Peter R. De Vries: Reconstructie van die fatale dinsdagavond

De laffe aanslag op misdaadverslaggever Peter R. De Vries ging als een schokgolf door Nederland. Veel mensen vonden inmiddels hun weg naar de Lange Leidsedwarsstraat in Amsterdam om een bloemetje te brengen of een kaarsje te branden, maar hoe reageerden directe vrienden en collega’s op het nieuws? Een reconstructie van die fatale 6 juni.

De champagne stond al klaar om te worden ontkurkt, want het zou een feestelijke avond worden. Locatie: de set van De Grote Sinterklaasfilm: Trammelant in Spanje. Een, dit najaar te verschijnen, familiefilm met o.a. Robert ten Brink, Martien Meiland en Peter R. De Vries. Juist op het moment dat de aanslag op laatstgenoemde plaatsvond, stond iedereen daar klaar om de laatste twee scènes op te nemen. ‘Ik meen het, alleen het slot moesten we nog draaien en dan was het feesten geblazen. Dan stond de hele film erop en kon er worden geroepen It’s a wrap’, aldus een geëmotioneerde Lucio Messercola.

De 31-jarige producent van de film deelde jarenlang een kantoorverdieping met Peter in het EndemolShine gebouw en kan er nog steeds met z’n hoofd niet bij welk tafereel zich, op dat langverwachte moment van vreugde, plotseling afspeelde. ‘Er stond een mannetje of vijftig die vrij intensief met hem gewerkt hebben totaal verslagen bij elkaar. Iedereen op de set was ineens muis- en muisstil. Dat was zo’n eng moment. Niemand kon nog een woord uitbrengen. Ik kan het niet anders omschrijven dan dat er een golf van collectief verdriet, verbijstering en vooral shock over de filmlocatie ging. We waren met z’n allen zeer ontdaan, en nog steeds.’

De opnames werden ruim een kwartier stilgelegd, waarna de laatste twee scènes, het grote, feestelijke slotstuk van de film, alsnog werden opgenomen. Geen van de bioscoopbezoekers zal straks een idee hebben welk verdriet er daadwerkelijk schuilgaat achter de vrolijke gezichte die de goedheiligman aan het einde van het verhaal bijstaan. Eind goed, al goed, toont de afsluiting van het spannende avontuur op het witte doek, maar dat is in werkelijkheid geenszins het geval.

‘Ik heb die laatste scènes niet eens meer meegemaakt. Ik moest even een moment voor mezelf nemen. Pas nadien ben ik teruggegaan en heb ik de cast en crew kort toegesproken om iedereen te bedanken voor zijn of haar inzet. Vervolgens is er geen champagne ontpopt maar is iedereen op huis aangegaan. Ook ik was alweer vrij snel terug in het hotel. Nog steeds vol ongeloof.’

Bijzondere band
Het is niet de eerste keer dat een van zijn films tijdens of na het maakproces te maken krijgt met een ernstig bericht. Afgelopen december overleed, twee weken na pakjesavond, acteur Bram van der Vlugt, die juist dat jaar in De Grote Siterklaasfilm te zien was. Nu dus de situatie met Peter, die negen dagen lang voor zijn leven vocht en donderdag aan zijn verwondingen overleed. Hij werd 64 jaar.

‘Beide situaties zijn niet met elkaar te vergelijken, maar ik denk ook nu weer vooral aan zijn naasten’, gaat Lucio verder. ‘Zijn zoon Royce is de vaste advocaat van ons bedrijf en ken ik persoonlijk goed. Ik kan me haast niet voorstellen in wat voor hel hij nu is beland. En ook Peter, die jarenlang een deur verder zat op de verdieping waar we werken. Als er iemand was die, in ons geval, jonge media ondernemers verder wilde helpen en zich daar ook echt voor inzette en tijd voor vrijmaakte, dan was hij het wel. Als ik een probleem had, dan kon ik altijd bij hem aankloppen en luisterde hij aandachtig. Hij heeft dat altijd voor ons gedaan op een manier die voor mij ego-strelend was. Dat ik regelmatig zei: ‘Jeetje, Peter, wat gaaf en lief en fijn dat je dit voor ons doet. De bijzondere band die we daardoor met elkaar hebben opgebouwd maakt het daarom ook zo lastig om het nieuws van de afgelopen week een plekje te geven. Je bent boos, verdrietig, alles tegelijk.’

