Ouderen veroorzaken wooncrisis

Volgens onderzoek van de NOS is de belangrijkste oorzaak van de woningcrisis in ons land de geringe doorstroming van ouderen van grote naar kleinere woningen door een tekort aan geschikte en betaalbare appartementen voor senioren. Maar klopt die analyse wel?

Volgens het onderzoek denkt een meerderheid van de gemeenten in Nederland (55 procent) dat de woningmarkt er een stuk beter voor zou staan als de doorstroom van ouderen in grote woningen naar kleinere appartementen soepel zou verlopen. De reden voor stagnatie zou een tekort zijn aan geschikte en betaalbare appartementen voor senioren. Vooral in Zuid-Holland, Gelderland, Overijssel en Limburg is de situatie nijpend.

In gesprek met ouderen in een buitenwijk van Rotterdam komt echter een ander beeld naar boven. Het merendeel van de ouderen in grote woningen wil helemaal niet verhuizen, ook niet naar een zogenaamd ‘geschikte appartementen’. ‘Ik wil überhaupt niet verhuizen,’ zegt Anette Zwart (76). Ze woont in een huis met twee verdiepingen en een grote achtertuin. Tien jaar geleden werd ze weduwe en sindsdien woont ze alleen.

Anette: ‘Verhuizen naar een ‘seniorenwoning’? Het woord alleen al! Ik moet er niet aan denken. Ik ben te veel gehecht aan mijn tuin. Het wordt steeds zwaarder om al het werk te doen, maar de tuin is mijn trots en mijn paradijs. In een woning voor ‘oudjes’ zou ik me opgesloten voelen. Daarbij voel ik me nog helemaal niet oud. Door corona ben ik me wel meer bewust dat ik tot de oudere generatie behoor, maar gelukkig heb ik er verder weinig last van. Ik ondernam toch al niet zo veel meer. Ik ben tevreden met mijn boeken en mijn tuin. Alleen als ik naar een verpleeghuis moet omdat het thuis écht niet meer gaat, ga ik hier weg.’

Een paar straten verderop woont Ilse Haring (75), ook weduwe en ook niet van plan om te verhuizen. Myrthe woont in een huis met drie verdiepingen, acht kamers en een flinke achtertuin. ‘Waarom zou ik verhuizen? Ik denk er niet aan. Ik heb helemaal geen zin om in een klein appartement te gaan wonen. Een verhuizing is ook veel te veel gedoe. Ik woon al meer dan veertig jaar in dit huis. Ik heb mijn kinderen hier gekregen en ik blijf hier wonen tot mijn dood. Ik voel me niet schuldig over de woningnood. Waarom zou ik moeten verhuizen op mijn ouwe dag terwijl mijn generatie dit land heeft opgebouwd? Die hele woningnood is zwaar overdreven en komt vooral omdat er veel te veel mensen in Nederland zijn. We moeten de grenzen dichtdoen. Dat zou pas helpen…’

Niet alle ouderen in de wijk kijken op deze manier naar de woningnood. Liesbeth Roef (85) is vorig jaar verhuisd van een grote naar een kleinere woning in dezelfde wijk. Liesbeth: ‘Ik woonde samen met mijn kat in een groot huis met drie verdiepingen, voor- en achtertuin. Het was te groot voor ons. Op aandringen van mijn kinderen ben ik op zoek gegaan naar een geschikt appartement en dat heb ik gevonden, een paar straten verderop. In mijn oude huis woont nu een gezin met kinderen. Ik moet eerlijk toegeven dat ik me jaren tegen de verhuizing heb verzet, maar nu ik hier woon bevalt het goed. Mijn kat mocht mee, anders had ik het nooit gedaan.’

Ook Doortje Runing (81 jaar) realiseert zich dat ze eigenlijk te groot woont en daardoor bijdraagt de crisis op de woonmarkt. Ze woont in een huis met drie verdiepingen, een voor- en een achtertuin. Doortje: ‘Ik woon hier al vijftig jaar. Mijn man is vijftien jaar geleden overleden en sindsdien woon ik alleen in dit grote huis. Te gek voor woorden natuurlijk. Maar een verhuizing kan ik niet overzien. Ik  leef nog maar een paar jaar en daarna kan er weer een gezin in dit huis. Ik heb zelf mijn drie kinderen hier grootgebracht. Het is een fijne buurt voor jonge gezinnen. Om toch mijn steentje bij te dragen, heb ik nu mijn kleindochter op kamers in huis. Zij studeert in Rotterdam en op kamers bij oma is een mooie tussenstap naar op jezelf wonen. Ik laat haar helemaal vrij in haar doen en laten en voor mij is het gezellig om wat roering in huis te hebben. Win win!’

Volgens het onderzoek van de NOS zou de woningcrisis een stuk minder groot zijn als ouderen na het uitvliegen van de kinderen hun grote huis gemakkelijker zouden kunnen inwisselen voor een aantrekkelijke kleinere woning. Maar als je het ouderen vraagt, willen de meeste van hen helemaal niet weg uit hun grote woning en dat heeft niets te maken met het aanbod van appartementen. De vraag is dus: komt de woningnood nu door een tekort aan seniorenappartementen of door het aantal (en de mindset van) senioren zelf?

Foto van Julián Gentilezza via Unsplash

Mijn gekozen waardering € -

De artikelen van Anne verschenen eerder in tijdschriften en kranten waaronder Fabulous Mama, Viva, Margriet, Linda en NRC Next. Anne is cultureel antropoloog en eigenaar van Uitgeverij 11