Politiegeweld: Romeo’s

Het handelen van de politie wordt de laatste jaren vaak onder een vergrootglas gelegd omdat er praktijken plaatsvinden die de burger niet kan plaatsen. Denk maar aan politiegeweld en etnisch profileren. Zo werd tijdens het boerenprotest in Den Haag en in De Bilt undercover agenten ingezet - om wat in eerste instantie erop lijkt - de boel even flink op te ruien.

Ik stelde de vraag op Twitter wat dit voor ‘agenten’ zijn en vroeg me ook af, dat wanneer het om de-escaleren gaat, dit dan niet averechts werkt? Deze tweet alleen al genereerde veel emotie, reactie (meer dan 20 duizend views en 3300 interacties) en vooral ook veel aannames. Interessant was om te lezen dat mensen op Twitter aangaven dat dit soort agenten alleen worden ingezet als de demonstraties gericht zijn tegen de overheid, door bijvoorbeeld demonstrerende boeren en coronatwijfelaars, en bijvoorbeeld niet worden ingezet bij rellen in de Haagse Schilderswijk waarbij rellende Turken en Marokkanen zijn betrokken.

Een van de meest voorkomende aannames is dat deze ‘undercover doorgesnoven hooligans’ worden ingezet om een een situatie te creëren die de ME toestemming geeft om in te grijpen. Daarnaast werd diverse keren de vergelijking gemaakt met de Gestapo. Een andere aanname: “De reden is duidelijk: als het escaleert komt de waarde van een demonstratie in een negatief daglicht. Dat is dus ten voordeel van de regering waartegen wordt gedemonstreerd. Dus eigenlijk gericht tegen je eigen volk. Zo doen ze dat ook in andere dictaturen.”

De interpreteerbare werkelijkheid geframed 
Het filmpje wat op Bitchute staat is ook kenmerkend. Je ziet dat er iets gebeurd en er worden meteen conclusies aan verbonden dat de Romeo’s escalaties uitlokken . “Voor de mensen die het nog niet weten: We worden door onze overheid en politie belaagd, extreem onderdrukt en geïndoctrineerd en dit is hun doel juist. De grote massamedia (en overheid daarin) liegt en werkt samen met deze duistere machten die als doel hebben om de burger te manipuleren, bang te maken, te onderdrukken en totaal over te nemen en te dus besturen. Dit zijn geen vriendjes van de mens. Daarom zetten deze machten “romeo’s” in. Want eerlijk is dit niet. Wel een complot. Een groot complot. Deze ware waarheid komt nu steeds meer mensen in.” (bron: Bitchute)

Zou het in bovenstaande reacties dan werkelijk gaan om complottheorieën of zit er een vorm van waarheid in? Het gaat er ook om vanuit welk perspectief een filmpje wordt gemaakt. Vanuit het objectieve standpunt van bijvoorbeeld een journalist, vanuit het standpunt van een een burgerjournalist, vanuit het perspectief van een geëmotioneerde demonstrant, vanuit de kant van de politie of vanuit de versie van de media? En daarbij in acht nemen dat je rechts- en links georiënteerde media hebt in ons land. Welk filmpje zou de interpreteerbare werkelijkheid het meest benaderen?

Spotters
Volgens een geïnterviewde agent zijn Romeo’s inderdaad agenten van de ME die undercover worden ingezet en als opdracht hebben om te spotten. Hun acties zouden de-escalerend moeten werken. Ze kijken wie de meeste invloed heeft bij een demonstratie of wie de grootse relschoppers zijn en die worden meteen eruit gehaald en afgevoerd. Dit gebeurd volgens de agent in opdracht van de burgemeester. Zonder goedkeuring van de burgemeester mag de ME of de AE nooit ingrijpen.

De agenten die hiervoor ingezet worden, zijn dezelfde die je bijvoorbeeld bij een stoplicht ineens uit de auto trekken en afvoeren. Deze agenten worden om de zoveel jaar gewisseld, omdat hun identiteit te vaak op social media bekend wordt gemaakt. De vraag die ik me stel of dat de-escaleren niet averechts werkt, is volgens de agent terecht. Ook vraagt de agent zich af of de inzet van deze undercovers nog zin heeft, aangezien de manier van protesteren is veranderd. Vroeger hield een demonstratie in dat mensen bijvoorbeeld achter een leider of groep leiders liepen. Haalde je de leider weg, was de groep stuurloos. Tegenwoordig zijn het veel zogenaamde lone wolves die samenkomen. Haal je er eentje weg, neemt een ander het wel over.

