Het is nog vroeg, maar de evenaarszon schroeit al over de rode aarde. Kinderen in roodgele versleten uniformpjes slenteren op blote voeten naar school. Een verdwaalde kip steekt haastig over. En een vrouw drijft met een tak een met jerrycans beladen ezeltje voort.
Plots wordt het vredige tafereel verstoord door tientallen blanke mountainbikers die zwaaiend langs komen crossen. De kinderen weten niet wat ze zien. Gillend rennen ze achter de fietsers aan en steken lachend hun hand op om de high-fives van de Nederlanders te beantwoorden.
‘Eentje klapte zo hard op mijn hand, dat ik bijna van mijn fiets viel’, grinnikt gymlerares Marieke Schaap (36) voor wie deze derde Kenya Classic haar huwelijksreis is. ‘Mijn man en ik zijn geen types om op het strand te liggen, we wilden graag een keer naar Afrika en kunnen nu iets bijzonders betekenen voor de mensen hier’, vertelt de Amsterdamse terwijl ze haar fietshelm opzet met erop een badeendje met bruidssluier.
Zelfgemaakte cupcakes verkopen
Meedoen kan echter niet zomaar. Iedere deelnemer moet minimaal vijfduizend euro aan sponsorgeld ophalen voor ontwikkelingsorganisatie AMREF Flying Doctors. ‘Dat was voor mij een grotere uitdaging dan de tocht zelf’, lacht Guido Penners die al vele jaren een fervent mountainbiker is.
De 29-jarige Limburger haalde geld op met het organiseren van mountainbikeclinics. Anderen hielden benefietconcerten, verkochten zelfgemaakte cupcakes, gehaakte poesjes, kerststukjes of zamelden oude spullen in om op rommelmarkten te verkopen.
Last van negatieve publiciteit Alpe d’HuZes
Veel ondervonden echter last van de negatieve publiciteit rond Alpe d’HuZes, waar een fors deel van het sponsorgeld bleek te zijn beland in de zakken van de directeur. ‘Daardoor waren mensen minder geneigd om iets te geven’, bemerkte Penners.
‘Nooit moet je zeggen dat honderd procent van het geld naar de projecten gaat. Je hebt altijd een organisatie nodig om het te runnen’, stelt directrice Jacqueline Lampe van AMREF Nederland, die zelf ook meefietst en tijdens de lunch even haar kuitspieren strekt. Ze benadrukt dat AMREF elk jaar zeer transparant in haar jaarverslag vermeld wat exact met al het gedoneerde geld wordt gedaan.
'Na de aanslag in Nairobi wilden onze opa’s en oma’s niet dat we gingen'
Westgate aanslag Nairobi
Flink schrikken was het toen drie weken terug bij een grote aanslag op winkelcentrum Westgate in de hoofdstad Nairobi meer dan zeventig mensen omkwamen. ‘Onze opa’s en oma’s wilden niet meer dat we gingen’, glimlacht Schaap. AMREF-directrice Lampe benadrukt echter dat de tocht door een heel ander gebied loopt, waar veel minder dreiging is. Voor de zekerheid rijdt nu een politieauto het gehele traject mee en is een bezoek aan Wilson Airport in Nairobi – de thuisbasis van de Flying Doctors – gecanceld.
De deelnemers, tussen de 19 en 71 jaar, leggen in zes etappes bijna vierhonderd kilometer af langs van modder gefabriceerde hutjes, machtige baobab bomen, overvolle marktjes en savannegebieden vol giraffen en zebra’s. Naalden van de acaciabomen zorgen regelmatig voor lekke banden. Geslapen wordt in simpele hotels, tentenkampen en in het guesthouse van een Sikh Tempel waar niet iedereen het Indiase ontbijt van hete curry kan waarderen. 'Waar is het brood en de kaas', wordt er gegrapt.
Hoogzwanger achterop de gammele bagagedrager
Ook bezoeken de deelnemers een ziekenhuis, gaan langs bij een school en fietsen een middag mee met door AMREF getrainde gezondheidswerkers, die aan hun gemeenschap voorlichting geven over hygiëne en het voorkomen van ziektes. Al fietsend praat Caroline van Reenen (46) honderduit met de 27-jarige gezondheidswerker Julia. De Haarlemse onderneemster besluit met de Keniaanse van fiets te wisselen en merkt hoe zwaar het is om op de zwarte, ouderwetse herenfiets met maar één trapper, geen versnellingen en niet werkende remmen door het Afrikaanse landschap te ploegen. De gezondheidswerker geniet ondertussen op de hightech mountainbike. ‘Het is bijna niet voor te stellen, maar op haar wankele bagagedrager brengt Julia hoogzwangere vrouwen naar het ziekenhuis. Ander vervoer is er niet’, verzucht de Haarlemse onderneemster. ‘Dan pas realiseer je je hoe primitief de gezondheidszorg hier nog is.’
Onwennig lopen de deelnemers op hun mountainbike schoenen tussen de hutjes en de hokken vol geiten en koeien als ze de gezinnen bezoeken waar gezondheidswerkers assistentie aan verlenen. Met dikke zoenen op de wangen worden ze verwelkomt door de Afrikaanse vrouwen. Eén van de dames blijkt even oud als de 46-jarige Van Reenen maar heeft tien kinderen. ‘Vrouwen worden hier nog echt uitgewoond’, mompelt de Haarlemse moeder van vier kinderen die nu nog meer beseft hoe belangrijk het is dat AMREF via de gezondheidswerkers vrouwen voorlichting geeft over anticonceptie.
Kleurrijke persoonlijkheden ondanks armoede
Ook de 19-jarige Annajo van de Weide is onder de indruk van het bezoek. ‘Wij gingen langs bij een gezin waar de moeder is besmet met HIV. Ze was er eerst erg slecht aan toe maar krijgt nu via de gezondheidswerker medicijnen.’ Voor de Groningse psychologiestudent is het de eerste keer in Afrika en het valt haar op hoe, ondanks de armoede en het droge landschap, mensen kleurrijke persoonlijkheden hebben. ‘Eigenlijk zou iedereen dit een keer moeten doen. Dit beïnvloedt hoe je in het leven staat.’
Dit artikel verscheen eerder in ingekorte versie in het Algemeen Dagblad.
