Nederlanders zijn het meest ‘happy’ van de wereld.

De Nederlanders voelen zich het meest gelukkig, gevolgd door de Britten en de Fransen. In Europa zijn de Spanjaarden, op de Hongaren na, het minst gelukkig.

Uit een nieuw onderzoek van Ipsos blijkt dat gemiddeld in dertig landen twee op de drie volwassenen (67%) zichzelf als ‘gelukkig’ beschouwen. Van de onderzochte landen zijn de gelukkigste mensen de Nederlanders en Australiërs, met respectievelijk 86% en 85% die zichzelf als ‘heel gelukkig’ of ‘behoorlijk gelukkig’ omschrijven. Andere, soms verrassende, uitschieters zijn China en Groot-Brittannië (beide 83%), India (82%), Frankrijk en Saudi-Arabië (beide 81%), en Canada (80%).

De landen met het hoogste aandeel van volwassenen die zeggen helemaal niet gelukkig te zijn, zijn Turkije (18%), Argentinië (14%) en Hongarije (13%).

Bronnen van geluk

Uit de enquête blijkt dat mensen verspreid over de hele wereld – de meeste landen in Afrika en in het Midden-Oosten zijn niet meegenomen in het onderzoek – het meeste geluk vinden in hun lichamelijke en geestelijke gezondheid en welzijn, de relatie met hun partner, zingeving en hun kinderen. Daarna worden levensomstandigheden, veiligheid, controle over het eigen leven, in de natuur zijn, het hebben van zinvol werk, en meer geld als factoren genoemd die gelukkig maken. De laatste tien jaar worden deze geluksfactoren vaker genoemd: verhuizen naar een ander land, toegang tot entertainment en sport, de vrijheid om te uiten wat je gelooft, en de hoeveelheid vrije tijd.

In Spanje beschouwt 55% zichzelf ‘heel gelukkig’ of behoorlijk gelukkig’. Dat is een stuk lager dan de 86% in Nederland. Zijn de Spanjaarden misschien wat eerlijker daar waar Nederlanders desgevraagd antwoorden dat alles ‘helemaal lekker’ gaat, omdat het stiekem ook een status-dingetje is dat het altijd fantastisch moet gaan? Dat je in Nederland altijd gelukkig moet zijn, anders ben je een mislukkeling en tel je misschien niet mee? Het is slechts een vermoeden, vandaar dat ik de vraag met enige voorzichtigheid stel.

We zijn geobsedeerd door geluk. Het leven moet leuk en fantastisch zijn. En laat de fanatieke drang naar geluk nu eens vaker een ongelukkig gevoel geven. Sterker nog, we worden er doodongelukkig van. “Geluk is je goed voelen in het moment. Geluk komt en gaat,” zegt de psychologe Emily Esfahani Smith in haar  TED-talk, die inmiddels 12 miljoen keer bekeken is. “Maar betekenis geven aan het leven – iets buiten jezelf dienen en het beste in jezelf ontwikkelen – geeft je iets om je aan vast te houden. Betekenis is meer solide en minder vluchtig dan het ambiëren van geluk in je leven.”

Uit haar vijfjarig onderzoek concludeerde Smith dat er vier pilaren zijn die het leven zin geven. Ze hoeven niet alle vier aanwezig te zijn, één of twee kunnen al genoeg zijn voor een betekenisvol leven. Ze schreef er een boek over: De kracht van betekenis.

Iets om aan vast te houden

De eerste pilaar is ‘verbondenheid’: onderdeel uitmaken van een groep mensen die je waarderen om wie je wezenlijk bent, niet omdat je een bepaalde gedeelde mening hebt of iets te bieden hebt waarvan gebruik gemaakt wordt. Het is een gevoel van ‘thuis’ zijn onder vrienden en familie. De tweede pilaar noemt Smith ‘doel’: door je talenten in te zetten om anderen te helpen, of iets te doen wat waardevol is. Dat wat ervoor zorgt dat je vooruit komt. De derde pilaar beschrijft ze als ‘transcendentie’: wanneer je je in een staat van ‘flow’ bevindt en boven het dagelijkse leven uitstijgt. Wanneer tijd niet lijkt te bestaan en je vergeet waar je bent. Tot slot de vierde pilaar ‘storytelling’: dat wat je jezelf en anderen over jezelf vertelt. Hoe jouw ervaringen je gevormd hebben en wat het verhaal is dat je daarover vertelt.

