En dan niet de R die we inmiddels kennen uit de media
Nee, niet het Reproductiegetal. De R(atio) die vooral veel kleiner dan (<) 1.0 moet blijven. Het getal dat aangeeft in hoeverre een besmetting wordt doorgegeven. Nee het gaat hier om het verschil tussen drang en dwang. Het verschilt maar een letter. Want dat onderscheid zou volgens deze oud-inspecteur Wim Schellekens wel het reproductiegtal voordelig of nadelig kunnen gaan bepalen. Hij vertelt dat onlangs op het TV programma Nieuwsuur.
Uitleg
Het traditionele opsporen van een mogelijke uitbraak gebeurt aan de hand van een melding van een ‘aangifteplichtig’ ziektebeeld. Het bron- en contactonderzoek.Vaak gaat het dan meteen al om een groepje patiënten, een cluster genaamd. Denk aan een voedselvergiftiging met de Salmonella bacterie na een etentje. Maar soms betreft het een enkele zogenaamde indexpatiënt. Het opsporen van meer mogelijke patiënten kan belangrijk zijn. Zeker als het gaat om een gevaarlijke aandoening en kans op verdere besmetting. Dat betekent soms een bijna ‘CSI, crime scene investigation’ aanpak. Want dat zoeken is allerminst eenvoudig. Dat vraagt inzet van mensen en middelen vanuit de daarvoor aangewezen instantie, de GGD.
GGD
De GGD, de Gemeentelijke Gezondheids Dienst is verantwoordelijk voor bron- en contactonderzoek. Contacten moeten worden opgespoord, ondervraagd, getest en zonodig geisoleerd. Ja, daarbij kunnen zeker zware middelen worden ingezet, zoals vastzetten (quarantaine). Dat hangt natuurlijk van de situatie af. Als de volksgezondheid werkelijk in het geding is zoals bij open tuberculose. Daarover gaat nu de discussie bij COVID19. Een intelligente aanpak gaat uit van vrijwilligheid, toch?
Pandemie
Bij de Coronavirus (COVID 19-SARS-2) uitbraak betreft het inmiddels een pandemie. Daarbij is heel Nederland onderzoeksterrein geworden. Met wel flinke regionale verschillen. Dat weer wel. Een scenario kan zijn dat straks mogelijk duizenden index patiënten in beeld komen. De traditionele aanpak kan dan tekort schieten. De keuze kan zijn om enorm op te schalen, zoals in Duitsland is gedaan door duizenden nieuwe medewerkers (scouts) aan te trekken. Of andere contactmogelijkheden toe te passen (brievenpost, digitalisering, callcenters of combinaties hiervan). Een experiment met de nodige risico’s zoals Wim Schellekens benadrukt op televisie.
Vertraging
…Of een mogelijkheid is om af te wachten of de aantallen ‘vanzelf’ minder worden. Een riskante aangelegenheid. Het helpt als gelijktijdig een teruggang aannemelijk wordt gemaakt. Sterfte aantallen en opnames op de IC vormen helaas een al te grove indruk van de actualiteit van de uitbraak. De vertraging (medisch: incubatietijd) is een enorm probleem. Zoals ook in het begin van de pandemie goed te zien was. Maatregelen zoals een lockdown werden pas genomen toen het kwaad al was geschied. Men liep doodgewoon achter de feiten aan. Hoe later een actie, hoe meer sterfte? Daar lijkt het wel op als data tussen landen onderling vergeleken worden.
Dashboard
De data van verschillende bronnen worden nu ondergebracht in een dashboard. Dat wordt tijdens een persconferentie op 19 mei 2020 toegelicht door minister de Jonge. Een dashboard met meters en controlelampjes. Tijdige signalering en regionale waarschuwing is het doel. Een overzicht. Het zijn de bekende data met opnieuw alle beperkingen en restricties vandien. Maar nu verschijnt daar straks het controlelampje van de -kennelijk geruisloos gereanimeerde- ziekteradar. Daarmee zitten we al een stuk dichter bij de dynamiek van de werkelijkheid. Vangt dat ook de burgers die onder de radar, ja ook de ziekteradar, blijven? Nu we die laatste categorie missen….waarom hebben we die Grote Griepmeting toch niet in de lucht gehouden of weer geactiveerd. Dit lijkt trouwens wel erg op plagiaat. Een open vraag.
Keuze
Wellicht gaat dashboard helpen bij de afweging of we kunnen vasthouden aan dwang of moeten overschakelen op drang. Wat denkt Wim Schellekens?
Dwang = Machtsuitoefening, pressie Drang = Neiging waaraan geen weerstand kan worden geboden