Tegelijkertijd is Lucio ook niet geheel verrast door de aanslag. ‘Het is verschrikkelijk, maar we wisten dat zoiets kon gebeuren. Hijzelf ook. Beveiliging had hij niet of nauwelijks en op aannames van anderen reageerde ik nooit. ‘Oh Peter komt draaien, dat zal er wel veel beveiliging meekomen’, zei men weleens. Ik dacht dan altijd bij mezelf: reken daar maar niet teveel op. Hij leefde met het motto ‘liever staande sterven dan op je knieën leven’ en die spreuk hangt dan ook bij mij op kantoor.

Ik moest ook meteen denken aan de moord op Pim Fortuyn. We zijn verdorie twintig jaar verder en het gebeurt gewoon weer. Er wordt iemand het zwijgen opgelegd. We zijn niets opgeschoten! Iemand die het juiste boven tafel wilde krijgen en de wereld een stukje beter maakte. Daar wordt je dan voor bestraft. Dat de vermoedelijke daders zo snel zijn opgepakt, verbaast mij niets. Mijn Italiaanse vader komt nog uit de tijd dat rechters werden opgeblazen als er een maffialid voor het gerecht kwam en ik heb veel over de onderwereld gelezen. Als een huurmoordenaar de opdracht geeft voor een liquidatie, dan laat hij de jongen eronder natuurlijk altijd in de kraag vatten. Zo iemand krijgt daarvoor een ruimte vergoeding die hij kan uitgeven zodra hij op een dag weer vrij komt.

Speculeren over het hoe en waarom wil Lucio echter niet teveel. Hij is in gedachten vooral bij zijn goede vriend en hoopte lang dat hij er weer bovenop zou komen. ‘Ik had het geweldig gevonden als hij op een dag weer vrolijk uit zijn ogen had kunnen kijken. Dat we samen naar die film zouden gaan en hij kon zien hoe geweldig hij de rol van rechercheur heeft neergezet. Hij grapte kortgeleden nog: ‘Na mijn cameo van vorig jaar had ik de jongens om een grote rol gevraagd. Nou, die hebben ze me gegeven.’

Wat moeten we doen?
Een aantal kilometer verderop, in de Blaricumse woning van Gordon, sijpelt het nieuws over de aanslag die bewuste dinsdagavond ook langzaam door. De zanger geeft er een afscheidsfeest ter gelegenheid van zijn 53e verjaardag en geplande emigratie naar Dubai. Aanwezig zijn veel vrienden, zakenrelaties en een handjevol BN’ers, waaronder Dirk Taat, Patty Brard, Guido Spek, Auke Genemans en John van den Heuvel. Die laatste geeft, voorafgaand aan de festiviteiten en gehuld in Dubai-kleding, nog live op televisie te kennen zin te hebben in de avond. Enkele minuten na de aanslag wordt hij echter in allerijl afgevoerd als blijkt dat collega Peter is getroffen.

‘Toen dat gebeurde, ging het nieuws al snel als een lopend vuurtje door het huis’, aldus een van de aanwezigen. ‘Iedereen was even in shock en het feest is ook een kort moment stilgelegd. De muziek ging uit en het was echt even de vraag: ‘wat moeten we doen?’ Omdat je je echter toch op een andere plek begeeft en het enkel in nieuwsberichten op telefoontjes voorbij ziet flitsen, is men uiteindelijk toch weer aan het dansen geslagen. Het werd hier en daar wel besproken, maar het drong niet echt in de volledige omvang tot de aanwezigen door. Dat kwam pas de ochtend erna toen we de journaals bekeken. ‘Jezus, wat is hier aan de hand?’ Alsof we in een soort cocon hadden gezeten en nog niet zo doordrongen waren van de ernst ervan. Wij zijn uiteindelijk met een klein clubje tot twee uur ’s nachts gebleven, maar het merendeel van de mensen druppelde rond elf uur al richting uitgang. Voor Gordon begrippen natuurlijk uitzonderlijk vroeg.’

