Moeten we het hebben over Bill Cosby? Ja, dat moet. Het is Dr Jekyll & Mr Hyde!

Een vierluik over de op- en neergang van de geliefdste zwarte man van Amerika. Vier uur over Bill Cosby: Moet dat nou?, dacht ik bij het zien van de aankondiging.

Amerikanen zijn goed in lange gedetailleerde, maar soms ook zichzelf herhalende documentaires. Echter na deze gezien te hebben zeg ik: “Ja, dat moet!”

We zien een reconstructie van ’s mans carrière en zijn voortrekkersrol voor de zwarte gemeenschap. Cosby blijkt een meester-narcist, omdat hij decennialang iedereen laat geloven in zijn ‘lieve, brave grappige zwarte man-imago’, terwijl hij ondertussen een van de grootste seksuele roofdieren is die er op 2 benen rondloopt. Vergelijkbaar met de Britse Jimmy Savile, die helaas al was overleden toen zijn verschrikkelijkheden volledig aan het licht kwamen.

Emancipatoir

Zoals bij narcisten gebruikelijk is, draaide het ook bij Bill Cosby louter om Bill Cosby. Acteur, komiek, filantroop, scriptschrijver, reclameman in beeld, TV-producent en vooral TV-ster. Hij was de eerste zwarte standup-comedian en de eerste zwarte met een naar zichzelf genoemde TV-show. De gunfactor trok hij stevig naar zich toe en die werd almaar sterker. Omdat hij zich inzette voor de burgerrechtenbeweging en daar persoonlijk ook flink voor ‘uit de tas ging’.

Meer succes, meer vernieling

En terwijl hij steeds beroemder wordt, zeker met zijn internationaal verkochte ‘Cosby Show’, trekt hij een almaar dieper spoor van vernieling achter zich aan: namelijk gedrogeerde en verkrachte vrouwen. Rape, rape, rape! Daarbij hanteert hij telkens dezelfde listige methode. De helft van het jaar staat hij in Las Vegas op het podium. Het is daar gebruikelijk dat je dan in een hotel woont. En zo creëerde hij daar letterlijk en figuurlijk ruimte om zijn donkerste gang te gaan. Vrouw wordt uitgenodigd met de belofte van een rol of een baan, wordt bij het eerste drankje reeds verdoofd met propofol en later methaqualone en wordt eenmaal buiten westen verkracht door Mr Cosby himself. ‘This is the real Cosby show’. Wrang, maar waar. Hetzelfde ‘presteerde’ hij soms avond aan avond in zijn eigen stad Philadelphia.

Schaamte, schuld, angst

Eenmaal bij bewustzijn worden de slachtoffers door een chauffeur naar huis gebracht, maar het komt ook voor dat de vrouwen wakker worden in een hotelbed, waar een ‘vrolijke’ Bill hen verzekert dat er niks ongepasts is gebeurd, terwijl de vrouwen toch echt wel wat anders voelen, naast een bonkend hoofd van de pillen die in hun drankjes verstopt zaten. Schaamte, schuldgevoel en angst zorgen er voor dat zij hun mond houden. Een bekend patroon, zo weten we inmiddels door de onthullingen in de omvangrijke seksueel misbruikzaken Weinstein en Epstein.

Honderden slachtoffers

Volgens de forensisch psychiater die in de documentaire aan het woord komt, moeten er honderden slachtoffers zijn. Cosby de filantroop en betrouwbare vaderfiguur die in de Cosby Show het ideale zwarte gezinnetje bestierde en een praktijk aan huis had als de charmante gynaecoloog Cliff Huxtable. Een detail waar we nu misselijk van worden, maar het waren de jaren ’80. De Afro-Amerikanen beschermden ‘Dr Jekyll’, omdat men niet kon geloven dat de man in de gezellige trui ’s avonds veranderde in Mr Hyde. Overdag droeg hij de boodschap uit dat zwarte mannen dienden te stoppen met hun bestaan als seksmaniakken die de ene na de andere vrouw zwanger maakten en daarna weer vrolijk doorgingen naar de volgende. Mannen kortom die vrouwen en kinderen lieten stikken. Daardoor hadden de zwarten ook zo’n slechte naam, legde Cosby fijntjes uit.

Drogeren in bed, grappig?

De eerste scheuren kwamen met de toch wel heel vele geruchten over verkrachte vrouwen en doordat hij als oudere man steeds vaker begon te praten als een wel erg foute republikein. En zo veranderde het ideale zwarte mannelijke rolmodel langzaam, maar zeker in een blamage voor de zwarte gemeenschap. Archiefbeelden in de docuserie werpen terugkijkend een nieuw licht op deze ‘principiële held’ en op zijn invloed. Schokkend is anno nu het fragment waar hij als ‘komiek’ vertelt hoe je vrouwen het beste in je bed kunt krijgen als man, namelijk door ze te drogeren. De zaal ligt dubbel om deze ‘goeie grap’. Aiai.

Aflevering 1

In de jaren ’60 wordt het stand-up comedy werk van Bill Cosby gewaardeerd. Hij doorbreekt barrières voor zwarte artiesten en neemt deel aan de nationale beweging voor seksuele bevrijding en burgerrechten.

Aflevering 2

In de jaren ’70 ontpopt Bill Cosby zich tot opvoeder en morele autoriteit op het televisiescherm. Hij vertelt kinderen overdag dat ze ‘nee’ moeten zeggen tegen drugs en ’s avonds stopt hij drugs in drankjes van door hem uitgekozen jonge vrouwen. Cosby bewijst dat hij meedogenloos is. Zijn ambitie brengt hem op een nieuw niveau van bekendheid met de stand-up special ‘Himself’ uit 1983.

Aflevering 3

Gedurende de jaren ’80 en ’90 heeft Cosby als ‘Dr Huxtable’ in ‘The Cosby Show’ de bewondering van de kijker voor zijn personage omgezet in nog meer genegenheid voor zijn (narcistische) zelf. Zijn groei binnen de entertainmentindustrie en zijn rijkdom wendt hij aan voor de vele misdrijven en tevens om deze te verdoezelen. Als de geliefde sitcom ten einde loopt, transformeert Cosby’s personage van Amerika’s vader naar Amerika’s boze opa aan het begin van de nieuwe eeuw.

Aflevering 4

Bill Cosby stelde zich jaren boven iedereen en valt nu keihard van zijn voetstuk. Comedian Hannibal Buress noemt Cosby een verkrachter, slachtoffers spreken zich eindelijk uit. Het is een sneeuwbaleffect. Nadat de eerste vrouwen zich over hun schaamte heen zetten, volgen er meer. De tijd is er rijp voor, we zijn onderweg naar #MeToo.

Besmette mannen

Het debat over de grotere problemen die door het verhaal van Cosby worden onthuld kan beginnen. Er komen 2 processen, een veroordeling, opsluiting, hoger beroep en, in 2021, een vernietigd vonnis. Nu is het tijd voor een debat over hoe we moeten omgaan met de kunst van dit soort ‘besmette mannen’. Kijken we nog naar de films van Miramax (Weinstein), luisteren we nog naar Michael Jackson en mogen we nog lachen om oude filmpjes van Bill Cosby? U mag het zeggen!

‘We Need to Talk About Cosby’ is gemaakt voor SHOWTIME en geregisseerd door W. Kamau Bell. Nu o.a. te zien bij NPO Start, NL Ziet en op Showtime On Demand.

Mijn gekozen waardering € -