De economie lijkt op te krabbelen, maar echt van harte gaat dat nog niet. Zelfstandige ondernemers merken in de praktijk nog weinig van de plusjes waar statistici op wijzen.
Illustratief is de vuurwerkverkoop. Veel kleine middenstanders hopen daar ieder jaar weer een centje mee bij te verdienen. Het Economisch Bureau van de ING had echter al gewaarschuwd dat ze zich ditmaal liever niet rijk moesten rekenen. Het aantal consumenten dat aangaf vuurwerk te zullen kopen was kleiner dan in 2012, toen de omzet uitkwam op 70 miljoen euro.
Volgens de belangenvereniging Pyrotechniek Nederland zijn de onderzoekers te pessimistisch geweest, en is er maar liefst 10 procent meer over de toonbank gegaan. De ondernemers die wij spraken waren echter al blij als ze ongeveer evenveel hadden verkocht als vorig jaar. Voor de uiteindelijke cijfers moeten we geduld hebben tot eind januari, wanneer de kruitdampen zijn opgetrokken.
Economische dubbelzinnigheid
In het groot zien we die economische dubbelzinnigheid terug in het conjunctuurbeeld dat het CBS eind december presenteerde. Dat was net een tikje beter dan een maand eerder. Het zwaartepunt van de indicatoren die daaraan ten grondslag liggen zit nu in de fase van herstel, maar op twee na presteren ze nog allemaal onder hun langjarig gemiddelde.
Alleen de rente op de kapitaalmarkt en de ontvangen orders van de industrie zitten daar krap boven. De particuliere consumptie en het aantal banen staan nog steeds diep in het rood. Ook de grote aankopen en de investeringen van het bedrijfsleven komen amper van hun plaats.
Winkelruimte goedkoper
Dat de middenstand het nu al meer dan drie jaar lang zwaar te verduren heeft, begint zich nu ook te vertalen in de huurprijzen voor winkelruimte. Onderzoek van Jones Lang LaSalle laat zien dat de prijsontwikkeling op de betere locaties over 2013 met 1,85 procent is gedaald. Volgens de specialist in commercieel vastgoed wordt de daling veroorzaakt door het lage consumentenvertrouwen en de teruglopende bestedingen.
Ondernemers kunnen zich de hoge prijzen die tot diep in de crisis werden gevraagd niet meer veroorloven, en de markt past zich daar nu (eindelijk) bij aan. Alleen op absolute toplocaties in Den Haag en Amsterdam was er nog sprake van een stijging. Daar wordt nog volop gespeculeerd, wat de huren opdrijft tot meer dan 3000 euro per vierkante meter per jaar.
Onvrede over de politiek
Veel ondernemers verwijten de politiek dat die niet genoeg doet om de economie te stimuleren. In plaats daarvan, zeggen ook hun belangenorganisaties, loopt het kabinet ondernemers voor de voeten. De belangrijkste steen des aanstoots zijn de lastenverzwaringen voor ondernemers, maar ook de trage flexibilisering van de arbeidsmarkt geeft reden tot gemopper.
De Tweede Kamer is daar vooralsnog niet van onder de indruk. Vertegenwoordigers van de regeringspartijen VVD en PvdA zeggen in het FD van zaterdag wel dat ondernemers meer ruimte moeten krijgen om te ondernemen, maar vinden het terugdringen van de staatsschuld toch net even iets belangrijker.
