In de enorme fabriekshal van lokomotievenbouwer Loehanskteplovoz hangt een penetrante rook. Overal zijn lassers en monteurs met oranje helmpjes in, onder en op de voertuigen aan het werk. Boven hun hoofden glijden soepeltjes gigantische hijskraanbruggen heen en weer, die de loodzware onderdelen door de hal verplaatsen. De arbeiders lijken gedisciplineerd, ze vinden hun werk duidelijk leuk. En ze hébben tenminste nog een baan, in tegenstelling tot velen in de Oost-Oekraïense stad Loehansk.
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie gingen de mijnen in de Donbass dicht en overleefden ook andere industrieën niet of nauwelijks. Loehanskteplovoz, dat al sinds 1985 locomotieven bouwt, kreeg zware klappen. Het bedrijf dat locs voor de hele voormalige Sovjet-Unie leverde, telde in zijn gloriedagen zo’n 40.000 werknemers. Daarvan zijn er nu nog maar 6.500 over. ‘Op dit moment is niemand geïnteresseerd in de economie’, verzucht de jonge en energieke directeur Pavel Tsjesnek van Loehanskteplovoz.
Op dit moment is niemand geïnteresseerd in de economie
Met het bedrijf zelf, dat de Russische Spoorwegen als enige klant heeft, gaat het nog redelijk goed. Vorig jaar ging de omzet met 80 procent omhoog, dit jaar al 20. Dus mag Tsjesnek niet klagen. ‘Maar het wordt moeilijker’, zegt hij. ‘Door de politiek instabiele situatie vrezen we douanerestricties tussen Oekraïne en Rusland. Misschien komen er zwaardere technische eisen en verplichtingen.’
Dalende waarde
Maar nog erger: de politieke aardschokken zorgen ook voor een dalende waarde van de grivna, de Oekraïense munteenheid. Teplovoz heeft veel toeleveranciers in Europa. Doordat de grivna steeds zwakker wordt, moet Tsjesneks bedrijf steeds meer betalen. ‘En vanwege de instabiliteit verhogen bedrijven de prijzen ook zelf: 30, 35 eentje zelfs met 80 procent’, vertelt Tsjesnek.
Tot dusverre heeft Loehanskteplovoz nog geen ontslagen hoeven door te voeren. ‘Ik hoop dat de grivna stabieler wordt als het IMF en de EU een financiële impuls geven’, zegt Tsjesnek. ‘Want zo’n twintig- tot vijfentwintig duizend mensen in de stad zijn op een of andere manier verbonden met het bedrijf.’
In heel Loehansk (bijna een miljoen inwoners) gaat het economisch slecht: in vergelijking met vorig jaar is de industriële productie met 30 tot 35 procent gedaald. En de bewoners kijken vooral naar Rusland voor hulp. Zoals in het tentenkampje voor het door pro-Russische militanten bezette gebouw van de Oekraïense veiligheidsdienst SBOe. Evenals in veel andere Oost-Oekraïense steden ook hier barricades van autobanden, zandzakken prikkeldraad en hout.
Onderbouwen
Mensen in Loehansk zijn dezelfde mening toegedaan als de pro-Russische activisten in Donetsk (‘nee’ tegen de nieuwe regering). Maar ze lijken hem beter te onderbouwen dan in de hoofdstad van Donbass. Er klinken niet uitsluitend kreten over ‘fascisten’ die nu in Kiev de dienst uitmaken.
Voor een van de tentjes, in een vriendelijke namiddagzon, zit Sergej Klotsjka, een vriendelijke vijftiger die iets hippieachtigs heeft. Hij is ontwerper, zegt Klotsjka, een ‘creatief’ mens. ‘Wat moeten wij nou in Europa? We kunnen toch niet concurreren met de markten daar. Alles wat we hier hebben is een beetje energieopwekking. Laten we eerst eens de economie hier weer gezond maken, en dan eens naar Europa kijken.’ Volgens Klotsjka ligt de toekomst voor Loehansk en Oost-Oekraïne vooral in de schoot van Rusland. ‘Daarmee voelen we ons toch meer verbonden. Zij zullen ons helpen.’
De Busselse bureaucraten zouden eens moeten zien hoe hard het leven in Oost-Oekraïne is
Pavel Tsjesnek Loehanskteplovoz zegt geen stelling te willen nemen over de politieke situatie in Oekraïne. Maar vanuit commercieel oogpunt heeft hij uiteraard wel een voorkeur. ‘Rusland is voor ons van vitaal belang. In de Europese Unie wordt alleen maar gepraat, maar de Brusselse bureaucraten helpen ons niet. Ze zouden eens moeten proberen te wonen om te zien hoe hard het leven hier in Oost-Oekraïne is.’
