“Als single moeder krijg ik vaak te maken vooroordelen. Mensen kijken me meewarig aan, ze vragen me of ik het wel red in mijn eentje en of het niet zwaar is om overal alleen voor te staan. Inderdaad, toen laatst de wasmachine kapot ging en het water langs de trap naar beneden liep, baalde ik wel even dat ik geen handige man in huis had om dit euvel te fixen of te helpen met dweilen. Gelukkig heb ik een geweldige loodgieter die binnen no time op de stoep stond met hulptroepen. Andere praktische zaken zoals wifi aanleggen, planken ophangen en software instaleren kan ik ondertussen prima zelf.
Ook mentaal red ik het over het algemeen goed met mezelf. Als ik er doorheen zit of me alleen voel, bel ik een vriendin voor een luisterend oor. Zij wijzen me er dan op dat een relatie echt niet zaligmakend is. Zo vertelt mijn vriendin Barbara regelmatig dat ze ‘gek’ wordt van het ‘gemierenneuk’ van haar man die zich overal mee bemoeit, of – het andere uiterste – Eva, die zich juist alleen voelt omdat ze wel een man heeft, maar hij volledig zijn eigen plan trekt en zij alsnog alles alleen moet regelen en doen.
Begrijp me niet verkeerd, ik wil het single moederschap niet ophemelen. Natuurlijk is het leuk en wellicht makkelijker met zijn tweeën. Maar dan moet je het samen wel écht leuk hebben, want blijven hangen in een slechte relatie of een man ‘nemen’ om kinderen te krijgen… Dat hoeft echt niet meer. Dat is de winst van het feminisme en daar mogen we blij mee zijn! Ik tel in ieder geval mijn zegeningen. Ik heb een gezellig, knus huishouden met mijn dochter en onze poes en regel mijn leven zoals ik denk dat het goed is, van het inrichten van de woonkamer tot hoe vaak we op vakantie gaan. En als ik iets niet zelf kan – een kapotte wasmachine fixen bijvoorbeeld – dan huur ik iemand in. Wat ik zeggen wil: ook al zijn die meewarige opmerkingen goed bedoeld, het voelt misplaatst. Ik voel me als single moeder totaal niet zielig!
En ik ben niet de enige. Neem Saskia, 38 jaar, manager bij een groot bedrijf en moeder van een tweeling van acht. Sinds ze vier jaar geleden gescheiden is, is ze gelukkiger dan ooit. De scheiding was zwaar, maar het dealen met een slechte relatie viel haar nog véél zwaarder. Toen ze zich realiseerde wat voor voorbeeld ze gaf aan de kinderen, was het tijd om de knoop door te hakken. Nu heeft ze een fijn leven en vooral een huishouden zonder ruzie en spanningen. Ze kan weer positief vooruit kijken.
Dat het zo goed gaat met Saskia komt deels door de goede regeling met haar ex. Flexibiliteit staat daarbij voorop. De kinderen wonen bij haar en elke week plannen ze in overleg een paar dagen bij papa. Financieel draagt hij zó bij, dat zij maar drie dagen hoeft te werken. Net zoals ze deden voor de scheiding. Wat Saskia betreft is alles beter geworden. Ze heeft ‘een kind’ minder in huis en een paar sokken minder om op te rapen. Haar ex is gelukkiger, zij is gelukkiger en de kinderen zijn blij. Er is eindelijk harmonie. Voor de scheiding, toen was ze pas zielig…
Helaas hebben niet alle single moeders geluk met zo’n fijne ex. Het is ook niet mijn bedoeling om iedereen over één kam te scheren. Er zijn single moeders zonder werk, met weinig geld en minimale support. Uiteraard hebben zij het zwaar en ik wil hun situatie niet bagatelliseren. Het punt dat ik wil maken, is dat er heel veel single moeders zijn en velen van ons het prima rooien! Over die single moeders gaat dit pleidooi.