Gordon zelf is zeer ontdaan. Hij zegt: ‘Als een schokgolf ging het nieuws rond op mijn feest. Tranen en gevoel van radeloosheid gevolgd door woede en vooral ongeloof bij de aanwezige gasten, waaronder veel collega’s die Peter allemaal kennen.’ Collega Carlo Boszhard kan het evenmin bevatten. Hij en Peter hebben in de loop der jaren een diepe vriendschap opgebouwd. De twee stuurden elkaar regelmatig berichten over de uitzendingen van Peter. Reden voor de misdaadverslaggever om Carlo ‘een van de grootste misdaadkenners van Nederland’ te noemen.

Carlo: ‘Ik ben gewoon te aangedaan en emotioneel om er echt diep op in te gaan. Ik leefde de afgelopen week per uur om te kijken waar we stonden. Voor mij was Peter een held die zoveel betekende voor zoveel mensen. Onze vriendschap en de reden iets voor de LHBTI-community te willen doen is de reden dat hij -in drag- wilde meedoen aan het programma Make Up Your Mind en dat onderstreept alleen maar hoe dapper hij is als persoon. Een man met zoveel zelfspot die tegelijkertijd heel stoer in het leven staat. Iemand die maling had aan alles en gewoon deed waar hij een goed gevoel bij had. Ik heb alleen maar zitten bidden en hopen op een wonder.’

Tijdlijn 6 juli 2021
– 19:23: Uitzending RTL Boulevard afgelopen
– 19:25: Peter verlaat de studio op het Leidseplein
– 19:28: Peter loopt, zichtbaar voor bewakingscamera’s, door de Lange Leidsedwarsstraat. Hij kijkt op zijn telefoon en verschijnt voor het laatst online op Whatsapp.
– 19:29: Een man van ongeveer 1.70 meter lang, gehuld in een militair gekleurd trainingspak met bruin/zwarte kleuren, een petje en een zwart mondkapje voor, lost zes schoten af op Peter. Minstens een daarvan belandt vermoedelijk in het achterhoofd.
– 19:33: Een buurtbewoner die het ziet gebeuren, snelt de straat op en houdt Peter’s hand vast en zegt: Hij leeft nog. Waar ben je geraakt? In je hoofd? Hij leeft nog. Is er gebeld? Is er gebeld?’
– 19:40: Fremantle directeur Georgette Schlick belt met RTL-directeur Peter van der Vorst en stelt hem op de hoogte van het incident. Laatstgenoemde snelt zich naar de studio.
– 19:55 Van der Vorst arriveert in de studio en vangt collega’s op. Enkele van hen zijn ondertussen naar de lek des onheils gerend. ‘Peter mocht niet alleen liggen’, verklaren zij later. De straat is op dat moment echter al afgezet door de politie.
– 20:22: De vluchtauto van verdachten Kamil E., een 35-jarige Pool uit Maurik, en Delano G., een 21-jarige Antilliaan uit Rotterdam, wordt klemgereden op de A4 bij Leidschendam. Beide heren worden gearresteerd.
– 23:08: Politie en burgemeester geven een persconferentie. Boodschap: de verdachten zijn opgepakt en Peter vecht voor zijn leven.
– 23:30 De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema en premier Mark Rutte bellen met van der Vorst en tonen hun medeleven.
– 15 juli 2021: Peter komt te overlijden aan zijn verwondingen.

Peter in zijn eigen woorden
‘Op het graf van mijn vader staat een tekst. Die tekst luidt: ‘Liever staande sterven dan op je knieën leven.’ Die tekst refereert aan zijn levensopvatting, zijn levensinstelling. Die is gevormd gedurende de Tweede Wereldoorlog. Ik heb voor vijftig procent zijn DNA en ik heb net als mijn vader een tekst die mijn levensbeschouwing weergeeft. Een soortgelijke tekst. Een variant, zou je kunnen zeggen. En die tekst luidt: ‘On bended knee is no way to be free.’ Dat wil zeggen dat we aan niemand ondergeschikt zijn. Dat wil zeggen dat niemand ons kan overheersen. En dat wil zeggen dat we nooit, ever never, iemands slaaf zijn.’

Mijn gekozen waardering € -