De verklaring van de agent waarom deze Romeo’s niet worden ingezet in bijvoorbeeld de Schilderswijk, is omdat er te weinig Turkse en/of Marokkaanse agenten zijn en die gemeenschap te klein is. Deze mannen /vrouwen zouden meteen herkend worden en door hun werk privé ook in gevaar komen.

Een interessant interview met de commandant van de Amsterdamse Romeo’s, vanuit zijn perspectief, leest u hier. Hij zegt: “Mijn jongens worden er niet gelukkig van als het heel rustig is.” Een citaat dat op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd.

Politiegeweld en collateral damage
Politiegeweld wordt op social media nogal breed uitgemeten en uit de context gerukt. Zo worden er bijvoorbeeld beelden gedeeld op social media van een oude vrouw die geslagen wordt door een agent. Wat er aan vooraf ging en de agent deed besluiten om de oude vrouw te slaan is niet gedeeld. Vreemd is ook dat demonstranten altijd in discussie gaan met agenten. Zoals bij de Viruswaanzin demonstratie, waar een vrouw constant agenten blijft aanspreken in de hoop sympathie op te wekken voor de zaak waar zij voor vecht. Echter is dat niet de taak van de agent om na te denken en te filosoferen op dat moment, maar de orde te handhaven en te doen wat de burgemeester zegt.

Het is gewoon een feit dat demonstreren tegenwoordig niet geheel zonder risico is, ook al is de demonstratie geweldloos. Er zijn altijd individuen die komen om de boel op te ruien of om een andere agenda(s) uit te rollen tijdens een demonstratie. Ook bestaat er altijd kans op ‘collateral damage’ en een oneerlijke manier van het afhandelen van verantwoordelijkheden van politie. Op de verkeerde plaats zijn op het verkeerde moment. Saskia van Kessel kan daar jammer genoeg over meepraten.

De registratie van gebruikt politiegeweld (in de breedste zin van het woord) is er. Echter wordt dit niet eenduidig geregistreerd door alle eenheden en geeft daarom geen getrouwe weergave van de realiteit. De Tweede Kamer heeft recentelijk (2019) een wet aangenomen waarbij agenten bij politiegeweld een lagere straf krijgen en niet automatisch verdachte zijn. Advocaat Richard Korver: “We hebben de afgelopen jaren zaken gezien waarbij agenten echt over de schreef zijn gegaan”, zegt hij. “Zij zouden juist méér straf moeten krijgen dan gewone burgers in plaats van minder, omdat ze een voorbeeldfunctie hebben. De politie is belast met het uitoefenen van geweld en dan mag je extra zorgvuldigheid verwachten.”

Eenrichtingsverkeer
Op de Dam werd in 2013 een paal als ‘Paal der Gerechtigheid‘ omgedoopt door Ajax-supporters (VAK410). Een van de agenten in burger, die charges had uitgevoerd met collega’s, vluchtte voor Schotse voetbalsupporters en botste tegen de paal tijdens zijn vluchtpoging. Hij kreeg van de Schotse voetbalsupporters een koekje van eigen deeg. Vijf supporters werden daarop veroordeeld tot celstraffen voor openlijk geweld tegen de politie.

Maar worden de Romeo´s ook geëvalueerd en eventueel bestraft voor eventueel foute inschattingen? Volgens onderzoeksjournaliste Eveline Lubbers was daar in de jaren tachtig van de vorige eeuw geen sprake van. Toen werden ‘de stillen’ ingezet tijden krakersactiviteiten. Niemand wilde toen verantwoordelijkheid nemen voor de activiteiten van ‘de stillen’. Zou anno 2020 daar verandering in zijn gekomen?