Nog een voorbeeld. Linda, 42 jaar, zelfstandig ondernemer en moeder van twee zoons van acht en tien. Ook Linda geniet van haar single moederschap, sterker nog, ze heeft er bewust voor gekozen. Ze had geen zin meer om te wachten op die prins op het witte paard en besloot het anders te regelen. Met een ‘papa op afstand’ maakte ze duidelijke afspraken en zo creëerde ze haar eigen gezin. Linda geniet enorm van haar single moederschap. Ze heeft een schoonmaakster en een oppas die de kinderen uit school haalt, en zo kan ze het allemaal bolwerken. Ze werkt hard en heeft een druk programma, maar ze doet het voor haar gezin en dat motiveert enorm. De enige momenten dat ze het zwaar vindt in haar eentje, is als ze allemaal ziek zijn. Dan komt ze handen te kort. Gelukkig gebeurt dat zelden en loopt het meestal allemaal van ‘een leien dakje’.
Vooroordelen over single moeders zijn niet meer van deze tijd. Toen ik weekendpleegmoeder werd voor een meisje uit een gezin met problemen, reageerde mijn omgeving verbaasd. Ik pleegmoeder? Wat had ik dat meisje te geven als struggelende alleenstaande moeder? Ik had toch zeker mijn eigen sores… Zelfs de pleegzorgorganisatie was in eerste instantie huiverig. Ik voldeed niet aan het profiel. Twee jaar later stond de casewerker voor de deur met een bos bloemen als dank en bij wijze van excuus. Ze had haar vooroordelen over single moeders opzij gezet.
Als ik kijk naar moeders zoals Saskia en Linda, vind ik ze eerder sterk en onafhankelijk dan zielig. Ik ben trots op alle moeders die het in hun eentje doen. Pussy power! En ons aantal groeit gestaag. Het CBS voorspelt in 2035 meer dan een half miljoen single moeders. En die zijn heus niet allemaal zielig! Of hulpbehoevend, of financieel in de zorgen. Ik voel me soms bijna ongemakkelijk als ik vertel dat ik een eigen huis heb en dat we alweer kerst hebben gevierd in Azië.
Mensen denken al snel in hokjes. Het kerngezin is de norm, dat is goed en vooral zoals het hoort. De single moeder is anders en wordt daarom al snel weggezet in het hokje ‘zielig’. Dit hardnekkige idee volgt uit onze geschiedenis. Eeuwenlang was ‘vader, moeder, kinderen’ hét geaccepteerde gezinsmodel. Vader had de buitenwereld, moeder de binnenwereld. Dat was het ideaal en zo hoorde het. Na de tweede wereldoorlog werd dit gezinsideaal verder bekrachtigd door de Nederlandse verzorgingsstaat. Onze wettelijke regelingen zijn nog steeds grotendeels gebaseerd op het traditionele gezin met vader die werkt en moeder die zorgt, het zogenaamde kostwinnersmodel. Vooral cultureel is dit nog altijd het gangbare ideaal dat je overal bevestigd ziet: in reclames, in de media en op tv.
Dat het ook anders kan, bewijzen landen zoals Zweden en Denemarken, waar ze een sociaaldemocratisch model volgen – in tegenstelling tot ons kostwinnersmodel. In deze landen is veel geïnvesteerd in onderwijs en kinderopvang en dat zie je terug in meer gelijkheid tussen man en vrouw op de arbeidsmarkt. Fulltime werkende moeders in die landen worden niet weggezet als ‘slechte moeders’ zoals hier vaak gebeurt. Maar dat is weer een andere kwestie, al liggen ze wel in elkaars verlengde. Wat ik hier wil aankaarten, is het diepgewortelde Hollandse oordeel dat alleenstaande moeders zielig en afwijkend zijn. Enkele decennia geleden was het in Nederland nog onfatsoenlijk om ongehuwd een kind groot te brengen. Dat onfatsoenlijke is gelukkig minder geworden. Maar het stigma is er nog steeds. Tijd voor nuance dus. Want de moderne vrouw kan het prima zonder man.