Wanneer het leven goed is, maar ook wanneer dingen slecht gaan, geeft zingeving je iets om aan vast te houden. Het is een stevig anker, in tegenstelling tot het vluchtige van geluk. 

Antifragiel

Een gelukkig leven betekent niet dat je altijd gelukkig bent. Dat bestaat niet. De Amerikaans-Israëlische leraar en schrijver op het gebied van de positieve psychologie, Tal Ben-Shahar, zegt dat het accepteren en omarmen van pijnlijke emoties en gebeurtenissen onderdeel uitmaken van een gelukkig leven. De bewering dat je geluk kunt vinden door tegenspoed klinkt tegenstrijdig. “Streef geen geluk na, maar wordt antifragiel,” zegt Ben-Shahar.

Het concept ‘antifragiel’ is bedacht door de Libanees-Amerikaanse auteur en wetenschapper, Nassim Nicolas Taleb. Antifragiel betekent in dit verband dat je sterker wordt na het ervaren van stress en druk. Het levert groei op in plaats van lijden. In psychologische termen wordt dat ook wel Post Traumatische Groei genoemd. Een mens wordt sterker als een resultaat van stress. Je wordt antifragiel. Vooral in chaotische, onzekere tijden is dat meer een noodzaak dan een leuke bijkomstigheid. 

Indirect geluk

Er bestaat nog een paradox als het op geluk aankomt. We weten dat geluk iets goeds is. Maar juist het fanatiek nastreven van geluk, levert ongeluk en depressies op. Door het waarderen van geluk als iets goeds, ontstaan de problemen. We zouden er beter aan doen, aldus Ben-Shahar, om geluk meer indirect te vinden; om geluk af te breken in elementen.

Daarvoor gebruikt hij een model, SPIRE genaamd. S staat voor Spiritueel: het vinden van een doel, thuis en in werk. P voor Fysiek welzijn: de mogelijkheid om te herstellen na tijden van inspanning. I voor Intellectueel: door het stellen van vragen, je ergens helemaal in te verdiepen, en door nieuwsgierig te zijn in het leven ben je gelukkiger en leef je langer. R voor Relationeel: de tijd die je doorbrengt met mensen om wie je geeft en die ook om jou geven. E voor Emotioneel: zowel de pijnlijke als de positieve emoties volledig accepteren.

Hoe meer we bovendien het goede in ons leven waarderen, hoe meer we daarvan zullen vinden. Oefen dankbaarheid, ook wel eens de moeder van alle deugden genoemd, en je voelt je een gelukkiger mens. Geluk is dus veel meer dan vreugde alleen, het is de gehele som. Volgens de positieve psychologie van Ben-Shahar vormen deze vijf elementen samen een gelukkig bestaan. Door één of meerdere van deze elementen kun je al groeien van tegenslag in het leven.

Een beetje ongelukkig

“Geluk is als een levenslange reis. Zodra we dit realiseren, zijn we beter in staat om realistische verwachtingen te hebben van wat mogelijk is. We kunnen leren het beste te maken van de dingen die ons overkomen,” aldus Ben-Shahar. Of zoals de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter zegt: “We worden doodongelukkig van alsmaar gelukkig willen zijn. Laten we alstublieft een beetje ongelukkig zijn.”

Geluk heeft vaak niets van doen met het tentoongestelde hedonisme dat vaak voorbijkomt op social media. Geluk zit ‘m vooral in de kleine dingen des levens. “Ja alles, alles kan een mens gelukkig maken. Een zingende merel, de geur van de zee. Ja alles, alles kan een mens gelukkig maken. De zon die doorbreekt, een vers kopje theeeee!,”  schalde decennia terug uit mijn radio-speakers. En die kleine geluksmomenten blijken vaak groter te zijn dan ze lijken. Helemaal als je ze bij elkaar optelt. Misschien zijn de Nederlanders daarom wel het gelukkigste volkje ter wereld. 

Beeld: Ivana Cajina / Unsplash

Mijn gekozen waardering € -

Schrijft op Mallorca over groen en eenvoudig leven, klimaat, natuur, (Spaanse) politiek, mensen- en dierenrechten. Voorheen jurist in Nederland. Ook te volgen op haar blog www.evalunes.com