilijker uit te leggen. Maar ik doe het toch, het hoort erbij.

Wij eten geen vlees, maar wel veel vleesvervangers in plastic. Niet ideaal maar toch de betere keus. Ik heb het uitgezocht en de voetafdruk van nepvlees in plastic is nog altijd kleiner dan van vlees zonder plastic. Zelf vleesvervangers maken is natuurlijk het best, maar dat is me nog niet goed gelukt…

Op facebook zit ik in allerlei zero-waste groepen, daar worden veel tips uitgewisseld. Dat je een broodzak mee kunt nemen naar de bakker bijvoorbeeld, en tasjes naar de markt. Verder koop ik mijn boodschappen bij Pieter Pot, waar je alles thuisgebracht krijgt in glazen potten. Ook heb ik laatst een paar kilo havermout gekocht in een grote emmer bij Potjes en Deksels, een nieuw initiatief waarbij je je eigen bakjes kunt vullen in een soort SRV-bus.

Het risico van bewust afval-verminderen is dat je een beetje doorslaat. Ik zag laatst een post van iemand die vroeg naar een duurzaam alternatief voor duplo. Maar de duurzaamste duplo is natuurlijk gewoon tweedehands! Zelf heb ik er ook wel last van. Ik voel me heel schuldig als ik boodschappen doe en mijn zakken ben vergeten…’

Marthje Nieuwenhuijs (40) is muziekdocent en musicus en getrouwd met Carlos (58). Ze is moeder van Tout (3) en Baltazar Vasco (1). Marthje verbouwt haar eigen groente en koopt zo veel mogelijk tweedehands.

‘We wonen in een dorp en hebben twee landjes op een moestuinencomplex, vijf minuten fietsen van ons huis. We verbouwen van alles: mais, pompoen, courgette, bonen, erwten, knoflook, boerenkool… Ruim een derde van ons eten komt uit de tuin. Ik ga er elke dag heen, meestal met de kinderen. Baltazar Vasco is nog te klein om te helpen, die scharrelt lekker rond. Tout doet al aardig mee met zaaien, watergeven en oogsten. Zo leert ze spelenderwijs waar haar eten vandaan komt.

Duurzaamheid is zowel belangrijk als vanzelfsprekend voor mij. Ik koop zo veel mogelijk tweedehands, spullen en kleding, ook voor de kinderen. Ik heb nooit veel gehad met nieuwkoop. Spullen met een verleden hebben karakter, helemaal als je weet waar het vandaan komt. Zo heb ik bijvoorbeeld de gordijnen van mijn ene oma en een theelepeltje van mijn andere. Iedere keer als naar die spullen kijk, denk ik aan mijn oma’s. Dat vind ik heel tof! Verder proberen we zoveel mogelijk te hergebruiken. Voor we iets weggooien, kijken we altijd eerst of we het een tweede leven kunnen geven.

Ik heb moeite met de consumptiemaatschappij. Met de feestdagen bijvoorbeeld, liggen de winkels vol met spullen die we niet nodig hebben en amper of niets te maken hebben met de inhoud. Het gaat om hebben en méér en het is nooit genoeg… Als ik iets nodig heb, ga ik naar de winkel, koop dat en verder niks. Ik ben niet gevoelig voor reclame of aanbiedingen. Het werkt op mij eerder averechts. Wij maken sowieso ons eten zelf en kopen niks voorgebakken. Dat is gezonder en het scheelt afval. Tout vind zoetigheid in de supermarkt wel interessant. Maar als ze koekjes wil, dan maken we die gewoon zelf. Veel lekkerder, gezonder en gezelliger!

Voor Nederlandse omstandigheden wonen wij aardig dicht bij de natuur. Over een paar jaar willen we naar Afrika verhuizen en daar op een manier leven die hier niet zou kunnen; hier kunnen we bijvoorbeeld geen dieren houden. Mijn man is als kind gevlucht uit Angola, waar hij opgegroeid is op een boerderij. Het plan is om daar een woonwerk landbouwbedrijf op te zetten en volledig zelfvoorzienend te zijn. Ik volg een jaaropleiding Permacultuur, een duurzame en natuur-inclusieve manier van landbouw zonder kunstmest en pesticides. Carlos gaat een opleiding landbouw en natuurbeheer volgen. Onze kennis willen we daar graag delen met de lokale bevolking. Super idealistisch! We zien het als een kans en opdracht om daar iets prachtigs te gaan opbouwen.’

Meer info over Permacultuur vind je hier.

Mijn gekozen waardering € -

De artikelen van Anne verschenen eerder in tijdschriften en kranten waaronder Fabulous Mama, Viva, Margriet, Linda en NRC Next. Anne is cultureel antropoloog en eigenaar van Uitgeverij 11