Mijn eigen situatie zit een beetje tussen die van Saskia en Linda in. Ik had een relatie en werd onverwacht zwanger. Samenwonen leek me niks, want ik ben nogal een einselgänger. Na een aantal jaar latten zijn we uit elkaar gegaan. Voor die tijd runde ik mijn huishouden dus al grotendeels alleen. Eigenlijk doen we het sinds we uit elkaar zijn, meer samen dan ooit. We wonen dicht bij elkaar, regelen het flexibel en communiceren prima. Dat was niet meteen zo, maar dat is logisch na een breuk.
Gemoederen moeten bedaren en het vinden van een nieuwe balans gaat niet over één nacht ijs. Het leven als single moeder bevalt mij goed. Ik werk freelance en modelleer mijn werktijden naar het schema van mijn dochter. En als ze bij haar vader is, heb ik tijd voor mezelf. Om te werken, te sporten, uit te gaan of lekker te netflixen met een bord op schoot. Als ik mijn getrouwde vriendinnen hoor klagen over de drukte en sleur van het gezinsleven, voel ik me eerder bevoorrecht dan zielig.
Natuurlijk is mijn leven niet probleemloos en soms verlang ik naar liefde en samenzijn. Maar zulke buien duren gelukkig maar kort. Ik kijk liever naar wat ik wél heb. Dat is namelijk best heel veel: een lieve dochter, een fijn huis, een gezellig huishouden met onze geliefde kat, leuk werk en vriendinnen door dik en dun. En, ook niet onbelangrijk, minnaars on call. Niet dat ik zo vaak gebruik van ze maak, want ik heb mijn handen vol aan kind, werk en huishouden. Maar ze zijn er wel. Al met al voel ik me thuis in mijn leven. Het gaat goed en er valt er niets te klagen. Ik hoef daar geen schouderklopjes voor, hoe goed bedoeld ook. Dit is gewoon mijn pad.
Als ik kijk naar wat ik in common heb met moeders als Saskia en Linda, dan is dat vooral een positieve instelling. Daarnaast zijn we zelfstandig, kunnen we goed organiseren en beschikken we over een flinke dosis energie. We accepteren de situatie zoals hij is en maken er het beste van. Allemaal ingrediënten voor geslaagd single moederschap. Voor de volledigheid moet ik wel melden dat mijn dochter niet altijd even blij is geweest met de situatie. Vooral het continue heen en weer verhuizen vond ze erg vervelend. Op de lagere school klaagde ze ook wel eens waarom wij geen ‘normaal’ gezin waren zoals de meeste van haar vriendinnen toen. Gelukkig heeft ze de laatste jaren vrede met de situatie gemaakt. Het hielp dat ze merkte dat het niet altijd even gezellig was bij die ‘normale’ gezinnen. Laatst zei ze zelfs dat ze het eigenlijk fijner vindt bij vrienden met één ouder, want ‘daar is de sfeer zo chill’.
Volgens mij is dat het allerbelangrijkste voor geslaagd ouderschap, of je dat nu alleen doet of met zijn twee. Rust in huis. Gezelligheid. Geen spanningen en gedoe. Daar gaat het om. Dan is er vanzelf ruimte voor blijheid en optimisme. Als de sfeer goed is, maakt het niet uit hoe groot of klein je gezin is. Het helpt natuurlijk als je van nature een beetje positief in het leven staat. ‘Het glas is half vol-types’ zullen het single moederschap minder zwaar vinden dan moeders die het leven somberder inzien. Maar geldt dat niet voor alles in het leven?
De moraal van dit verhaal is dat er veel blije single moeders zijn die de boel goed op orde hebben en het leven tegemoet treden met een flinke dosis positieve energie. Ingrediënten die het leven altijd beter maken, of je nu single bent of niet. Het single moeder-gezin verschilt in die zin helemaal niet zoveel van een huwelijk of relatie. Je hebt ze gewoonweg in vele soorten en maten: van zielig, eenzaam en hulpbehoevend tot goed, zelfstandig en positief. Dus laten we vooral ophouden met single moeders in hokjes te plaatsen. Die negatieve vooroordelen passen niet op zo’n grote groep! Daar zijn we veel te veelzijdig voor.”
Image by Gerd Altmann from Pixabay