Onderzoek
Anouk van Leeuwen, Universitair Docent bij het Institute of Security and Global Affairs, Universiteit Leiden, Campus Den Haag deed onderzoek naar de sfeerpercepties van demonstranten. Hiervoor werd bestudeerd wat de deelnemers van 75 Europese demonstraties van hun interactie met de politie vonden, en waar dat oordeel op was gebaseerd. De resultaten van dit onderzoek kunnen de politie helpen om haar interactie met demonstranten beter te begrijpen, en te beïnvloeden. “Deze inzichten onderstrepen dat repressie een uiterst middel dient te zijn om de openbare orde te handhaven. Het is immers niet ondenkbaar dat wanneer demonstranten een conflictueus sfeerbeeld hebben, dit daadwerkelijk tot een escalatie leidt – zeker wanneer een grote groep demonstranten dit beeld deelt.”

Meningen zijn verdeeld
Aan de ene kant willen burgers dat de politie harder optreedt, bijvoorbeeld in het geval van de rellen in de Schilderswijk of bij geweld tegen hulpverleners. Aan de andere kant vinden burgers dat de politie te hard optreedt, bijvoorbeeld bij de demonstraties van de boerenprotesten en viruswaanzin.  De meningen zijn erg verdeeld. Gaat het bij de politie om maatwerk of juist het meten met twee maten? Mogen verbale uitingen van burgers bestraft worden? Wanneer is er sprake van excessief geweld als het gaat om verbale boze burgers? Of mag een agent alleen geweld gebruiken als hij of zij fysiek wordt aangevallen, wat steeds vaker voorkomt. Is de huidige lichting politiemensen capabel genoeg om in een gespannen situatie de juiste keuzes te maken met betrekking tot gebruik van geweld, zoals beschreven in de Ambtsinstructie? Wat te doen met inschattingsfouten? Het zijn en blijven immers mensen.

Voorzitter van politievakbond ACP Gerrit van de Kamp constateert dat burgers gewoon doen wat ze willen. Hij refereert in WNL naar de demonstratie op het Malieveld die in eerste instantie verboden was. Hij vindt dat als burgers gewoon hadden geluisterd en thuis waren gebleven, er ook geen discussie hierover was geweest.

Zijn het de burgers die mondiger worden, minder respect hebben voor gezag of gewoonweg brutaler worden? Hoe vaak moet een agent je waarschuwen alvorens je doet wat hij zegt, bijvoorbeeld weggaan? Waarom vindt de burger dat deze in discussie kan/mag gaan met een agent in functie die opdracht heeft om bijvoorbeeld te ontruimen? Mag je agenten in functie bekritiseren of zelfs uitschelden? Mag je je verzetten tegen een aanhouding als je een grote mond hebt gehad? Is burgerlijke ongehoorzaamheid een trend aan het worden en daarmee tevens een gevaar en aanleiding voor meer politiegeweld?

Sommige burgers vinden en denken dat ze te allen tijde het recht hebben om te demonstreren in Nederland. Maar is dat wel zo? Berend Roorda, universitair docent, gespecialiseerd in het demonstratierecht aan de Universiteit van Groningen (RUG) legt uit dat het geen absoluut grondrecht is. Artikel 9 lid 2 van de Grondwet en de Nederlandse demonstratiewet – de Wet openbare manifestaties – bieden de burgemeester de bevoegdheid om een demonstratie te beperken en in een uiterst geval zelfs te verbieden.

AE

Een aanhoudingseenheid (AE) is een eenheid van de Nederlandse politie. Een aanhoudingseenheid heeft de taak om tijdens verstoringen van de openbare orde personen die de orde verstoren of daartoe aanzetten aan te houden. AE’ers worden ook wel Romeo’s genoemd. (bron: Wikipedia)

Afbeelding: screenshot van video op de website HollandFirst

Mijn gekozen waardering € -

Geboren schrijfofiel, politiek dier en hobby fotograaf. Auteur van de boeken: 'Bevingen' (2015), 'Kanker krijg je niet alleen' (2019), 'Het Groninger Forum, draak of icoon?'(2020) en 'Muaythai in vogelvlucht' (2020). Heeft onder andere geschreven voor Horeca Magazine Noord, Post Online, Regiokrant Groningen, Beijumkrant, Gazet van het Noorden, Nieuws Oss en Nieuws uit Nijmegen. Was hoofd- eindredacteur bij de Groninger Krant van 2013 tot 2017 en in 2018 hoofdredacteur van de Gazet van het Noorden. Schrijft momenteel voor o.a. VechtsportInfo en Reporters Online. Doet naast journalistiek werk ook communicatie werkzaamheden voor Muaythai Organisatie Nederland. Is lid van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ).